VI
EN
Theo Bộ Du lịch Somalia, khoảng 10.000 du khách đã đến thăm Somalia vào năm 2024 - tăng 50% so với năm trước. Điều này diễn ra bất chấp việc hầu hết các chính phủ phương Tây vẫn khuyến cáo không nên đi du lịch.
Giữa "vòng vây" cảnh báo
Danh tiếng của Somalia như là một trong những điểm đến nguy hiểm nhất thế giới vẫn được giữ vững. Văn phòng Đối ngoại, Thịnh vượng chung và Phát triển của Anh (FCDO) liên tục cảnh báo về “mối đe dọa bắt cóc cao”. Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ xếp Somalia vào loại “Cấp độ 4: Cấm du lịch”, với hàng loạt lý do như tội phạm, khủng bố, bất ổn dân sự, và thiếu các dịch vụ lãnh sự. Những cảnh báo này hoàn toàn không mang tính lý thuyết; phiến quân Al Shabab vẫn hoạt động tích cực, thậm chí đã thực hiện các vụ tấn công chết người tại Mogadishu vào đầu năm 2025.
Somalia vẫn giữ vững danh tiếng là một trong những điểm đến nguy hiểm nhất thế giới
Mặc dù vậy, nhu cầu du lịch đến Somalia lại đang tăng nhanh. James Willcox, người sáng lập công ty du lịch mạo hiểm Untamed Borders, chia sẻ với CNN Travel rằng công ty của ông đã tổ chức 13 chuyến du lịch theo nhóm đến Mogadishu trong năm nay, so với chỉ 2 chuyến vào năm 2023. Điều này cho thấy sự khao khát tìm kiếm những trải nghiệm du lịch ngoài luồng đang bùng nổ mạnh mẽ.
Đối với nhiều du khách, như Karin Sinniger, một người Thụy Sĩ đã đến đây vào năm 2020, chuyến đi này là một phần của thử thách cá nhân nhằm hoàn thành mục tiêu đến thăm tất cả 193 quốc gia được Liên hợp quốc công nhận. Đối với những người khác, đó là nỗ lực để hoàn thành việc “đếm các quốc gia đã đi” hoặc đơn thuần là tìm kiếm điểm đến có nguy cơ cao nhất.
Trải nghiệm du lịch tại thủ đô Mogadishu hoàn toàn khác biệt và mang tính hạn chế cao. Du khách quốc tế gần như không có sự tự do di chuyển. Karin Sinniger mô tả cảm giác nguy hiểm là có thật ngay khi đặt chân xuống sân bay: “Bạn phải ngủ trong phạm vi an toàn hay còn gọi là ‘Khu vực Xanh.’ Và ngay cả ở đó cũng đã từng xảy ra đánh bom.”
Để rời khỏi khu vực an toàn, du khách phải di chuyển bằng xe vũ trang với sự bảo vệ của cảnh sát và quân đội. Willcox khẳng định Mogadishu là điểm đến có nguy cơ cao nhất mà Untamed Borders hoạt động. Ông cảnh báo: “Nguy cơ bị tấn công là có thật. Tất cả những nơi hạn chế mà khách quốc tế có thể lưu trú đều là mục tiêu tiềm năng. Bạn không thể rời khỏi Mogadishu".
Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ xếp Somalia vào loại "Cấp độ 4: Cấm du lịch," với lý do "tội phạm, khủng bố, bất ổn dân sự, y tế, bắt cóc, cướp biển và thiếu các dịch vụ lãnh sự thường xuyên".
Tuy nhiên, trong khuôn khổ những hạn chế đó, những khoảnh khắc đời thường vẫn tạo nên sự hấp dẫn. Peter Bullock, một kỹ sư thoát nước đã nghỉ hưu từ Vương quốc Anh, chia sẻ rằng trải nghiệm được hộ tống bởi các vệ sỹ có vũ trang đi tham quan chợ cá, bờ sông và nhà thờ đổ nát là “một trải nghiệm du lịch hoàn toàn khác so với bất kỳ trải nghiệm nào tôi từng có trước đây.” Thậm chí, du khách Sinniger còn ngạc nhiên khi cảm thấy “đi bộ trên bãi biển vẫn cảm thấy an toàn.”
