Huế, vùng đất cố đô với những giá trị văn hóa và lịch sử ngàn năm, luôn là điểm đến hấp dẫn du khách trong và ngoài nước. Trong quần thể di tích Hoàng thành, Thế Tổ Miếu nổi bật như một công trình kiến trúc thiêng liêng và mang ý nghĩa đặc biệt quan trọng. Mới đây, Trung tâm Bảo tồn Di tích Cố đô Huế thông báo từ ngày 9/9/2025, khu vực nội thất của Thế Tổ Miếu sẽ tạm ngừng phục vụ khách tham quan.
Thế Tổ Miếu, hay còn gọi là Thế Miếu, là một trong những công trình kiến trúc quan trọng bậc nhất trong Hoàng thành Huế, nằm trong khu vực Hiển Lâm Các. Đây là nơi thờ phụng các vị vua triều Nguyễn, từ vị vua khai sáng Gia Long cho đến vị vua cuối cùng là Bảo Đại. Công trình được xây dựng vào năm 1821 dưới triều vua Minh Mạng, với kiến trúc tinh xảo, uy nghiêm, thể hiện lòng thành kính của các thế hệ sau đối với tiền nhân.
Năm 1821, dưới thời vua Minh Mạng, Hoàng Khảo Miếu được dời về phía Bắc khoảng 50m để nhường vị trí xây dựng Thế Tổ Miếu. Ban đầu, ngôi miếu này chỉ để thờ Thế Tổ Cao Hoàng Đế - vua Gia Long. Sau này, Thế Tổ Miếu trở thành nơi thờ hầu hết các vị vua của triều Nguyễn
Nội thất của Thế Tổ Miếu là một kho tàng lịch sử với các án thờ, bài vị và những hiện vật quý giá, phản ánh trọn vẹn lịch sử 13 vị vua triều Nguyễn. Việc cho phép du khách tiếp cận không gian này trong nhiều năm qua đã giúp công chúng hiểu sâu hơn về lịch sử triều đại phong kiến cuối cùng của Việt Nam. Tuy nhiên, cùng với sự gia tăng của lượng khách du lịch, công tác bảo tồn di sản cũng đối mặt với nhiều thách thức. Sự tác động của con người, dù vô ý, cũng có thể ảnh hưởng đến các hiện vật, gây suy giảm giá trị của di tích theo thời gian.
Du khách đến đây để tham quan một công trình độc đáo, nơi thờ tự uy nghiêm và được tìm hiểu thân thế và cuộc đời của các vị vua dưới triều Nguyễn. Đồng thời, du khách sẽ hiểu biết hơn về lịch sử Việt Nam
Theo đại diện Trung tâm Bảo tồn Di tích Cố đô Huế, việc tạm ngừng cho phép du khách vào tham quan nội thất Thế Tổ Miếu là một quyết định cần thiết và mang tính dài hạn. Mục đích chính là để đảm bảo sự tôn nghiêm của khu vực di tích, vốn là nơi thờ cúng linh thiêng. Việc hạn chế tối đa sự ra vào của du khách sẽ giúp duy trì không gian tĩnh lặng, trang trọng, đúng với ý nghĩa của một nơi thờ tự.
Hơn nữa, đây là một bước đi quan trọng trong công tác bảo tồn lâu dài các giá trị văn hóa – lịch sử quý báu. Các hiện vật, cấu trúc gỗ và các chi tiết trang trí trong Thế Tổ Miếu đều rất cổ kính, dễ bị hư hại do nhiệt độ, độ ẩm và sự tiếp xúc thường xuyên của con người. Việc tạm ngừng tham quan nội thất sẽ giúp giảm thiểu tác động tiêu cực, tạo điều kiện thuận lợi cho các chuyên gia tiến hành các công việc trùng tu, bảo dưỡng định kỳ một cách hiệu quả hơn. Đây không chỉ là trách nhiệm của riêng Trung tâm, mà còn là nỗ lực chung để gìn giữ di sản cho các thế hệ tương lai.
Thế Tổ Miếu được xây dựng trong khuôn viên hình chữ nhật, diện tích khoảng trên 2ha, chiếm 1 phần lớn diện tích trong khu vực Hoàng thành và Tử Cấm Thành. Tòa Thế Tổ Miếu được thiết kế theo lối “trùng thiềm điệp ốc”, là kiểu nhà kép hai mái trên một nền. Diện tích mặt nền khoảng 1.500 mét vuông
Nhằm giải quyết bài toán cân bằng giữa việc bảo tồn và phục vụ du khách, Trung tâm Bảo tồn Di tích Cố đô Huế đã đưa ra nhiều phương án hỗ trợ chu đáo. Thay vì đóng cửa hoàn toàn, Thế Tổ Miếu sẽ mở các cửa chính giữa để du khách vẫn có thể đứng từ bên ngoài quan sát toàn bộ không gian nội thất. Dù không thể bước vào trong, du khách vẫn có thể chiêm ngưỡng được vẻ đẹp kiến trúc, sự sắp đặt của các án thờ và cảm nhận được sự uy nghiêm của nơi đây.
Tiền điện Thế Tổ Miếu gồm 11 gian 2 chái đơn, nhà chính có 9 gian 2 chái kép, nối liền nhau bằng các bản gỗ được chạm trổ rất tinh tế. Mái của tòa Thế Tổ Miếu gồm 2 tầng, được lợp ngói ống lưu ly vàng, đỉnh nóc có gắn các hình rồng uy nghi. Dải cổ diêm nằm giữa hai tầng mái được trang trí bằng những bức tranh sinh động, đặc sắc
Bên cạnh đó, để đáp ứng nhu cầu tín ngưỡng của người dân, một khu vực dâng hương sẽ được bố trí ngay phía trước Thế Tổ Miếu. Điều này cho phép du khách có thể bày tỏ lòng thành kính mà không làm ảnh hưởng đến không gian bên trong.
Đáng chú ý, để bù đắp cho việc hạn chế tham quan trực tiếp, Trung tâm sẽ tổ chức một khu vực trưng bày riêng tại Hiển Lâm Các. Tại đây, du khách sẽ được cung cấp thông tin chi tiết, hình ảnh chất lượng cao và các tư liệu quý về Thế Tổ Miếu. Khu vực trưng bày này sẽ giúp du khách hiểu rõ hơn về giá trị lịch sử, kiến trúc và ý nghĩa của công trình một cách toàn diện. Đây là một giải pháp thông minh, vừa bảo tồn được di sản, vừa giáo dục và cung cấp kiến thức cho công chúng.
