Hướng dẫn viên du lịch từng là bác sĩ, giảng viên...
Ở Cuba, bạn sẽ dễ dàng gặp những người từng là bác sĩ, giảng viên... đang đứng giới thiệu về một điểm đến nào đó một cách lưu loát bằng tiếng Anh cho các du khách. Họ là những người được đào tạo tốt về chuyên môn trong một thời gian dài, tuy nhiên, với mức lương công nhân viên chức nhà nước ở Cuba chỉ khoảng 40 USD (cỡ 900.000 đồng) cho mỗi tháng thì chẳng có gì hấp dẫn để giữ chân họ ở lại. Những nhu cầu thiết yếu khác như là lương thực, khám bệnh, học hành… đều được nhà nước chu cấp hết. Mỗi gia đình được nhà nước Cuba cấp một quyển “sổ gạo”, trong đó thể hiện những sản phẩm và số lượng mỗi nhà được nhận hàng tháng, nào là gạo, đậu, bánh mì, dầu,... đủ để nhữngg người có tên trong cuốn sổ ấy sống. Sau khi học đại học xong, họ sẽ được nhà nước sắp xếp công việc theo chuyên môn của họ và họ phải làm cho nhà nước ít nhất 2 năm, rồi sau đó họ có thể chọn tiếp tục với công việc ấy hay muốn đổi công việc khác.
Với việc internet ngày càng được mở rộng ở Cuba cũng như lượng du khách đến với đất nước này ngày càng đông, những người có học thức đều nhận ra nhiều cơ hội lớn để họ có thể cải thiện thu nhập mỗi tháng hơn là làm công nhân viên chức như vậy.
…Và sống ở những căn chung cư cũ xì
Đa số người Cuba nghèo, nghèo thiệt. Nơi họ ở chỉ là căn nhà hay căn phòng nhỏ xíu ở trong chung cư cũ xì chỉ chực chờ đổ xuống thôi và có tới 3-4 thế hệ sống trong ấy. Họ cũng muốn sửa sang nhưng nhà nước lại không cho vì tiền nuôi mấy cái miệng ăn ở cả Cuba còn chưa đủ thì đập đi xây lại mấy cái chung cư ấy làm gì cơ chứ.
Dù vậy, khi nhìn từ ngoài vào, tôi lại khá là thích thú vì những bức tường màu cũ kĩ, có nhà còn lát những miếng gạch bông lên nữa. Chung cư nào cũng có ban công ra ngoài đường bộ bên dưới và những chiếc mền, quần áo nhiều màu sắc họ phơi ngoài đó nữa. Những người khá đứng tuổi tay chống cằm, miệng hút điếu cigar một cách nhẹ nhàng khi ánh nắng chiều đổ trên những ban công chung cư. Tôi chợt thấy là cuộc sống của họ bình yên, chẳng bon chen gì, cứ bình tĩnh mà sống.
...Luôn biết cách tận hưởng cuộc sống
Tuy nghèo, nhưng mọi vẻ khắc khổ hay âu lo sẽ biến mất mỗi khi họ nghe nhạc. Và nhảy! Người Cuba hình như ai cũng yêu thích âm nhạc và nhảy. Họ nhảy ở khắp mọi nơi và bạn sẽ thấy luôn có tiếng nhạc phát ra ở mọi góc phố hay khi đi ngang những dãy nhà họ ở.
Chiều chiều, đi dọc ngang những con phố ở khu Havana xưa, tôi bắt gặp những cái lắc eo từ những cô gái trẻ tuổi đang tụ tập cùng đám bạn như kiểu đang tập luyện bất cứ khi nào họ rảnh vậy. Những gì họ đang làm khiến cho Cuba trở nên nổi tiếng với những động tác uốn éo cực gợi cảm của Salsa, hay những bước chân, lắc hông điệu nghệ của Disco, rồi Rumba, Bachata,... Họ nhảy một cách tự nhiên, bất kể họ thuộc tầng lớp nào, từ những người ăn xin đến những người có công ăn việc làm đàng hoàng. Thế nên sẽ chẳng có gì lạ nếu bạn thấy những du khách cũng nhún nhảy trên những vỉa hè hoặc dưới lòng đường - nơi có những điệu nhạc được phát ra từ những band nhạc đang chơi ngay đó. Và bạn sẽ trở nên ngầu hơn hay “Cuba” hơn khi trong túi áo luôn có hai điếu cigar và tay cầm ly mojito đấy.
