Mặc dù có kinh nghiệm lâu năm và thông thạo cả tiếng Quan Thoại (tiếng phổ thông) lẫn tiếng Anh, nhưng hướng dẫn viên người Thái Saichon Chounchou đang cảm thấy mình như bị đẩy xuống "đáy" của ngành công nghiệp không khói khi du khách Trung Quốc quay trở lại. Anh bị những hướng dẫn viên "chui" người Trung Quốc giành việc.
"Bạn có thể nhìn thấy bọn họ ở khắp những điểm đến nổi tiếng như Phuket, Samui, Chiang Mai, Bangkok... Ở tất cả những nơi đó, chính quyền đều nhắm mắt làm ngơ", Saichon, 48 tuổi, bức xúc với tờ báo Hồng Kông SCMP.
Du khách Trung Quốc tham quan Bangkok sau đại dịch.
Theo Saichon, khi khách du lịch từ Trung Quốc, Hàn Quốc, Nga... quay trở lại, các chuyên gia cảnh báo ngày càng có nhiều du khách được chỉ dẫn đến các đại lý du lịch nước ngoài, hầu hết được thành lập để bòn rút tiền từ Thái Lan.
Cũng giống như các nước khác, hướng dẫn viên du lịch là nghề dành riêng cho người Thái và người nước ngoài nếu bị phát hiện sẽ bị phạt tiền hoặc trục xuất. Tuy nhiên, điều này vẫn diễn ra một cách gần như công khai, Saichon nhấn mạnh nạn tham nhũng tràn lan đã cho phép các công ty du lịch do nước ngoài điều hành đã thu lợi nhuận từ một ngành chiếm 12% GDP Thái Lan.
"Tôi bất lợi vì tôi làm theo luật", Saichon nói.
Trung Quốc là nguồn khách nước ngoài hàng đầu Thái Lan, năm 2019 đón 11 triệu khách, chiếm 1/4 tổng khách quốc tế của đất nước này và năm nay, ngay sau khi trở lại sau đại dịch, dự kiến con số khoảng 7 - 8 triệu trong khoảng 30 triệu.
Khoản chi tiêu của du khách Trung Quốc "cứu" các nhà điều hành tour Thái Lan, tài xế, khách sạn, quán ăn... những người đã bị xóa trắng thu nhập trong đại dịch và tiền tiết kiệm bị ăn mòn bởi lạm phát. Tuy nhiên, khách Trung Quốc quay trở lại cũng khiến hướng dẫn viên người Thái đối mặt với tình trạng cạnh tranh bất hợp pháp, mất việc.
Doanh nghiệp Thái không thu được lợi nhuận
Chada Triamvithaya, chuyên gia về Trung Quốc tại Viện Công nghệ King Mongkut Ladkrang ở Bangkok, cho biết: "Trước Covid-19, các nhóm du khách Trung Quốc chỉ thuê hướng dẫn viên Thái Lan đi cùng trong khi hướng dẫn viên Trung Quốc làm việc chính. Hậu Covid-19, các nhóm du khách Trung Quốc đại lục, Đài Loan, Hồng Kông nhỏ hơn nên họ cần một lịch trình du lịch phù hợp hơn nên đã sử dụng các đại lý du lịch của Trung Quốc được điều hành bởi công dân Trung Quốc ở Thái Lan".
Bà Chada cho hay, nhiều hướng dẫn viên du lịch Trung Quốc đang có thị thực sinh viên, đi làm với mức phí thấp và nhận hoa hồng khi đưa khách vào các cửa hàng mua sắm thuộc sở hữu của các doanh nghiệp Trung Quốc trên đất Thái.
"Vì vậy, cuối cùng, các doanh nghiệp và ngành công nghiệp Thái Lan không thu được lợi nhuận từ các hoạt động du lịch", bà nói.
Paisarn Suethanuwong, một trong 5.000 hướng dẫn viên du lịch Thái Lan nói tiếng Quan Thoại, cho biết ông đã chán ngấy với một hệ thống mà ông tin là đã gian lận để chống lại các hướng dẫn viên địa phương. Ông đang vận động sự ủng hộ của Hiệp hội Hướng dẫn viên chuyên nghiệp Thái Lan đệ trình một bản kiến nghị lên chính phủ Thái Lan trong những ngày tới, kêu gọi hành động để ngăn chặn lợi ích của du lịch nước này rơi vào tay doanh nghiệp Trung Quốc.
"Các đại lý du lịch Trung Quốc bán tour giá rất thấp", ông nói, vì thế hướng dẫn viên thường kiếm thu nhập từ hoa hồng.
Theo Bộ Du lịch Thái Lan, tính đến tháng 1.2023, có khoảng 59.000 hướng dẫn viên du lịch được cấp phép ở Thái Lan. Mới đây, Bộ trưởng Lao động nước này cho rằng hướng dẫn viên nước ngoài đang gây tổn hại đến việc làm trong ngành du lịch và kêu gọi công chúng báo cáo việc sử dụng hướng dẫn viên nước ngoài hoạt động "chui" qua đường dây nóng của chính phủ.
Du khách Trung Quốc đang được hướng dẫn bởi chính người Trung Quốc trên đất Thái Lan
Tình trạng cũng xảy ra tương tự với du khách Hàn Quốc, khi họ luôn muốn thuê hướng dẫn viên đồng hương và chỉ sử dụng hướng dẫn viên Thái để đối mặt với các tình huống kiểm tra bất ngờ của cơ quan chức năng.
"Nếu tiếp tục, ngành công nghiệp không khói Thái Lan sẽ rơi vào tay nước ngoài. Nếu người lao động địa phương không có bất kỳ quyền kiểm soát nào trong ngành, thì không có động lực để doanh nghiệp địa phương tham gia vào hoạt động kinh doanh liên quan đến du lịch", một hướng dẫn viên nhấn mạnh, và cho hay, khách Nga cũng thuê hướng dẫn viên của họ thay vì Thái.
Hướng dẫn viên Thái Lan đối mặt với thất nghiệp
Cuối năm ngoái, một người đàn ông Trung Quốc tên Tuhao (đã có quốc tịch Thái) bị bắt vì bị buộc tội rửa tiền và tội phạm ma túy. Anh ta điều hành một mạng lưới kinh doanh bất hợp pháp khổng lồ chuyển tiền thông qua đồ trang sức, sòng bài và các công ty giải trí lớn cho nhóm khách hàng chủ yếu là người Trung Quốc ở Thái Lan.
Các nhà điều tra của cảnh sát Thái Lan cho biết, các băng đảng mafia nước ngoài sử dụng các quan chức địa phương tham nhũng để vào nước này và những người Thái được đề cử để thành lập những công ty bình phong với 51% sở hữu địa phương, sau đó mọc lên như nấm ngoài tầm kiểm soát.
Hướng dẫn viên du lịch Paisarn cho biết thêm: Nhiều chủ doanh nghiệp "đen" này bắt đầu kinh doanh du lịch trước khi chuyển sang mở rộng các ngành khác. Đồng nghiệp của anh, Saichon tự hào khi cho khách du lịch thấy những điều thú vị của đất nước trong suốt 27 năm qua được xây dựng từ niềm đam mê, hiện đang đối mặt với nguy cơ thất nghiệp bởi những người Trung Quốc trên chính đất nước của mình.
