Nghe Lộ Lộ bộc bạch chuyện làm nghề lô tô

Travellive đã có cơ hội trò chuyện cùng chị Lộ Lộ (Lâm Quốc Khải), người sáng lập Lô Tô Sài Gòn Tân Thời - đơn vị tiên phong trong việc cải biến lô tô truyền thống thành show diễn mang đậm tính văn hóa dân gian ngập tràn giá trị giải trí.

PV: Chào chị Lộ Lộ, chị có thể chia sẻ lý do tại sao "Sài Gòn Tân Thời" được thành lập?

Lộ Lộ: Từ nhỏ, Lộ đã đam mê ca hát. Nhưng khi lớn lên, sợ mình hát không bằng người ta nên chỉ tham gia những bộ phim. Khoảng năm 2015 - 2016, Lộ nhận được lời mời làm tiền kỳ cho phim điện ảnh lô tô. Tất nhiên, để làm một bộ phim điện ảnh lô tô cần phải có sự trải nghiệm thực tế. Khi đi thu thập tài liệu về những người hát lô tô, lúc đó mới thực sự thấy người hát lô tô tội nghiệp. Dù rất tài năng, nhưng thời cuộc và ánh nhìn xã hội khiến họ khép nép hơn trong những hoạt động văn hóa nghệ thuật mình lựa chọn.

Sân khấu lô tô là nơi có thể che chở được cho họ. Nhìn những người hát lô tô tung hứng trên sân khấu, Lộ cảm thấy rất thích và tin rằng họ có thể phát triển được thành người nghệ sỹ thực thụ nếu có điều kiện. Lộ đã đúng khi lựa chọn đây là loại hình để phát triển. Sài Gòn Tân Thời được ra đời, là nơi mà những người có tình yêu với lô tô có thể thỏa mãn đam mê của mình. Nhiều nghệ sỹ dân gian hát lâu năm, như chị La Kim Quyền dù hát lô tô 17-18 năm, nhưng khi tới Sài Gòn Tân Thời thì mới được nhiều người biết rộng rãi.

PV: Tại sao lại là "Sài Gòn Tân Thời", tên gọi này có ý nghĩa như thế nào?

Lộ Lộ: Lộ nghĩ, lô tô ở Sài Gòn khoảng thời gian đó hầu như không có. Nếu có, thì chỉ xuất hiện trong các vở kịch hoặc các trích đoạn hài, chứ không phải là show diễn hoàn chỉnh và được biết đến rộng rãi. Sài Gòn Tân Thời (SGTT) ra đời với ý nghĩa tiên phong mang hơi thở của sự đổi mới cho lô tô truyền thống. Từ đối tượng phục vụ, người nghệ sỹ, đến việc trang trí sân khấu hay các tiết mục biểu diễn... đều được thay đổi. Như vậy mới có thể cải biến loại hình giải trí dân gian đơn thuần trở thành một show diễn nghệ thuật có xuyên suốt, hài hước, thú vị, lôi cuốn khán giả.

PV: SGTT định hướng phát triển Lô Tô Show trở thành một sản phẩm mang tính giải trí hay nghiêng về giữ gìn giá trị văn hóa truyền thống hơn?

Lộ Lộ: SGTT không nghiêng hẳn về khía cạnh nào, mà cố gắng cân bằng giữa yếu tố văn hóa dân gian và tính giải trí. Yếu tố văn hóa dân gian có thể kể đến như các câu hò, vè... được đan xen trong yếu tố giải trí đậm đà, thời thượng. Đội ngũ SGTT luôn cập nhật những bài hát xu hướng, cùng nhiều hình thức khai thác show diễn như dragqueen, sàn diễn thời trang hay mô phỏng cuộc thi hoa hậu. Trong chương trình biểu diễn của SGTT có nhiều màn diễn, mỗi màn mười mấy dòng. Họ hát hết bài mới có số, còn xen kẽ tiểu phẩm hài nhỏ đa dạng để giữ chân khán giả.

PV: Ở Sài Gòn không thiếu những hình thức giải trí khác nhau, Lô Tô SGTT nói riêng và các show diễn lô tô nói chung có phải cạnh tranh với các loại hình đó để thu hút khách?

