“Hoa làm xuân nở”
Đọc được câu này của thiền sư Dogen: “Xuân làm hoa nở, hoa làm xuân nở”, tôi xoay sang bảo với anh: “Em hiểu cảm giác này. Dù trước đó, em có đang ủ dột thế nào, thì ngay thời khắc mùa Xuân đến, cảm nhận bầu không khí hân hoan khác lạ của đất trời, lòng em vẫn cứ vui vẻ lạ thường”.
Thật vậy! Chẳng có mùa Xuân nào mà tôi không vui vẻ. Chẳng mùa Xuân nào mà tôi không bày biện nhà cửa với những đoá hoa tươi thắm và dành thời gian trọn vẹn cho những việc mình thích. Chẳng có mùa Xuân nào mà tôi không tận hưởng không khí dễ chịu của đất trời bằng một tâm hồn tự do.
Tôi hỏi: “Anh có yêu mùa Xuân không?”
Anh đáp: “Đương nhiên! Em phải trải qua những ngày đông rét mướt, quan sát sự chuyển động của mọi thứ xung quanh mới thực sự biết mùa Xuân là gì”.
Tôi hỏi: “Anh có yêu mùa Xuân không?”
Tôi là cô gái Sài Gòn quanh năm hai mùa mưa và ít mưa nên đâu thể cảm nhận về mùa Xuân theo cách của anh. Nhưng nhờ có anh, nhờ những mùa Xuân cùng nhau ngao du khắp từ miền biển đến vùng núi cao, bắt gặp bao cơn mưa ẩm ướt buổi giao mùa, bao rừng hoa nở rộ mỗi độ xuân về, bao trảng cỏ xanh mướt căng tràn sức sống… tôi có những mùa Xuân của riêng mình.
Tôi vẫn còn nhớ như in lần đầu tiên về chơi làng quê anh tại Ba Vì, Hà Nội đúng vào dịp giao mùa. Chuỗi ngày mùa Đông rét đến cắt da cắt thịt dần nhường chỗ cho cơn mưa phùn đầu tiên của năm mới, cho những tia nắng nhẹ nhàng đánh thức những khu vườn. Anh chở tôi đi trên đường đê, rẽ vào những ngôi làng mái ngói đỏ au, ngang qua những ruộng hoa cải vàng óng đung đưa trong làn gió xuân còn vương hơi lạnh của mùa cũ.
Về đến nhà, lòng khoan khoái lạ thường. Khu vườn của mẹ lúc nào cũng đầy hoa: hoa hồng, hoa giấy, hoa cúc, hoa lan, bạch mai, hoàng mai, thược dược… Cây đào trước cổng với những cánh hoa màu hồng nhạt trông thật mong manh, nhưng đồng thời, cũng căng tràn vẻ đẹp của cô gái ở độ xuân thì. Dịp Tết hàng năm, con cái ở xa về thăm nhà thường cùng bố mẹ mang những chậu hoa từ vườn vào nhà bày biện. Mẹ bảo: “Các con về thì mùa Xuân mới vào nhà, các con chưa về thì xuân vẫn đang ở cổng”.
Cây đào trước cổng với những cánh hoa màu hồng nhạt trông thật mong manh, nhưng đồng thời, cũng căng tràn vẻ đẹp của cô gái ở độ xuân thì
Tháng Giêng có thể mang đến đợt gió lạnh, nhưng sau đó, nắng lại bừng lên. Có lần, tôi được thưởng thức cái gọi là niềm vui thuần khiết của một ngày xuân nắng ấm khi bố mẹ gọi các thành viên trong nhà cùng mang chăn ga và quần áo còn đương ẩm ra giữa sân phơi phóng. Khung cảnh đó làm tôi nhớ đến bài thơ của nhà thơ Sekiu:
“Con se sẻ nhỏ
Mang niềm du hí
Trong cánh mà bay”
Trong những ngày đầu xuân năm nay, tôi dành thời gian ngồi bên ấm trà hoa cúc hương thơm dịu dàng vấn vít góc nhà, chậm rãi đọc những bài thơ Nhật Bản được dịch sang tiếng Việt và sắp xếp tinh tươm trong quyển sách “Ba nghìn thế giới thơm” của tác giả Nhật Chiêu. Trong đó, ông nhắc đến bài thơ trên và viết rằng: “Vượt qua những tầng mây của mình, những con chim ấy đã bay đến tận cùng tiếng hát, tận cùng thơ ca. Dẫu vậy, đã là thơ ca thì làm sao có thể tận cùng? Không, đó cũng chỉ là một cuộc quy hồi. Trở về với tiếng hát đầu tiên. Trở về với sớm mai của mọi sớm mai. Để chơi cùng hư không, cùng sớm mai, cùng mùa Xuân của mọi mùa Xuân… Chỉ có trẻ thơ và chim chóc là biết chơi, có tinh thần chơi của hư không”.
