Cánh nhiếp ảnh nghe phong thanh đến mùa lúa vàng trên vùng rẻo cao, lại tay máy tay súng, vội vã vượt cả chặng đường dài hơn 300km để đến với xứ Mù cho kịp những ngày người Mông xuống đồng, gặt hái.
Đường lên xứ Mù duy nhất một con đường quốc lộ 32. Từ Hà Nội vượt qua đèo Khế để sang đất Yên Bái rồi từ đó, cứ theo con đường này qua Nghĩa Lộ mà thẳng đến với Mù Cang Chải. Trước khi đến với những thửa ruộng bậc thang ngút ngàn, hãy dừng chân lại với Tú Lệ, thưởng thức xôi nếp nương với gà đồi nổi tiếng. Ở đây, người ta đã cắt lúa để làm cốm. Không ngờ ở trên vùng đất này cũng có những hạt ngọc xanh mướt như dưới xuôi. Tuy hạt cốm không dẻo bằng cốm làng Vòng nhưng vẫn thật hấp dẫn hương vị vào thu thơm dẻo. Những thửa ruộng trong thung lũng này cũng đã bắt đầu ngả màu vàng sẫm, không khí ngát thươm hương lúa ngậm sữa khắp một vùng thung rộng lớn. Đây là vùng đất của người dân tộc Thái, nơi có bản Khau Cọ trù phú nằm nép mình dưới chân đèo Khau Phạ, bên con suối róc rách đêm ngày. Tú Lệ cũng là một trong những điểm không thể bỏ qua khi bạn có ý định ghé thăm đất Yên Bái những ngày mùa. Rồi vượt con đèo Khau Phạ ngoằn nghoèo quanh những núi những đồi, thưa vắng bóng người qua lại gần 20km để đến với xứ Mù. Đèo Khau Phạ hay còn được gọi với cái tên Cao Phạ, nghĩa là Sừng Trời nối dài con đường quốc lộ 32. Từ trên con đèo Khau Phạ, vùng thung lũng Tú Lệ trải rộng tầm mắt, cảnh sắc thu vàng đẹp nhất trong năm của miền Tây Bắc xa xôi.
Sáng, sương sớm còn bảng lảng trong vùng thung, người Mông đã đeo gùi, vác cuốc, dắt trâu, lên nương. Khi ánh mặt trời đầu tiên le lói tỏa sáng, những đôi chân trần đã thoăn thoắt trên những thửa ruộng, bóng cô gái Mông áo hoa sặc sỡ, lấp ló giữa những thửa ruộng đã vàng ươm trên khắp các cánh đồng, bóng người chồng cần mẫn phía sau. Một chiếc lán đơn sơ được dựng bên thửa ruộng khô. Trong lán, để dăm ba thứ lặt vặt, bình nước vẫn còn đầy, bữa cơm đạm bạc gói trong lá chuối và một cậu bé mới vài tháng tuổi đang say ngủ.
Những thửa ruộng bậc thang được chăm chút bao đời của người Mông đã vào mùa gặt hái. Người dân tộc vùng cao Yên Bái làm ruộng trên những sườn núi cao. Qua xuân, người ta phải chờ đến khi trời mưa xuống, khi những thửa ruộng bậc thang ngập nước (người ta vẫn gọi là mùa nước đổ), mới bắt tay vào cấy vụ lúa duy nhất trong năm. Người Mông giỏi trèo đèo vượt núi, họ đã biến những sườn núi non hiểm trở thành những thửa ruộng bậc thang tuyệt đẹp. Những đôi bàn tay tài hoa, cần mẫn của người Dao, người Mông, người Hà Nhì, người Giáy, người Tày, người Xa Phó, người Nùng, người Pa Dí… đời này nối tiếp đời kia kiến tạo nên những kiệt tác.
Đường qua La Pán Tẩn và Chế Cu Nha, hai xã có những thửa ruộng đẹp nhất toàn Mù Cang Chải, chẳng ai có thể đi qua ngay mà không dừng lại ngắm nhìn những kiệt tác của người H’Mông đang rực rỡ chờ ngày thu hoạch. Những cô cậu bé chăn trâu sát đường quốc lộ, đùa nghịch bên những hàng rào. Xa xa, vài chiếc lán được dựng để canh lúa. Người Mông sống trên cao, họ chỉ xuống để trông lúa rồi lại lên tít trên cao ở. Mảnh đất Yên Bái với những tầng đất dễ dàng sụt lở lại có những ruộng bậc thang vững chắc và tuyệt đẹp đến thế.