Lộ Lộ: Cạnh tranh là sự tất yếu trong lĩnh vực giải trí nhưng show lô tô luôn có sự đặc biệt riêng. Người nghệ sỹ lô tô phải có tài, có duyên, đủ sức hấp dẫn mới có thể kéo được khán giả tới. Giữa vô vàn loại hình giải trí, nhưng Lô Tô SGTT vẫn luôn có lượng khán giả ổn định. Mỗi buổi biểu diễn trung bình có tới 300-500 khán giả đến xem, khi nào đông thì lên tới cả ngàn khán giả.

Nhiều người nghĩ show diễn lô tô chỉ có người nam hóa trang nữ, hay người chuyển giới đứng hát trên sân khấu. Nhưng không đơn giản như vậy. Người hát lô tô giữ được chân khán giả không chỉ bằng hình thức ấn tượng, mà còn bởi hiểu biết và tài năng ở nhiều lĩnh vực khác nhau hát, múa, kịch, xiếc, ảo thuật… Mỗi người hát có màu sắc riêng và tài năng riêng, cùng nhau tạo nên sự đa dạng và hấp dẫn cho show.

PV: Như vậy, để trở thành một nghệ sỹ lô tô thực thụ, người hát lô tô cũng phải tự đấu tranh để khẳng định dấu ấn cá nhân trên sân khấu để được khán giả nhớ tới. Đó cũng không phải là một việc đơn giản?

Lộ Lộ: Thành thực, Lộ cũng có những sai lầm trong việc tuyển nhân sự. Nghề hát phải có năng khiếu, nghề biểu diễn có kỹ thuật, múa phải có khả năng múa. Lô tô là loại hình biểu diễn mang tính chất nói, hát, dẫn chuyện, rồi còn yêu cầu cả ngoại hình nữa. Ban đầu Lộ thấy người ta yêu nghề cháy bỏng là nhận, chứ không chú trọng quá nhiều đến tài năng. Dẫn đến bây giờ có nhiều người xuất hiện nhưng khán giả không nhớ tên.

Tuy nhiên, có lẽ để phát triển được trong nghề cũng phải đòi hỏi một chút năng khiếu sẵn có. Sau này mới thấy, đam mê yêu nghề thôi chưa đủ. Người biểu diễn còn cần phải có thêm các kỹ năng hay tài năng nào đó để dần dần tạo ra giá trị riêng của mình trên sân khấu, được công chúng đón nhận và chú ý đến. Như vậy họ mới có thể có thêm nhiều cơ hội để phát triển bản thân.

PV: Khó khăn lớn nhất mà Đoàn Lô Tô SGTT gặp phải trong thời gian hoạt động là gì?

Lộ Lộ: Mình rất mê sân khấu, nhưng vì đam mê quá mà không biết cách hoạch định tài chính. Làm dư ra được 100 triệu lại đi mua đồ trang trí sân khấu hết. Nói thật lòng, trước dịch mình còn có nhẫn hột xoàn để đeo, nhưng giờ hết rồi. Chỉ quan trọng thấy hạnh phúc với những gì mình đang làm là được, vui ngày nào hay ngày đó. Mình làm việc theo đam mê mà không có hoạch định tài chính, dẫn đến dễ bị nợ dù SGTT cũng hoạt động sôi nổi.

PV: Mê sân khấu, yêu nghệ thuật như vậy thế chị đã bao giờ nghĩ mình sẽ dừng lại không?

Lộ Lộ: Có chứ. Sau dịch, Lộ đã muốn buông. Nhưng khi nhìn lại nhân sự đã đồng hành cùng mình, đọc những dòng tin nhắn động viên của khán giả... Lộ nghĩ không thể dễ dàng từ bỏ được. Năm 2018-2019 là giai đoạn hoàng kim của SGTT, nên đã có nhiều ảnh hưởng tích cực để giúp đỡ những đoàn lô tô tại các tỉnh. Chương trình "Ký ức lô tô" được ra đời, dù lượt xem không cao nhưng đã mang đến những sự thay đổi và nhìn nhận tích cực hơn, giúp cho những gánh hát tại các tỉnh có thể phát triển. Họ đi đến đâu được chào đón, hoan nghênh. Vì mình vẫn tiếp tục mang đến giá trị cho cộng đồng, nên còn sức thì còn làm thôi.