Nhận thấy tiềm năng tăng trưởng, Chính phủ Somalia đã triển khai hệ thống eVisa mới vào ngày 1/9/2025, nhằm đơn giản hóa thủ tục nhập cảnh và tiếp tục tăng lượng du khách. James Willcox đánh giá đây là một bước tiến đáng kể, thậm chí còn cho rằng phiên bản eVisa của Somalia là một trong những hệ thống tốt nhất mà ông từng thấy.
Tuy nhiên, sự lạc quan về chương trình này đã bị ảnh hưởng nặng nề bởi những chia rẽ nội bộ kéo dài. Các khu vực tự trị Somaliland và Puntland đều tuyên bố sẽ không công nhận thị thực mới của chính quyền trung ương. Điều này một lần nữa nhấn mạnh những hạn chế của chính quyền trung ương Somalia, ngay cả khi họ đang cố gắng duy trì sự ổn định và thống nhất trong quản lý du lịch. Sự phân mảnh chính trị vẫn là một thách thức lớn, đảm bảo rằng Somalia sẽ còn là một điểm đến ít người biết đến trong tương lai gần.
Trong bối cảnh Mogadishu đầy rủi ro, nước cộng hòa tự xưng Somaliland (hoạt động tự chủ từ năm 1991) mang đến một trải nghiệm hoàn toàn khác biệt. Với chính phủ được bầu cử dân chủ, lực lượng vũ trang và tiền tệ riêng, nơi đây từ lâu đã được coi là cách "an toàn nhất" để tham quan khu vực Somalia rộng lớn hơn.
Deke Hassan Abdi, một trong những nữ hướng dẫn viên du lịch đầu tiên của Somaliland, chia sẻ rằng nhiều người có sự hiểu lầm lớn khi nhầm lẫn Somaliland với Somalia. Cô muốn du khách hiểu rằng “đất nước” của cô rất khác, an toàn hơn nhiều và việc phát triển du lịch là một cách tuyệt vời để giúp Somaliland được quốc tế công nhận.
Somaliland mang đến những điểm nhấn văn hóa và lịch sử độc đáo như những bức tranh hang động 5.000 năm tuổi tại Laas Geel, văn hóa du mục, và những bãi biển hoang sơ. Khác biệt lớn nhất là tại Hargeisa, thủ đô của Somaliland, du khách có thể cảm thấy an toàn khi đi dạo quanh thành phố mà không cần bảo vệ, một sự tương phản rõ rệt với Mogadishu. Tuy nhiên, dù an toàn hơn, du khách đến Somaliland vẫn cần cảnh sát vũ trang hộ tống khi rời khỏi Hargeisa, và các khu vực biên giới với Somalia vẫn được coi là khu vực cấm.
Mặc dù có sự gia tăng về số lượng và sự lạc quan từ các công ty du lịch mạo hiểm, bối cảnh an ninh tại Somalia vẫn là một thách thức lớn. Phiến quân Al Shabab đã tấn công bãi biển vào tháng 8/2024, gây thương vong lớn. Thách thức nhân đạo của đất nước vẫn còn rất lớn, với gần 3 triệu người phải di dời trong nước do xung đột và thảm họa khí hậu.
Willcox vẫn phải thẳng thắn thừa nhận: “Một số khu vực của Somalia cực kỳ nguy hiểm. Có những nơi mà một người nước ngoài đến đó sẽ là điều vô cùng ngu ngốc.” Claire Makin, một du khách mạo hiểm, cũng đồng tình rằng: “Somalia không dành cho những người yếu tim.”
Sự gia tăng 50% lượng du khách đến Somalia là một câu chuyện độc nhất vô nhị về sức hấp dẫn của những vùng đất mạo hiểm, nơi du khách chấp nhận đánh đổi rủi ro để đổi lấy trải nghiệm du lịch không giống bất kỳ nơi nào khác. Tuy nhiên, cho đến khi những bất ổn chính trị và mối đe dọa khủng bố được kiểm soát, Somalia vẫn sẽ là một điểm đến chỉ dành cho những người có sức chịu đựng và tinh thần mạo hiểm cao nhất.
