Jakarta, thủ đô của Indonesia và nhiều thành phố lớn khác trên khắp quốc gia vạn đảo đang trải qua một giai đoạn bất ổn nghiêm trọng. Một làn sóng biểu tình bùng nổ mạnh mẽ trong gần hai tuần qua đã leo thang thành bạo loạn, gây ra thương vong và thiệt hại đáng kể. Tình trạng này đã buộc các đại sứ quán nước ngoài phải đưa ra cảnh báo khẩn cấp, khuyến cáo công dân hết sức thận trọng khi đi lại và du lịch tại Indonesia.
Trước tình hình an ninh phức tạp, nhiều quốc gia đã nhanh chóng hành động để bảo vệ công dân của mình. Đại sứ quán Úc tại Jakarta đã ban hành một cảnh báo nghiêm trọng vào ngày 30/8, nhấn mạnh rằng các cuộc biểu tình đang diễn ra trên khắp các thành phố lớn của Indonesia, bao gồm cả thủ phủ du lịch nổi tiếng Bali, có thể leo thang thành bạo lực và dẫn đến thiệt hại tài sản lớn. Công dân Úc được khuyến cáo theo dõi sát sao truyền thông địa phương, tránh xa các địa điểm biểu tình và chuẩn bị tinh thần cho việc các tuyến đường giao thông có thể bị hạn chế.
Đại sứ quán một số nước đã ban hành cảnh báo công dân khi du lịch tới Indonesia, do các cuộc biểu tình trên toàn quốc trở nên bạo lực và cướp bóc lan rộng.
Tương tự, Đại sứ quán Mỹ tại Jakarta cũng cảnh báo về các cuộc biểu tình diễn ra gần Tòa nhà Quốc hội và Dinh Tổng thống, những nơi có nguy cơ cao bùng phát bạo lực. Chính quyền Jakarta đã phải đóng cửa một số khu vực trung tâm và hạn chế giao thông để đảm bảo an ninh. Lời khuyên dành cho công dân Mỹ là tránh xa đám đông, duy trì liên lạc với gia đình và đặc biệt chú ý đến tình hình an ninh tại các khu vực du lịch.
Đại sứ quán Singapore và Anh cũng đã đưa ra những khuyến cáo tương tự. Đại sứ quán Singapore kêu gọi công dân của mình tránh xa các cuộc biểu tình chống chính phủ và các cuộc tụ tập đông người, tuân thủ hướng dẫn của chính quyền địa phương, đồng thời khuyến khích đăng ký với dịch vụ trực tuyến của Bộ Ngoại giao để được hỗ trợ kịp thời. Đại sứ quán Anh nhấn mạnh rằng các cuộc biểu tình gần đây đã dẫn đến những cuộc đụng độ bạo lực và thương vong, khuyến cáo công dân tuyệt đối tránh mọi cuộc biểu tình, tuần hành hay mít tinh chính trị vì chúng có thể trở nên bạo lực mà không có bất kỳ báo trước nào.
Những người chỉ trích cho rằng khoản trợ cấp quá cao trong thời điểm hầu hết người dân sống khó khăn vì thuế, sinh hoạt phí cao, tình trạng thất nghiệp gia tăng.
Những cảnh báo này không chỉ đơn thuần là khuyến cáo du lịch thông thường mà còn phản ánh mức độ nghiêm trọng của tình hình. Tình trạng bất ổn đã lan rộng ra 32 trên 38 tỉnh thành, với ít nhất 10 người thiệt mạng, hơn 700 người bị thương và khoảng 1.200 người bị bắt sau một tuần bạo loạn. Nhiều ngôi nhà của các quan chức chính phủ và nghị sĩ đã bị cướp bóc trong lúc hỗn loạn, cho thấy sự phẫn nộ của người dân đã vượt qua giới hạn của những cuộc biểu tình ôn hòa.
