Những năm gần đây, du lịch tự túc đã trở thành hình thức du lịch được nhiều người hướng đến, đặc biệt là những bạn trẻ yêu thích sự tự do khám phá và muốn tự mình làm chủ lịch trình.
Du lịch tự túc là hình thức đi du lịch một hoặc nhiều người, trong đó những người tham gia sẽ tự lên lịch trình, kế hoạch, thời gian, địa điểm tùy vào sở thích của bản thân. Hình thức này mang đến sự thoải mái, không bị cảm giác gò bó nên rất được các bạn trẻ yêu thích.
Nếu đi nhiều người, để dễ dàng hơn thì sẽ có một leader (trưởng nhóm) đứng ra để tổ chức, lên lịch trình cho các thành viên trong nhóm.
Việc đi du lịch tự túc mang đến sự tự do và không bị gò bó nên được rất nhiều người ưa chuộng
Khi lòng tin bị lợi dụng
Huỳnh Chí Vũ, một freelancer hiện đang sinh sống và làm việc tại Bình Phước chia sẻ với Travellive về trải nghiệm không hay khi gặp phải leader mập mờ chi phí trong những chuyến đi du lịch tự túc.
Người trưởng nhóm này là bạn của anh đã được 4 năm và có nhiều chuyến du lịch đi cùng nhau như: Hồng Kông, Sri Lanka, Ai Cập, Jordan, Israel. Sau đợt dịch, Chí Vũ đã có chuyến đi đến Bắc Âu vào tháng 5, khi trở về thì leader này tiếp tục rủ anh đi Morocco vào tháng 11/2022.
Leader này lúc nào cũng nhiệt tình và giúp anh xin visa, cần gì thì đều hỗ trợ. Vì cũng là bạn bè thân thiết, nên anh cũng đặt niềm tin. Trước khi hành trình bắt đầu, leader này luôn đảm bảo sẽ lo chu toàn hết mọi thứ.
Huỳnh Chí Vũ check-in tại Chefchaouen - thành phố được mệnh danh là “viên ngọc xanh” của Morocco
Leader mà Chí Vũ nhắc đến là tác giả của một cuốn sách về hành trình du lịch, cộng thêm độ nổi tiếng, sức ảnh hưởng của người này trong giới xê dịch nên tạo được lòng tin cho không ít người.
Trong chuyến Morocco, trước khi đi trưởng nhóm báo rằng thu tiền để đặt landtour (tour trọn gói) nhưng khi đến Morocco thực chất chỉ thuê xe tự lái. Leader đưa ra một lịch trình đại khái và không cụ thể, chỉ đến những điểm do người này chọn. Các thành viên xin thông tin lịch trình cũng không cung cấp đầy đủ.
Thực chất đó không phải là landtour, vì đã là landtour thì sẽ phải chuẩn bị tất tần tật mọi thứ, có hướng dẫn viên giới thiệu từng địa điểm… Với landtour, các thành viên sẽ có 3 bữa ăn chính, ghi cụ thể từng bữa ăn món gì, sẽ được ở khách sạn 3 đến 5 sao, nhưng kì thực đến khi đi, các thành viên trong nhóm cùng Chí Vũ chỉ được ở hostel (nhà nghỉ giá rẻ)… để giảm tối đa chi phí và leader dễ trục lợi.
Ban đầu, leader yêu cầu cọc tiền tour ở Việt Nam là 300 euro, qua Morocco thu thêm 1.000 euro, tổng là 1.300 euro. Số lượng thành viên cả nhóm là 19 người nhưng trưởng nhóm này nói góp tiền chung trên tinh thần bạn bè chứ không phải góp lại để đi tour, mà theo tiêu chí đi đến đâu chi đến đấy. Trong quá trình đi, ngay từ ngày thứ nhất và ngày thứ hai, những thành viên trong nhóm đã thấy có vấn đề và nghi ngờ. Tiền đóng vào rất nhiều nhưng nhận lại điều kiện ăn ở quá tệ, đa phần mọi người thường tự lo ăn uống.