Phải nói, mùa Xuân là chủ đề yêu thích của các nhà thơ, nhà văn, hoạ sỹ, nhạc sỹ... Xuyên suốt từ thời xưa đến thời nay, vòng lặp mùa Xuân cứ quay trở lại mang theo bao niềm hứng khởi cho những tâm hồn nhạy cảm luôn rung động trước thiên nhiên. Có lẽ, tôi chưa từng sống trọn vẹn trong mọi khoảnh khắc của mùa Xuân, nhưng tôi luôn nuôi dưỡng những mùa Xuân trong tâm tưởng và đoan chắc, mỗi mùa Xuân là một cuộc quy hồi để gặp lại chính mình bên những người yêu thương, hân hoan như con se sẻ nhỏ.
Xuyên suốt từ thời xưa đến thời nay, vòng lặp mùa Xuân cứ quay trở lại mang theo bao niềm hứng khởi cho những tâm hồn nhạy cảm luôn rung động trước thiên nhiên
“Xuân làm hoa nở”
Những mùa Xuân trong tâm tưởng tôi thì nhiều vô số kể. Đó là những quãng thời gian tươi đẹp được ngắm cảnh “xuân làm hoa nở”.
Một ngày tháng Giêng, chúng tôi dậy từ 5 giờ sáng rồi dắt nhau vào rừng thông bản Áng, Mộc Châu, dạo quanh hồ, tìm một vị trí đẹp để đón bình minh. Tôi phải mặc hai lớp áo len mỏng và khoác thêm một chiếc áo dày sụ bên ngoài. Tầm 6 giờ 30, mặt trời lên, ánh sáng phản chiếu xuống mặt hồ lấp lánh, lúc mờ lúc tỏ. Mỗi cái tích tắc đều đẹp ngỡ ngàng mà không có từ ngữ hay bức ảnh nào có thể lột tả được.
Hàng thông hiện ẩn hiện dưới làn sương sớm và những tia nắng đầu ngày gợi tôi nhớ về chuyến thăm núi Ba Vì cũng vào buổi sáng tinh mơ. Ánh nắng xuyên qua những thân cây thông cao vút tạo thành những đường kẻ đậm nhạt trên con đường mòn, đẹp như một giấc mơ. Tôi cũng nhớ mùa Xuân ở Đà Lạt. Ngoài vẻ đẹp của thứ ánh sáng trong vắt trên đồi thông, chúng tôi còn cùng nhau chiêm ngưỡng bức tranh thiên nhiên tuyệt đẹp khi những cây mai anh đào thi nhau bung nở. Những bông hoa màu hồng rực rỡ giăng kín khung trời.
Những bông hoa màu hồng rực rỡ giăng kín khung trời
Tiếp tục chuyến du hành mùa Xuân Mộc Châu, chúng tôi muốn vào các bản nằm sâu trong núi nên thuê một chiếc xe máy, vượt qua những con đường nhỏ hẹp gồ ghề dằn xóc. Chúng tôi theo đường mòn giữa thung lũng cải trắng dẫn vào bản Thông Cuông. Hai bên đường, hoa mơ phủ khắp. Chúng tôi len vào giữa rừng mơ. Những bông hoa trắng muốt làm trái tim xao xuyến chẳng muốn rời đi, cứ lẩn thẩn dạo chơi trong khung cảnh lãng mạn ấy đến khi trời sẫm tối.