Làn sóng biểu tình bạo lực bùng phát từ sự phẫn nộ của công chúng trước một loạt chính sách kinh tế và xã hội không được lòng dân của chính phủ. Các chuyên gia chính trị cho rằng, một phần nguyên nhân đến từ thâm hụt ngân sách khổng lồ, khiến chính phủ phải tìm cách bù đắp bằng các biện pháp gây bất lợi cho người dân. Các loại thuế mới như thuế carbon được ban hành, cùng với việc các doanh nghiệp nhà nước bị cáo buộc tham gia vào các vụ chiếm đoạt đất đai, đã làm dấy lên sự bất bình.
Làn sóng biểu tình ngày càng căng thẳng hơn
Đặc biệt, việc nhiều địa phương tăng thuế đất và thuế tài sản lên tới 1.000% để bù đắp ngân sách đã gây ra làn sóng phản đối mạnh mẽ. Sự phẫn nộ của người dân càng dâng cao khi những chính sách khắc nghiệt này được ban hành trong bối cảnh các nghị sĩ Hạ viện vẫn được hưởng những đặc quyền xa hoa, như khoản trợ cấp nhà ở 50 triệu rupiah (hơn 3.000 USD) mỗi tháng.
Chính tình hình hỗn loạn này có thể gây mất an toàn cho du khách
Một bước ngoặt bi kịch đã thổi bùng ngọn lửa phẫn nộ trên toàn quốc. Ngày 29/8, một tài xế xe máy công nghệ 21 tuổi ở Jakarta bị một chiếc xe bọc thép của cảnh sát cán chết trong lúc lực lượng an ninh đụng độ với người biểu tình gần tòa nhà quốc hội. Vụ việc này đã biến sự bất bình âm ỉ thành một làn sóng biểu tình rầm rộ, lan rộng khắp cả nước, với ý nghĩa sâu sắc hơn: một cuộc phản đối giới tinh hoa chính trị bị coi là sống xa hoa trong khi người dân phải chịu khổ cực.
Trước tình hình căng thẳng, chính quyền Tổng thống Prabowo Subianto đã có những hành động nhanh chóng nhằm xoa dịu dư luận. Tổng thống đã bãi bỏ một số chính sách không được lòng dân, như thu hồi các ưu đãi và khoản trợ cấp nhà ở cho các nghị sĩ. Về phía cảnh sát, phát ngôn viên cảnh sát quốc gia Indonesia cho biết một trong bảy cảnh sát có mặt trên chiếc xe gây tai nạn đã bị sa thải sau phiên điều trần về đạo đức.
Nhiều cảnh báo cũng như lưu ý cho du khách trước tình hình biểu tình tại Indonesia cho du khách
Tuy nhiên, Tổng thống Prabowo vẫn nhấn mạnh rằng quân đội và cảnh sát sẽ kiên quyết đối phó với "các đám đông bạo lực", đồng thời cáo buộc một số hoạt động biểu tình có dấu hiệu của khủng bố và phản quốc. Trái ngược với tuyên bố của Tổng thống về việc tình hình dần ổn định, các tổ chức xã hội dân sự vẫn tiếp tục lên tiếng. Hội sinh viên Đại học Indonesia đã kêu gọi thành lập một ủy ban độc lập để điều tra bạo lực cảnh sát, đồng thời lên án những đặc quyền của giới lập pháp trong khi nhiều người dân vẫn chật vật mưu sinh.
Việc Tổng thống Prabowo vẫn quyết định tham dự cuộc duyệt binh tại Trung Quốc vào ngày 3/9, dựa trên "dấu hiệu ổn định đang dần trở lại ở Indonesia", cho thấy một sự đánh giá lạc quan từ chính quyền. Tuy nhiên, tình hình trên thực tế vẫn còn tiềm ẩn nhiều bất ổn. Các chuyên gia chính trị cho rằng, để giải quyết triệt để vấn đề, chính quyền Prabowo sẽ phải có những hành động quyết liệt hơn để cân đối ngân sách một cách công bằng, bịt các lỗ hổng tham nhũng và ngăn chặn tình trạng lợi ích nhóm, trả lại niềm tin cho công chúng và đảm bảo sự công bằng cho mọi tầng lớp trong xã hội.
