Bài và ảnh: Minh Trang (từ Hà Lan)
Đông mới chớm mà bạn bè tôi đã í ới trên Facebook rủ nhau đi chợ Giáng sinh rồi. Nhanh thiệt. Quanh đi quẩn lại thấm thoát đã một năm. Nhận lời viết cho Travellive về những ngôi chợ Giáng sinh ở trời Âu – nơi tôi đang sống, vậy mà tôi vẫn có cảm giác rất háo hức, rạo rực như lần đầu trải nghiệm những khu chợ đặc biệt này. Có cái gì đó như ngóng, như mong, tựa hồ lúc nhỏ mong má đi chợ về để được viên kẹo, cái bánh. Ấm áp làm sao...
Nguồn gốc về chợ Giáng sinh
Ra đời vào khoảng thế kỷ 13, chợ giáng sinh bắt đầu ở Áo và những vùng nói tiếng Đức ở châu Âu và theo thời gian lan rộng ra các vùng lân cận, đến nay rộng khắp châu Âu. Chợ được họp khi lịch Advent bắt đầu, tức bốn tuần trước đêm vọng Giáng sinh, cho đến ngày Giáng sinh (24 hoặc 25 tháng 12). Lịch Advent theo tiếng La Tinh nghĩa là "đang đến" diễn tả lòng nôn nóng của những người theo Cơ Đốc giáo, đếm từng ngày chúa Giê Su "đến - ra đời."
Thuở ban đầu, chợ được quây ở quảng trường quanh nhà thờ chính tòa của thành phố để thu hút người dân đi lễ nhà thờ. Tiểu thương địa phương được tự do bày hàng trong những gian hàng như những ngôi nhà gỗ nhỏ. Người ta đi chợ để mua quà cho con cái và người thân. Sản phẩm chính của chợ là những sản phẩm trang trí thủ công của thợ địa phương. Bên cạnh đó chợ cũng là nơi để các nghệ sĩ đường phố trình diễn những giai điệu Giáng sinh rộn rã.
Mùa đông lạnh lẽo nhưng người đi chợ được ấm lòng với các đặc sản địa phương như xúc xích nướng, hạt dẻ rang và nhấm nháp rượu vang đặc biệt đậm chất, khi đó chợ Giáng sinh Gluhwein như được hâm nóng.
Ngày nay chợ Giáng sinh được họp khắp Châu Âu từ cuối tháng 11 đến ngày Giáng sinh. Một thành phố có khi có vài ba chợ tùy theo số lượng quảng trường của thành phố. Song, chợ chính thức luôn là khu chợ quanh nhà thờ chính tòa của thành phố đó.
Châu Âu - người người đi chợ Giáng sinh
Mùa Giáng sinh thường được sánh với mùa của đèn, của ánh sáng trang trí. Có lẽ vì thế Tivoli Gardens ở Copenhagen, Đan Mạch dẫn đầu danh sách những chợ giáng sinh đẹp nhất và đặc biệt nhất được CNN hay nhiều website đề cử. Đến với Tivoli Gardens, du khách sẽ được chiêm ngưỡng vẻ đẹp kiêu hãnh của nghệ thuật ánh sáng được tạo dựng công phu trong khuôn viên của khu công viên văn hóa nổi tiếng này. Và tất nhiên như các chợ Giáng sinh khác, du khách sẽ được mặc sức mua sắm những mặt hàng thủ công tinh sảo đậm chất địa phương do chính các thợ lành nghề địa phương làm ra. Và tất nhiên không thể thiếu những gian hàng ẩm thực thơm nức mũi và rượu nóng nồng nàn.
Khác với vẻ rực rỡ của chợ Giáng sinh Đan Mạch, các chợ giáng sinh ở Thụy Sĩ được nhắc đến trong khung cảnh rất đặc trưng mùa đông của những dãy núi phủ đầy tuyết, của hồ băng những con đường uốn lượn cong cong, lên xuống. Tuy không có lịch sử lâu đời như Đức hay Áo, Thụy Sĩ thu hút du khách với những ngôi chợ rất Thụy Sĩ như "chợ Giáng sinh cao nhất " tọa lạc ở dãy Mt. Pilatus, cao hơn 2.000m. Chợ này đặc biệt chỉ mở vài ngày cuối tháng 11 do điều kiện thời tiết khắc nghiệt và địa lý. Những du khách đến trễ có thể tham quan chợ Giáng sinh ở một trong những thành phố được UNESCO công nhận di sản văn hóa thế giới, Bern. Chợ này đặc biệt được mở dài ngày hơn những ngôi chợ khác ở nước này.