Ngày tiếp theo, chúng tôi đứng ở lưng chừng núi nhìn xuống bản Pa Phách, cảm nhận vẻ đẹp yên bình mùa Xuân đem lại. Chồi non mùa Xuân đã lên xanh biếc. Đàn bò lững thững trên đường mòn giữa thung lũng. Cô gái dân tộc đeo gùi đi bộ chậm rãi. Người mẹ cho con bú ngồi trước hiên nhà. Bọn trẻ con da đen nhẻm má đỏ lựng chạy giỡn trên đồng. Khói bếp bay cao.
Trong ký ức mùa Xuân của tôi còn cả hoa ban trắng. Lần đó chúng tôi rủ nhau lên Điện Biên. Tháng ba mới là thời điểm hoa ban nở rộ, còn khi ấy đang là tháng hai, hoa chỉ chớm nở, phải đứng ngắm thật lâu, lấy tay che ánh mặt trời làm lóa mắt mới thấy được những bông hoa lấp ló trên cành cây cao. Thương cô gái miền Nam lần đầu lên Điện Biên, anh đã len lén trèo lên cây, hái xuống tặng tôi một bông hoa ban trắng muốt. Hoa ban từ lâu đã trở thành biểu tượng của thành phố. Giọng điệu người dân ở đây khi nhắc tới hoa ban hay chiến thắng Điện Biên Phủ đều mang cùng một niềm kiêu hãnh. Cây ban vững chãi qua thời gian đã chở che cho bộ đội trong thời chiến. Theo truyền thuyết, hoa ban còn là hóa thân của người con gái dân tộc Thái khi tình yêu dang dở. Phải chăng, mùa Xuân mang hoa ban quay trở lại thì cũng mang niềm tin về tình yêu quay trở lại, thế nên đến cả người lữ khách như tôi đây cũng có tình yêu sâu đậm với hoa ban?
Trong ký ức mùa Xuân của tôi còn cả hoa ban trắng
Lại nhớ đến một mùa Xuân khác muôn sắc hoa và rộn tiếng cười ở Hà Giang. Bầu trời hửng nắng sau mấy ngày mưa rả rích đã dẫn lối cho chúng tôi đến thăm bản Lao Xa, thuộc xã Sủng Là, cách thị trấn Đồng Văn tầm 25 km. Men theo cung đường khúc khuỷu nằm giữa hai vách đá sừng sững bàng bạc mây, trước mắt hiện lên một khung cảnh mộng mị hiền hoà. Bầy trẻ nhỏ trong những tấm áo thổ cẩm đủ sắc màu vừa đến giờ tan trường, ùa ra cổng, nắm tay nhau đi bộ băng qua cánh đồng hoa cải về nhà. Sâu trong bản, lần lượt từng ngôi nhà trình tường vách đất hiện lên sinh động. Chen lẫn màu vàng chất thời gian cũ kỹ là màu hồng, màu trắng hừng hực sức sống của hoa đào, hoa mận, hoa lê. Tôi mê mẩn ngắm những cành hoa mùa Xuân vắt trên tường bao bằng đá của những ngôi nhà. Vẻ đẹp bình dị nhưng ai nấy đều phải xuýt xoa.
Trên đường từ Đồng Văn đi Mèo Vạc, chúng tôi được thỏa sức chiêm ngưỡng khung cảnh thiên nhiên tráng lệ. Dọc đường có những trại ong, trại gà đen, ruộng cải xanh mướt, những đám cỏ xanh điểm xuyết lên đó những đốm hoa dại xinh xinh, những bức tranh kết từ hạt sương đọng trên mạng nhện và cây cỏ, còn có những ngọn đồi phủ đầy hoa tam giác mạch với cánh hoa li ti màu hồng tím xen lẫn trắng, một vẻ đẹp khiêm tốn giữa núi rừng bao la. Xe chúng tôi đi một đoạn lại phải dừng vì mỗi người đều muốn thu trọn tất thảy vẻ đẹp của mùa vào tâm trí bằng tất cả giác quan. Chúng tôi dạo bước trên ngọn đồi giữa những luống hoa tam giác mạch đang ở độ xuân thì, thấy mình cũng như những bông hoa kia, căng đầy nhựa sống.
