Theo CNN, đó là một buổi sáng hồi tháng 2 tại vịnh Maya, một trong những điểm hút du khách nhất của Thái Lan. Giới chức mới mở cửa trở lại vịnh vài tuần sau gần 4 năm đóng cửa kể từ tháng 6/2018 nhằm phục hồi hệ sinh thái.
Đồng hồ mới điểm qua 7h. Khung cảnh thật yên bình, với dãy núi đá vôi sừng sững trên mặt nước và những con cá mập đầu đen bơi qua vịnh. Trong những giờ tiếp theo, số lượng du khách đến chậm rãi nhưng đều đặn và lần lượt hàng chục người đi trên lối lát ván vừa được dựng lên để đến bãi biển cát trắng nổi tiếng. Và tất nhiên, điện thoại luôn sẵn sàng để họ chụp ảnh bất kỳ khi nào.
Những quy định và vi phạm vẫn lặp lại. Các hình phạt được đưa ra với các du khách cũng thường xuyên xảy ra. Tuy nhiên, một số người dường như không thể cưỡng lại làn nước xanh như ngọc của vịnh Maya và vượt quá giới hạn. Một du khách người Pháp đã bị phạt 5.000 baht (khoảng 137 USD) vì nhiều lần phớt lờ quy định. Vẫn còn những cảnh tượng lộn xộn nhưng đã là nỗ lực cải thiện rất lớn so với những gì du khách từng trải nghiệm trước tháng 6/2018.
Được yêu mến tới chết
Nằm ở Vườn quốc gia Hat Noppharat Thara - Mu Ko Phi Phi của Thái Lan, vịnh Maya là một phần của Phi Phi Leh, một trong hai hòn đảo chính của quần đảo Phi Phi ở tỉnh Krabi. Với Thái Lan, cân bằng nhu cầu du lịch và bảo vệ tài nguyên thiên nhiên quý giá là một thách thức lớn.
"Giải pháp tốt nhất là không ai đến. Nếu là một nhà khoa học, tôi sẽ khuyên rằng hãy giữ lại vịnh cho cá mập. Tuy nhiên chúng ta đều biết rằng vịnh là một điểm du lịch hấp dẫn, vì vậy chúng ta phải thỏa hiệp", Nhà sinh vật biển kiêm Giáo sư – Tiến sĩ Thon Thamrongnawasawat cho biết.
Giáo sư Thon từng đưa ra lời khuyên nên đóng cửa vịnh vô thời hạn cách đây 4 năm, một quyết định từng gây tranh cãi vào thời điểm đó.
"Cách đây 40 năm, vịnh Maya là một điểm đến du lịch nhưng chủ yếu chỉ dành cho khách du lịch Thái Lan và số lượng khách đến không nhiều vì thời điểm đó chưa có tàu cao tốc. Ngày càng nhiều người biết đến vịnh Maya hơn, đặc biệt là khi Hollywood làm một bộ phim ở vịnh và khiến điểm đến này trở nên nổi tiếng mà bất kỳ khách du lịch nào cũng muốn đến đây nhiều hơn để trải nghiệm. "The Beach" là tên bộ phim này với sự tham gia của ngôi sao Leonardo DiCaprio. Được ra mắt vào năm 2000, bộ phim tập trung vào không gian riêng biệt trên hòn đảo xinh đẹp đến khó tin ở Thái Lan.
Qua nhiều năm, số lượng du khách đến vịnh Maya từ chỉ dưới 1000 người và đã lên đến 7000 hoặc 8000 lượt khách/ngày.
Giáo sư Thon cho biết, cách đây 30 năm, 70-80% rạn san hô của vịnh còn nguyên vẹn nhưng sau nhiều năm, chỉ khoảng 8% rạn san hô còn lại. Bên cạnh những mối quan tâm về sinh thái, trải nghiệm du lịch cũng không mang đến tín hiệu tích cực cho môi trường. Toàn cảnh vịnh đã bị chặn lại bởi hàng dài tàu thuyền neo đậu ven bờ làm che mờ đi cảnh quan của vịnh.