Từ chuyến Bắc Âu cho đến chuyến Morocco, leader này lúc nào cũng đi chơi quá giờ. Để khi “lố” thời gian, mọi người thường mệt và sẽ ăn tự túc, không sử dụng tiền của đoàn. Lúc đó sẽ chi tiêu ít hơn và người này mới trục lợi được những khoản dư đó. Chuyến đi 13 ngày mà cả nhóm chỉ ăn chung được 6 bữa, còn lại chủ yếu ăn tự túc.
“Leader này khá vô tâm, khi đi bọn anh được chia thành 4,5 nhóm nhỏ và dần có những dấu hiệu rạn nứt. Mọi người càng nhận thấy rõ được người này là ‘leader kinh tế’. Khi các thành viên hỏi về chi phí về lịch trình cụ thể thì trả lời lòng vòng, không cung cấp đầy đủ và tài chính thiếu minh bạch, không có sao kê rõ ràng”, Chí Vũ nói.
Sau đó, Chí Vũ cùng thành viên trong nhóm vẫn đề nghị leader này công khai chi phí chi tiết và cho một khoảng thời gian nhất định để xem lại các khoản thu chi.
Trong thời gian đó, mọi người trong nhóm lập bảng chi tiêu từng ngày cụ thể ra và tìm kiếm trên mạng chi phí về một số khoản thì mới nhận thấy người trưởng nhóm chênh lệch tiền quá nhiều. Ví dụ như về lưu trú, leader báo là 80 euro/1 người/1 đêm nhưng giá thực tế chỉ là 40 euro cả ăn và ở, đồng nghĩa là ăn chênh lệch gấp đôi. Và thực chất, những nơi này đã có giá cụ thể trên nền tảng Booking.
Tổng chi phí leader thu mỗi người từ Việt Nam qua tới Morocco là 1.300 euro nhưng thực chi dành cho mỗi người chỉ là 720 euro và bị thất lạc mất 580 euro (tương đương với 14,5 triệu đồng). Nhóm có tất cả 19 người nên leader này đã thất thoát và chênh lệch tổng chi phí lên đến hơn 275 triệu đồng.
Sau những chuyến đi vừa rồi, Chí Vũ cũng rút ra được bài học cũng như kinh nghiệm khi đi du lịch tự túc
Sau chuyến Morocco, nhóm đi Bắc Âu cùng leader này cũng đã quay lại đề nghị làm rõ chi phí. Và sau đó, trưởng nhóm này phải trả lại 295 triệu đồng cho cả đoàn Bắc Âu. Vấn đề ở đây mà Chí Vũ và thành viên trong nhóm mắc phải là do tin tưởng nên không quá tỉ mỉ, chi tiết các chi phí trong chuyến đi. Leader này ăn chênh trên từng thứ từ nhỏ nhất, không bỏ qua bất cứ thứ gì như: thẻ sim điện thoại 500.000 thì thu 650.000 đồng, bảo hiểm hơn 500.000 nhưng thu hơn 700.000 đồng hay vé máy bay chênh lệch mỗi vé hơn 2 triệu đồng.
Khi gom 2 chuyến Bắc Âu và Morocco, Chí Vũ là người được trả lại số tiền nhiều nhất với 47 triệu đồng. Sau khi vụ việc vỡ lỡ, người trưởng nhóm này trốn tránh trách nhiệm, khóa hết mạng xã hội và không đối diện với cộng đồng, không có thái độ nhận lỗi…
Huỳnh Chí Vũ còn cho biết thêm: “Sự việc không hay này xảy ra khi leader đang sử dụng độ nổi tiếng, sức ảnh hưởng trong giới xê dịch để kêu gọi người thành lập nhóm đi du lịch và sau đó thì trục lợi. Trên danh nghĩa là đi chung, nhưng lại lừa gạt mọi người ở phương diện tin tưởng, tình cảm… Chính thành viên trong đoàn là những nạn nhân sa vào trò ‘lùa gà’ của leader kinh tế như thế này”.