Tất nhiên khi nói đến mùa Giáng sinh không thể không nói về nước Pháp, đất nước của nghệ sĩ và sự lãng mạn. Và tất nhiên không thể không nói về chợ Giáng sinh ở Strassbourgh, thuộc vùng núi đồi Alsace, đông bắc Pháp. Chợ Giáng sinh ở quảng trường trước nhà thờ chính tòa Strassbourgh là chợ lớn nhất và lâu đời nhất nước Pháp, trên 400 năm tuổi. Cũng ánh sáng, cũng thức ăn và âm nhạc như hàng ngàn chợ Giáng sinh khắp châu Âu, các chợ giáng sinh vùng Alsace vẫn tự tin với nét đặc trưng rất riêng của vùng đất của núi đồi thông reo này.
Mùa đông nơi núi đồi luôn là khung cảnh đặc trưng, nhưng không vì thế mà mùa đông của thành phố vùng Địa Trung Hải của Tây Ban Nha bị lép vế. Trái lại chợ giáng sinh ở Barcelona dẫn đầu danh sách các chợ Giáng sinh nổi bật, theo tạp chí Time Out của Anh. Ra đời khoảng cuối thế kỷ 18, chợ giáng sinh Barcelona khá trẻ, song đa dạng các loại hình từ chợ truyền thống đến các cuộc diễu hành âm nhạc Giáng sinh lộng lẫy và các cuộc triển lãm nghệ thuật hoành tráng trong thời gian họp chợ.
Sẽ là một thiếu sót đáng trách nếu quên đi các chợ Giáng sinh ở Berlin, Đức, nơi được du khách khắp nơi ưu ái tặng cho danh hiệu "thủ đô của chợ Giáng sinh." Chợ Keiser Wilhelm được cho là chợ Giáng sinh lớn nhất và nổi tiếng nhất châu Âu, thu hút hơn bốn triệu du khách mỗi năm. Ngoài ra ở Berlin có trên dưới 50 chợ Giáng sinh trải khắp thành phố gần bốn triệu dân này.
Kể về chợ Giáng sinh có lẽ sẽ không giấy bút nào viết hết sự sinh động và đặc trưng của mỗi chợ, mỗi vùng trải khắp châu Âu. Người ta đi chợ để trao đổi, mua bán hàng hóa. Người ta đi chợ Giáng sinh lại cho một sự trao đổi đặc biệt hơn. Đó là sự đổi trao của những ánh mắt, nụ cười ấm áp, của những niềm vui được trao và nhận. Mùa đông lạnh lẽo có lẽ sẽ càng lạnh lẽo hơn nếu thiếu những ngôi chợ này.
Thông tin thêm:
Cách đi đến đó
+ Chợ Giáng sinh Tivoli Gardens: nằm ngay trung tâm thủ đô Copenhagen của Đan Mạch. Từ sân bay quốc tế Copenhagen, đón tàu OR 1405 để đến ngay cửa công viên Tivoli chỉ trong vòng 15 phút.
+ Chợ Giáng sinh ở Mt. Pilatus, Thụy Sĩ: Từ ga trung tâm thành phố Lucern, 20 phút đi tàu lửa để đến Mt. Pilatus.
+ Chợ Giáng sinh Bern: ngay trung tâm thủ đô Bern của Thụy Sĩ. Thụy Sĩ là một nước khá nhỏ và Bern nằm ở vị trí khá trung tâm của nước này nên từ bất kì thành phố nào cũng có thể dễ dàng đón tàu lửa hoặc lái xe đi Bern. Chẳng hạn lái xe từ Zurich đến Bern chỉ khoảng 1 tiếng rưỡi.
+ Chợ Giáng sinh Strassbourg, Pháp: Strassbourgh cách thủ đô Paris gần 500km, mất 5 giờ lái xe hơi, nhưng chỉ 2 giờ 20 phút nếu đi tàu cao tốc TGV. Ga trung tâm Strassbourg nằm ngay trung tâm thành phố nên chỉ cần tản bộ để đến quảng trường chính.
+ Chợ Giáng sinh Barcelona, Tây Ban Nha: nằm ngay trung tâm thành phố Barcelona. Từ sân bay quốc tế Barcelona, có thể đi đến trung tâm thành phố bằng taxi, bus, tàu lửa và tàu điện ngầm. Riêng tàu điện ngầm không chạy trực tiếp từ sân bay, nên trước hết phải đi tàu lửa (chạy mỗi 30 phút một chuyến) đến Barcelona Sants, Passeig de Gracia hay Clot để đón tàu điện ngầm ra trung tâm thành phố.
+ Chợ Giáng sinh Berlin, Đức: nằm ngay thủ đô Berlin của nước Đức. Berlin có một mạng lưới tàu điện ngầm rất tiện lợi. Từ sân bay quốc tế Berliner, đón những chuyến bus TXL X9, 109 hay 128 để đến những trạm tàu điện ngầm (U Bahn) để đến những địa điểm họp chợ. Có thể tham khảo bản đồ hệ thống tàu điện ngầm rất chi tiết ở sân bay và bất cứ trạm U Bahn nào.
Link tới bản đồ hệ thống tàu điện ngầm ở Berlin:
http://www.berlin-airport.de/DE/ReisendeUndBesucher/AnUndAbreise/downloads/LiniennetzBahn.pdf