Cả huyện Mù Cang Chải có 2.200 hécta ruộng bậc thang, trong đó tính cả ba xã La Pán Tẩn, Chế Cu Nha và Dế Xu Phình thì diện tích ruộng bậc thang là 500 hécta. 500 hécta ruộng này chính là di sản của người Mông được Bộ Văn hoá, Thể thao và Du lịch cấp bằng vào ngày 18-10-2007, một danh thắng có lẽ là đặc biệt và độc đáo vào bậc nhất của Việt Nam. Trong vòng bán kính trải rộng 20km, các thửa ruộng được xếp đặt giữa hai bên lưng chừng núi, thấp dần xuống tận dòng sông biếc xanh phía dưới.
Mùa lúa chín, cả con đường quốc lộ nhuộm một màu vàng óng ả của những thửa ruộng bậc thang trải rộng đến tận sát con suối dưới thung, của những khuôn mặt rạng rỡ mùa thu hoạch và của nắng vàng như mật. Cuối chiều, cơn mưa bóng mây bất ngờ lướt qua và bầu trời lại sáng bừng trong nắng, chiếc cầu vồng ngũ sắc tô điểm cho vẻ đẹp của Mù Cang Chải, lấp lánh dưới biển vàng, trời xanh. Một khung cảnh trữ tình và đẹp đến nao lòng người khách qua đường.
Vùng đất này đẹp nhất trong năm vào hai dịp. Tháng 5, tháng 6, khi những thửa ruộng vào mùa đổ nước, ánh sáng lấp lánh phản chiếu màu sắc của mây của trời, đây cũng là thời điểm hoa táo mèo nở rộ khắp các cánh rừng Yên Bái. Và tháng 9 tháng 10 khi một màu vàng trải dài khắp các thửa ruộng màu mỡ. Đây cũng là hai thời điểm Yên Bái, Sapa và Y Tí – Bát Xát trên mảnh đất Tây Bắc đón đông đảo lữ khách tham quan ghé thăm và cả những nhiếp ảnh gia say mê săn cho được những tấm ảnh đẹp.
Ngày mùa rộn rã, những cô gái váy áo xúng xính xuống đồng, mừng vui cho một mùa gặt hái mới. Từ khắp các bản làng xa xôi, nhà nhà đều đổ xuống đồng. Mỗi người một tay, gặt hái, tuốt lúa, chở thóc về cho đầy bồ gạo, rộn rã tiếng nói tiếng cười, tiếng í ới gọi nhau, tiếng lũ trẻ hò reo, nô nức xuống đồng, gặt hái.
Trên đường về, bạn nhớ ghé qua suối Giàng, mua ít chè San Tuyết thơm ngon về làm quà và ngâm mình trong suối khoáng nóng thư giãn sau một ngày đường xa. Cũng đừng quên mua vài cân gạo nếp Tú Lệ dẻo thơm về đồ nồi xôi thơm mùi gạo mùa mới.
Mù Cang Chải vào mùa lúa vẫy gọi không biết bao nhiêu người ham thích du lịch ghé qua và lưu giữ những hình ảnh đẹp về vùng đất này trong máy ảnh và trong trí nhớ của bản thân mình.
Thông tin thêm
Từ Hà Nội đến Mù Cang Chải theo quốc lộ 32, qua Thanh Sơn – Thu Cúc vượt đèo Khế sang Nghĩa Lộ, Văn Chấn đến Tú Lệ rồi qua đèo Khau Phạ để đến với Mù Cang Chải.
Các nhà nghỉ tại đây có giá 150.000d/phòng/3 người. Bạn có thể chạy xe máy hay đi ôtô lên với xứ sở của những thửa ruộng bậc thang nổi tiếng này.
Cảnh sắc đẹp nhất tại con lộ này nằm tại xã Tú Lệ, đèo Khau Phạ và huyện Mù Cang Chải với những thửa ruộng bậc thang mỗi năm chỉ có một vụ mùa. Nếp Tú Lệ nổi tiếng thơm dẻo, bạn có thể mua vài cân về làm quà, giá khoảng 25.000đ/kg. Các nhà nghỉ tại Mù Cang Chải và Tú Lệ có giá 150.000 đ/phòng/hai giường.
Bài: Lam Linh
Ảnh: Lam Linh, Thành Công