PV: Chị hình dung SGTT sẽ phát triển như thế nào trong một năm tới?

Lộ Lộ: Trong năm tới, SGTT sẽ có nhiều màu sắc hơn, với nhiều tiết mục biểu diễn đầu tư về hình ảnh lẫn nội dung, mang đến nhiều giá trị cho khán giả. Chỗ ngồi cũng sẽ khác đi, họ ngồi xuống được thoải mái và trân trọng từ chỗ ngồi. Còn về nhân sự, mỗi năm SGTT đều tổ chức cuộc thi “Tìm kiếm tài năng lô tô” để chọn ra một vài bạn có tài năng và tiềm năng để phát triển.

Lộ cũng sẽ lui về phía sau để điều hành nhiều hơn. Cái đặc biệt là, trước đây Lộ lấy vợ, có con. Bây giờ Lộ lấy chồng, con của mình đã lớn. Người ta cưới một lần với một vai trò đã mệt rồi. Con của Lộ bây giờ đến độ tuổi có nhiều thay đổi về tâm sinh lý, nên mình cần phải có thời gian đồng hành và ở bên con đến khi tụi nhỏ có khả năng cảm nhận được mình đang làm gì. Lộ cho bản thân 5-6 năm tập trung vun vén cho gia đình.

Lộ cũng đã có định hướng để phát triển các tài năng đang thấy tại SGTT theo màu riêng của họ. Mình thấy có rất nhiều thành viên có thể tiếp tục điều hành Sài Gòn Tân Thời. Nghệ sỹ nào cũng có thời vàng son của họ, Lộ Lộ cũng vậy thôi.

PV: Hầu hết những người đến xem đều là người địa phương. Cũng có một số ít là khách du lịch từ phương xa vì tò mò nên đến xem. Nhưng chị có nghĩ rằng lô tô sẽ trở thành một sản phẩm văn hóa thu hút khách du lịch?

Lộ Lộ: Show lô tô hiện tại vẫn chưa được công nhận là loại hình văn hóa dễ xin phép biểu diễn. Để có được giấy phép biểu diễn, rồi phát triển thành sản phẩm du lịch vẫn còn nhiều bất cập. Dù đã được nhiều khán giả đón nhận, cũng được sự hỗ trợ của Sở VHTT, nhưng để biến show lô tô trở thành sản phẩm văn hóa du lịch thì không hề dễ dàng.

Hầu như buổi diễn nào SGTT cũng đón những nhóm khách từ Hà Nội vào, hay khách Việt Kiều đến xem. SGTT cũng may mắn được biết đến nhiều, nhận được nhiều lời mời từ các nước trên thế giới tham gia biểu diễn trong các chương trình. Những người thuộc LSQ Mỹ, Pháp, Anh cũng cảm thấy thú vị nên đến xem và thích thú. SGTT thực sự rất cảm ơn và biết ơn sự ủng hộ của quý vị khán giả dành cho đoàn. Lộ mong công chúng sẽ đón nhận nhiều hơn, và hy vọng sớm văn hóa lô tô có thể sớm trở thành một loại hình sản phẩm du lịch thu hút khách.

PV: Chị có mong muốn gì xa hơn trong việc phát triển Đoàn Lô Tô Sài Gòn Tân Thời?

Lộ Lộ: Lần công tác gần nhất ở Hà Nội, Lộ mới biết có rất nhiều người không biết đến lô tô. Dù chỉ biểu diễn cho chương trình event nội bộ nhưng họ rất hào hứng nên Lộ rất mong có thể đưa show lô tô ra Bắc. Có thể chương trình sẽ không được đều, nhưng Lộ hy vọng khán giả tại thủ đô được biết và trải nghiệm nét văn hóa rất đẹp của Nam Bộ. Còn ở nước ngoài, thì đoàn SGTT cũng đã đi lưu diễn ở rất nhiều nơi. Sắp tới, Lộ cũng sẽ đi Mỹ để biểu diễn.

Cảm ơn Lộ Lộ đã chia sẻ cùng Travellive!

Bi Lê