Kể từ khi đóng cửa vịnh vào năm 2018, ông Thon và nhóm các chuyên gia nghiên cứu đã trồng lại hơn 30.000 mảnh san hô, phần lớn trong số đó đều mọc ngoài khơi của một hòn đảo gần đó tên là Koh Yung. Khoảng 50% san hô đã được trồng lại và sống sót. Hiện chúng đang bắt đầu phát triển và tự lan rộng. Như Giáo sư Thon nói, "mẹ thiên nhiên đang làm việc". Nếu không có quá trình cấy ghép thì cần phải mất 30-50 năm để rạn san hô mới có thể tái sinh tự nhiên.
Cùng với đó, động vật hoang dã cũng đã trở lại và phát triển mạnh mẽ. Các loài động vật hiện đang sinh sống ở vịnh như cá hề, tôm hùm và cá mập đầu đen, chúng đều vô hại với con người.
"Khi chúng tôi đóng cửa vịnh, chỉ sau 3 tháng, cá mập đầu đen đã quay trở lại, chúng tiếp tục giao phối và sinh sản… Vì vậy, sẽ có rất nhiều điều bất ngờ sẽ xảy ra ở vịnh Maya mà không chỉ là rạn san hô", Giáo sư Thon nhấn mạnh.
Đóng vịnh thêm lần nữa
Hiện nay, chỉ 7 tháng sau khi mở mở lại, chính quyền Thái Lan đang đóng cửa vịnh Maya lần nữa. Nhưng lần này, thời gian đóng cửa chỉ kéo dài 2 tháng, từ ngày 1/8 đến ngày 30/9, diễn ra trong mùa mưa. Nói với CNN, các nhà chức trách cho biết họ muốn cải thiện hơn nữa cơ sở hạ tầng của hòn đảo, đồng thời cho khu vực được bảo vệ tạm nghỉ khỏi lượng khách du lịch đông đúc.
Việc đóng cửa diễn ra như một lời nhắc nhở rằng rất nhiều nỗ lực phục hồi được thực hiện tại nơi đây, và giới chức không muốn chúng trở nên vô ích. Bên cạnh đó, Bộ Công viên Quốc gia Thái Lan giới hạn số lượng du khách không quá 4.125 người/ngày, được phân bổ vào nhiều khung giờ bắt đầu từ 7h. Mỗi khung giờ không vượt quá 375 người.
Tàu thuyền không được phép vào vịnh nữa. Thay vào đó, họ đưa hành khách tới một cầu tàu mới xây dựng ở phía sau hòn đảo, nằm cách xa vịnh. Từ đó, khách du lịch sẽ đi bộ xuyên qua khu rừng bằng lối đi lát ván mới để đến bên kia hòn đảo trong vòng 5 phút.
Du khách cũng không được bơi lội trên đảo. Suthep Chaikaow, giám đốc công viên quốc gia, cho biết quy định nhằm tránh làm phiền những con cá mập và gây chết rạn san hô mà các nhà nghiên cứu đầy công trồng lại. Theo báo cáo gần đây của Ngân hàng Thế giới, lượng khách du lịch quốc tế đến Thái Lan dự kiến đạt 24 triệu người vào năm 2024, tức khoảng 60% mức trước đại dịch.
Khi lượng khách du lịch toàn cầu quay trở lại mức trước đại dịch, cam kết về tính bền vững của vịnh Maya đến từ nhà chức trách công viên quốc gia sẽ được thử nghiệm. Hiện mảnh ghép còn thiếu trong câu đố khôi phục nền du lịch xứ Chùa vàng là du khách Trung Quốc - quốc gia vẫn còn nhiều hạn chế Covid-19 kéo dài.
Tiến sĩ Thon tự tin rằng sự thành công của vịnh Maya có thể trở thành hình mẫu cho các điểm du lịch khác đang gặp rủi ro.
“Nó sẽ thay đổi hình ảnh du lịch Thái Lan, rằng chúng tôi không chỉ là một quốc gia thèm khát tiền. Chúng tôi muốn cứu biển của mình, và chúng tôi có thể. Nếu chúng tôi thực hiện bảo tồn ở một trong những điểm thu hút du khách nhất Thái Lan, chúng tôi có thể làm được ở bất kỳ nơi nào”, ông chia sẻ.