Những căn casa particular
Lượng du khách đến với Cuba ngày càng lớn nhưng số lượng khách sạn chưa đủ nhiều để phục vụ lượng khách ấy, vô hình chung tạo điều kiện cho người dân tận dụng căn phòng trống của họ để cho khách du lịch thuê ở nhằm kiếm thêm thu nhập. Dân Cuba gọi loại hình lưu trú này là casa particular và nó phổ biến ở khắp mọi nơi trên đất nước Cuba.
Điểm lợi thế khi ở những căn casa particular này là bạn sẽ được sống cùng gia đình người Cuba trong căn nhà của họ, được thưởng thức những món ăn đậm vị và chất Cuba, được nói chuyện và tìm hiểu thêm về văn hóa của họ. Và nhất là, chi phí ở casa particular thấp hơn rất nhiều lần so với những khách sạn do nhà nước quản lý.
Điểm bất lợi là ở những nơi này thường không có sóng wifi, truyền hình cáp,… và nhất là những người chủ ở đây thường là người lớn tuổi, chỉ biết chút ít tiếng Anh giao tiếp nên sẽ đôi lần bạn gặp khó khăn khi muốn trao đổi điều gì đó với họ.
Những chiếc xe cổ điển
Nói đến xe cổ mà không ghi nhận đó là một trong những đặc trưng của Cuba là một thiếu sót. Không dưng mà chỉ cần nhìn tấm hình có chiếc xe cổ với phần nền là những dãy nhà nhiều màu cũ xì, bạn sẽ nhận ra ngay đấy là Cuba. Khi tôi hỏi những người bạn đến từ nhiều đất nước khác về lý do vì sao họ chọn Cuba là điểm đến lần này, đáp án chung đều là ấn tượng với Cuba qua những hình ảnh và thước phim về những chiếc xe cổ điển này chạy khắp chốn ở Cuba. Và, nếu bạn yêu thích series phim Fast & Furious, bạn có thể nhận ra ngay bối cảnh và những chiếc xe cổ trong phim là ở Havana.
Những chiếc xe cổ điển này là phần để lại sau khi mối quan hệ giữa Cuba và Mỹ rạn nứt. Dân Cuba không có lựa chọn nào ngoài việc bảo dưỡng và sử dụng lại những chiếc xe cũ kỹ ấy vì thu nhập của họ quá thấp để có thể mua xe mới. Hiện các xe đang còn sử dụng để chạy khắp đất nước này có thương hiệu chủ yếu là Chevrolet của Mỹ. Trong những năm 70 - 80, khi Cuba được sự hỗ trợ của Liên Xô thì họ được nhập thêm những mẫu xe mang thương hiệu Lada và Moskvick với thiết kế khá là vuông vức, đúng kiểu xế hộp. Dù bề ngoài nhìn không khác gì mấy so với thời xưa nhưng đa số các xe này đã thay thế máy móc để đỡ tốn nhiên liệu hơn và hiệu quả hơn rồi, như chiếc xe mình đã từng ngồi trên thì có dáng của Chevrolet, máy của Toyota, tay lái của Ford,…
Câu cá ở Malecon
Với lợi thế tứ bề được biển bao bọc nên bạn sẽ dễ dàng gặp hình ảnh những người đàn ông Cuba ngồi buông cần câu với chiếc thùng nhựa để sẵn ở kế bên vào mỗi buổi chiều. Họ ngồi theo từng cụm, vừa thả cần vừa nói chuyện với nhau. Những bạn trẻ hơn thì mang theo cả loa để vừa câu cá vừa nghe nhạc nữa. Nơi nổi bật nhất với hoạt động này là dọc đại lộ Malecon ở thành phố Havana dài 8 cây số. Mỗi buổi chiều ở đây thu hút hơn 200 “cần thủ” và hàng trăm du khách khác đến để ngắm hoàng hôn lặn trên mặt biển.
Cuba trong mắt tôi là như vậy đó. Điều tôi rất ấn tượng với những con người nơi đây là luôn có suy nghĩ tích cực và biết cách tận hưởng cuộc sống dù cho họ có khó khăn đến mấy.