Dạo ấy, tôi về nhà mà cứ ngơ ngẩn mãi, chỉ biết níu giữ mùa Xuân trong mấy câu thơ:
“Mùa Xuân nghiêng trên đôi môi thắm đỏ
Cánh đào nghiêng trên mái ngói hồng phai
Dáng em nghiêng trên bức tranh mùa mới
Hương thời gian quấn quýt níu chân người
Em ngỡ mình chưa qua tuổi đôi mươi
Ôm giấc mơ về miền thơ ngây cũ
Đủng đỉnh yêu, đủng đỉnh chờ cơn ngủ
Được đánh thức khi cây lá đâm chồi
Trong giấc mơ em bắt gặp một tôi
Một tôi, một tôi, và một tôi khác
Đi tìm ý nghĩa đằng sau ý nghĩa
Đi tìm, và đi lạc, lại đi tìm…
Bầu trời xanh trong sẽ chẳng bình yên
Nếu ai nỡ trói, buộc, đau cơn gió!”
Dạo chơi qua những khung cảnh mùa Xuân, tôi còn bắt gặp “một tôi” đang đứng trên vách đá cao bên vịnh California, nhìn xuống biển. Thảm hoa dại màu hồng tím rũ mềm làm nơi hạ cánh lý tưởng của mấy chú bồ nông. Xa xa, đám hải cẩu tự do tự tại nằm phơi mình trên cầu cảng. Dọc hai bên đường thành phố San Francisco, trên đồi Hollywood, trong công viên, rừng cây, thác nước, mọi ngóc ngách của California phủ đầy hoa.
Dạo chơi qua những khung cảnh mùa Xuân, tôi còn bắt gặp “một tôi” đang đứng trên vách đá cao bên vịnh California, nhìn xuống biển
“Một tôi” đang tiến về phía dãy núi Wasatch nơi lớp tuyết dày sụ tan chậm dưới ánh mặt trời vào cuối mùa xuân, trông như một tấm vải lụa nhuộm màu loang lổ. “Một tôi” khác đang ngồi đằng sau ô cửa kính xe du xuân nơi vùng Tây Nguyên nắng gió, ngắm đàn bướm bay dập dờn khắp núi đồi, hát vang bản “Tình ca mùa Xuân” nhạc sỹ Trần Hoàn phổ từ thơ của nhà thơ Nguyễn Loan. Đoạn đầu bài hát vừa ngọt ngào vừa nên thơ: “Em ơi em, mùa Xuân đã về trên cành lá. Tiếng chim kêu ngọt quá cho trời xanh xanh thẳm. Mùi hương nào rất quen nghe như làn môi ấm. Nghe như từ sâu thẳm đất cựa mình sinh sôi”.
Bản nhạc được viết vào quãng thời gian vợ chồng ông vừa được sum họp. Niềm hân hoan của cặp đôi trong công cuộc xây dựng cuộc sống mới hòa lẫn với những suy tư khi đất nước còn muôn vàn gian khó. Mùa Xuân không chỉ là một hiện tượng tự nhiên, mà còn là mang ý nghĩa của niềm hy vọng. Tin rằng, ở đâu có mùa Xuân, ở đó, vạn vật đều sinh sôi, “mang niềm du hí” như những con chim nhỏ của Sekiu đang tham gia vào cuộc chơi tràn đầy niềm vui của đất trời.
“Em ơi em, mùa Xuân đã về trên cành lá. Tiếng chim kêu ngọt quá cho trời xanh xanh thẳm. Mùi hương nào rất quen nghe như làn môi ấm. Nghe như từ sâu thẳm đất cựa mình sinh sôi”