Sau những chuyến trải nghiệm không hay về chênh lệch chi phí khi đi du lịch tự túc, Chí Vũ cũng đưa ra một vài lưu ý cơ bản cho du khách. Những thứ đơn giản mà mình đặt được thì nên tự đặt, ví dụ như vé máy bay, mua bảo hiểm, sim… Nếu đi chung, thì nên xem người leader đó trước đây như thế nào. Nhất định phải rõ ràng mọi chi phí ngay từ ban đầu cùng lộ trình nhất định và công khai cho các thành viên trong nhóm biết…
Kinh nghiệm khi đi du lịch tự túc
Harry Bùi hiện là CEO của một nền tảng du lịch tự túc cho người Việt, hiện tại đang phát triển thị trường du lịch Thái Lan và sẽ mở rộng sang các thành phố khác trong những năm sắp tới. Theo anh, tình trạng chênh lệch, mập mờ chi phí khi đi du lịch tự túc diễn ra từ rất lâu và không phải là chủ đề mới xuất hiện gần đây.
“Mọi người thường có quan điểm lên các group du lịch tự túc hoặc kiếm 'Tìm bạn đồng hành Du lịch nước ngoài' để tìm một người leader đi chung nhằm tìm kiếm sự an toàn và đảm bảo khi đi du lịch nước ngoài. Nhưng theo anh nghĩ thì sẽ không có leader nào bỏ thời gian và chất xám ra làm không công cả, vì dù gì họ cũng là người xa lạ. Chí ít, leader đó phải có một lợi ích mang về thì họ mới làm, như nâng cao thương hiệu cá nhân, tiền... Vì vậy, để tránh sự việc này xảy ra thì khi lên kế hoạch đi du lịch cùng nhau, cả nhóm phải lên cả chi phí chi tiết thì rủi ro xảy ra việc chênh lệch và mập mờ chi phí sẽ được hạn chế ít nhiều”, Harry Bùi cho biết.
Với kinh nghiệm từng là leader thì theo Harry Bùi, ngoài việc chênh lệch, mập mờ chi phí thì có thể phát sinh những trường hợp leader điều hướng nhóm đi theo lịch trình do họ quyết định nhằm đem lại nhiều lợi ích nhất cho người trưởng nhóm đó.
Harry Bùi (giữa) cùng các thành viên trong nhóm du lịch tự túc tại Thái Lan
Anh còn chia sẻ thêm: “Để có một chuyến đi tour du lịch tự túc suôn sẻ, tránh gặp phải những tình huống không đáng có thì khâu chuẩn bị trước chuyến đi cực kỳ quan trọng, các thành viên trong nhóm nên chia sẻ công việc cùng nhau đừng quá phụ thuộc vào leader. Từ thống nhất lịch trình đến chuẩn bị các booking cần thiết, cái nào nên ưu tiên đặt trước để tiết kiệm chi phí như vé máy bay, khách sạn... Hoặc nếu không có nhiều thời gian thì nên tìm một dịch vụ hỗ trợ tự túc bên ngoài để làm điều này. Nếu có những bước chuẩn bị này, thì bạn đã giảm được 70% những tình huống phát sinh không đáng có trong chuyến đi rồi”.
Harry Bùi còn cho hay, để tìm hiểu thông tin và kinh nghiệm đi du lịch tự túc, theo quan điểm của anh thì thông tin mang tính thời điểm. Tức là không phải thông tin nào đọc trên mạng đều đúng với thời điểm chuyến đi của bạn. Ví dụ: Có những quán cafe rất hot trên mạng xã hội trước kia nhưng sau dịch thì một là đã đổi chủ hoặc được sang nhượng với một tên mới.
“Vì vậy, sẽ không có một nguồn nào hay người nào là chính xác 100%. Nhưng tốt nhất là nên tập trung vào một nơi có thể liên tục cập nhật thông tin đa chiều rộng lớn để tham khảo. Hiện tại thì các group du lịch tự túc trên mạng đang làm tốt điều này nhưng chỉ giải quyết được một nửa vấn đề, vì các thông tin sẽ không được kiểm chứng và chỉ theo một chiều của người đi trước chia sẻ”, Harry Bùi nhấn mạnh.
