Nằm ẩn mình trong thung lũng xanh mướt thuộc xã Duy Phú, huyện Duy Xuyên, tỉnh Quảng Nam, Thánh địa Mỹ Sơn hiện lên như một bức tranh lịch sử đầy bí ẩn và tráng lệ. Nơi đây được mệnh danh là "Angkor Wat thu nhỏ của Việt Nam", là một quần thể di tích đền tháp Chăm Pa độc đáo, ghi dấu ấn bởi kiến trúc tinh xảo và giá trị lịch sử to lớn.
Thánh địa Mỹ Sơn tuy không còn nguyên vẹn nhưng vẫn mang trong mình ấn tượng về một đất nước Chăm Pa đã từng phồn vinh.
Huyền bí kiến trúc của Thánh địa Mỹ Sơn
Bước vào cổng khu di tích, du khách như lạc vào một thế giới khác, tách biệt hoàn toàn với sự ồn ào náo nhiệt của thế giới bên ngoài. Những đền tháp Chăm Pa sừng sững uy nghi, bao quanh bởi những tán cây cổ thụ rợp bóng mát, tạo nên một bầu không khí thanh bình, tĩnh lặng.
Dưới chân núi Chúa, đỉnh Hòn Đền linh thiêng là Thánh địa Mỹ Sơn.
Nguyễn Thanh Nhật (hiện đang là sinh viên trường Đại học An Giang) có cơ hội ghé thăm Thánh địa Mỹ Sơn chia sẻ: "Do trải qua thời gian dài, hầu hết những đền tháp tại Thánh địa Mỹ Sơn được phủ lên mình rêu phong cổ kính, độc đáo. Nhiều tháp cũng không còn nguyên vẹn nhưng nhìn chung, những đường nét kiến trúc Chăm Pa vẫn còn lưu giữ từ những hoa văn, những cột, cửa…".
Những bức tượng, hoa văn được chạm khắc hết sức sống động và tỉ mỉ đến từng chi tiết.
Mỹ Sơn sở hữu hơn 70 đền tháp được xây dựng từ thế kỷ thứ 4 đến thế kỷ 13, trải dài qua nhiều triều đại vua Chăm Pa. Do bị chiến tranh tàn phá nên đến năm 1975, quần thể đền tháp chỉ còn lại 32 công trình. Trong đó có 20 công trình còn nguyên vẹn như ban đầu. Mỗi đền tháp là một công trình nghệ thuật độc đáo, thể hiện kỹ thuật xây dựng và điêu khắc đá tinh xảo của người Chăm Pa xưa.
Vẫn còn đó những ngôi đền tháp còn nguyên vẹn.
Du khách có thể dành hàng giờ để chiêm ngưỡng những chi tiết hoa văn tinh tế, những đường nét chạm khắc sắc sảo trên từng viên gạch, từng phiến đá. Đặc biệt nhất là phần gạch xây, các viên gạch được nung và cắt khối, rồi xếp chồng lên nhau mà không cần các chất kết dính như hiện nay. Trải qua hàng thế kỷ, chúng vẫn đứng vững và đây cũng chính là một trong những bí ẩn lớn nhất mà chưa ai lý giải được.
Bí ẩn về phần gạch xây và chất kết dính đến nay vẫn chưa có lời lí giải.
Dấu vết của thời gian in hằn lên những đền tháp.
Nổi bật giữa quần thể di tích là đền tháp K1, được xem là biểu tượng của Mỹ Sơn. Tháp K1 được xây dựng vào thế kỷ thứ 10, dành riêng để thờ thần Shiva - vị thần tối cao trong Ấn Độ giáo. Với kiến trúc độc đáo và những hoa văn trang trí tinh xảo, tháp K1 đã trở thành nguồn cảm hứng cho nhiều nghệ sĩ và nhiếp ảnh gia.
Ngoài ra, du khách cũng có thể tham quan các đền tháp khác như: đền tháp A1, đền tháp B1, đền tháp C1, đền tháp G1... Mỗi đền tháp đều mang một vẻ đẹp riêng biệt và ẩn chứa những câu chuyện lịch sử đầy hấp dẫn.
Mỗi đền tháp lại mang một vẻ đẹp riêng.
Đặc sắc văn hóa Chăm giữa thung lũng của các vị thần
Đến với Mỹ Sơn, du khách không chỉ được chiêm ngưỡng những công trình kiến trúc huyền bí, độc đáo mà còn có cơ hội tìm hiểu về văn hóa, lịch sử và tín ngưỡng của người Chăm Pa xưa.
"Để có thể hiểu thêm về văn hóa Chăm Pa, thì nghe thuyết minh viên chia sẻ là một trong những điều không thể bỏ qua. Thời gian đóng cửa tại đây là 17 giờ, vậy nên du khách cũng cần lưu ý di chuyển để ra khỏi khu đền tháp trước giờ đóng cửa, có thể chọn đi xe điện từ cổng vào đền để tiết kiệm thời gian", Thanh Nhật nói.
Trong quan niệm tôn giáo Chămpa, Linga và Yoni là thế giới linh vật tượng trưng cho dương và âm.
Du khách cũng có thể tham gia các buổi biểu diễn nghệ thuật truyền thống Chăm Pa, hay thưởng thức những món ăn đặc sản của Quảng Nam để hiểu hơn về vùng đất này. Hằng ngày, cả núi rừng nơi đây đắm chìm trong bản giao hưởng văn hóa Chăm Pa, được tái hiện bởi những nghệ sĩ tài hoa.
Tiếng kèn Saranai réo rắt vang vọng, hòa quyện cùng tiếng trống Ginăng, Paranưng dồn dập, đặc trưng của những nghệ nhân Chăm. Du khách sẽ bị mê hoặc trước những điệu múa của các vũ nữ Apsara hết sức uyển chuyển và điêu luyện. Điệu múa được lấy cảm hứng từ các bức tượng đá điêu khắc Apsara, là một trong những nét độc đáo của nền âm nhạc Chăm Pa.
Đặc biệt, vào những dịp lễ hội, Mỹ Sơn khoác lên mình vẻ đẹp rực rỡ và náo nhiệt. Du khách sẽ được chứng kiến những nghi lễ truyền thống độc đáo, những điệu múa dân gian đặc sắc, cùng thưởng thức những món ăn đặc sản của người Chăm Pa.
Từ thung lũng thần linh đến đỉnh núi thiêng gắn với những câu chuyện huyền bí mang đậm nét nghệ thuật dân gian cổ xưa.
Dạo quanh một vòng qua những đền tháp in màu thời gian của một vương quốc cổ xưa, Thanh Nhật tâm sự: "So với nhiều khu đền tháp khác, Thánh địa Mỹ Sơn mang một vẻ đẹp độc đáo riêng, dù không được nguyên vẹn hoàn toàn, bám đầy rêu phong nhưng chính điều này lại làm nên chất riêng đó. Một trong những điều mà mình khá thích thú, đó là nơi đây được nhiều du khách nước ngoài quan tâm cũng như lựa chọn tham quan khi đến với Việt Nam".
Với những giá trị văn hóa và lịch sử to lớn, Thánh địa Mỹ Sơn đã được UNESCO công nhận là Di sản văn hóa thế giới vào năm 1999. Đây là điểm đến lý tưởng cho những ai yêu thích khám phá lịch sử, văn hóa và kiến trúc cổ đại.
