Nằm khép mình dưới chân núi Rồng hùng vĩ, thôn Lô Lô Chải như một bức tranh thủy mặc tuyệt đẹp. Nơi đây không chỉ là một ngôi làng cổ kính mà còn là một điểm đến du lịch hấp dẫn. Thôn Lô Lô Chải (thuộc xã Lũng Cú, huyện Đồng Văn) nằm sát điểm cực Bắc Việt Nam, cách cột cờ Lũng Cú khoảng 1,5 km. Lô Lô Chải là nơi vẫn giữ được nhiều nét văn hóa truyền thống với những căn nhà trình tường từ nhiều đời của người Lô Lô.
Vùng đất yên bình tách rời với đô thị
Làng Lô Lô Chải, một mảnh đất vùng cao xa xôi, là nơi cư trú của người Lô Lô và H'Mông. Cuộc sống nơi đây trôi qua chậm rãi, bình yên giữa núi rừng hùng vĩ. Sở hữu địa hình gồ ghề, đường xá đi lại khó khăn, lại thêm khí hậu khắc nghiệt nên làng Lô Lô Chải dường như thu mình lại, các dân tộc thiểu số tại đây sinh sống theo phương thức tự cung tự cấp với nghề nông.
Theo trưởng thôn Lô Lô Chải, hơn 40 hộ kinh doanh homestay, với sức chứa lên tới khoảng hơn 7.000 người ghé thăm. Trong năm 2023, dịp đông nhất là kỳ nghỉ 2/9, với lượng khách khoảng 600 người. Ngày thường, trung bình có 100-200 lượt khách lưu trú.
Lô Lô Chải vẫn giữ được nhiều nét văn hóa truyền thống với những căn nhà trình tường từ nhiều đời của người Lô Lô, nhờ quy hoạch tốt, kết hợp làm du lịch bài bản. Nhà trình tường ở đây đã được các hộ dân đã sửa sang, làm thêm vệ sinh khép kín, tiện cho du khách đến ăn nghỉ, sinh hoạt, nhưng không làm ảnh hưởng đến kiến trúc bên ngoài và tổng thể.
Giữa núi rừng trùng điệp nơi cực Bắc Tổ quốc, thôn Lô Lô Chải, nơi sinh sống của phần lớn đồng bào người Lô Lô (một trong những dân tộc rất ít người ở Việt Nam) hiện lên bình yên, thơ mộng, cổ kính với những ngôi nhà cổ hàng trăm tuổi, nhà trình tường, mái ngói âm dương, hàng rào đá.
Lạc bước vào Lô Lô Chải, du khách như lạc vào một bức tranh thủy mặc tuyệt đẹp. Màu xanh của núi rừng bao phủ, màu vàng óng của những thửa ruộng bậc thang, màu đỏ rực của hoa tam giác mạch... Tất cả hòa quyện vào nhau tạo nên một bức tranh thiên nhiên tuyệt mỹ. Mỗi mùa, Lô Lô Chải lại khoác lên mình một chiếc áo mới. Mùa xuân, hoa đào, hoa mận nở rộ, nhuộm hồng cả một vùng trời. Mùa hè, hoa cải vàng óng trải dài trên những sườn đồi. Mùa thu, hoa tam giác mạch tím biếc phủ kín các thửa ruộng bậc thang. Mùa đông, tuyết phủ trắng xóa, tạo nên một khung cảnh lãng mạn đến nao lòng.
Ngôi làng “bước ra” từ trong những thước phim
Đầu năm 2022, Lô Lô Chải được công nhận Làng Văn hóa Du lịch. Gần hai năm qua, chính quyền và người dân đã cùng phối hợp làm du lịch chuyên nghiệp và bài bản hơn. Lượng du khách đến thôn ngày một đông.
Nhiều khách du lịch đến đây ví Lô Lô Chải giống như làng Vân Miêu (tỉnh Vân Nam, Trung Quốc) nổi tiếng trong bộ phim "Đi đến nơi có gió" với sự tham gia của hai diễn viên chính là Lưu Diệc Phi và Lý Hiện. Bộ phim nói về cuộc sống của một vùng quê tại Trung Quốc, nơi con người sống quây quần, tình cảm, xây homestay, làm du lịch với nhiều hoạt động cho du khách.
Những ngôi nhà trình tường cổ kính với những bức tường đất đen bóng, mái ngói âm dương vẫn giữ nguyên nét đẹp truyền thống. Cổng nhà và tường rào được xây bằng đá xếp thủ công, mang đến một cảm giác vững chãi và gần gũi. Để phục vụ du khách, người dân đã khéo léo cải tạo không gian bên trong, xây dựng thêm nhà vệ sinh khép kín, đảm bảo vệ sinh mà vẫn giữ nguyên kiến trúc bên ngoài. Sự kết hợp hài hòa giữa nét cổ kính và tiện nghi hiện đại đã tạo nên một không gian sống độc đáo, hấp dẫn.
Dù thời gian trôi qua, những giá trị văn hóa truyền thống của người Lô Lô vẫn được gìn giữ một cách trọn vẹn. Người Lô Lô luôn trân trọng và gìn giữ những giá trị văn hóa truyền thống của dân tộc mình. Họ dạy con cháu về lịch sử, về phong tục tập quán, về những câu chuyện cổ tích. Đồng bào Lô Lô vẫn tự hào là có nền văn hóa rất nổi bật và mang dấu ấn riêng.
Thôn Lô Lô Chải chính là nơi duy nhất còn lưu giữ được đầy đủ, sống động đời sống vật chất, tinh thần của người Lô Lô ở Cao nguyên đá, từ kiến trúc nhà trình tường mái lợp ngói máng hay các nghề thuyền thống như thêu, làm mộc…
Họ còn tổ chức các lễ hội truyền thống như lễ cúng thần rừng, lễ mừng lúa mới, lễ mừng nhà mới và đặc biệt là các điệu múa dân gian. Ngoài ra, du khách tới đây thường hiếu kỳ với bộ đôi trống đồng – một đực, một cái – được coi là nơi duy nhất và nền văn hóa duy nhất trên thế giới hiện còn sử dụng trống đồng cổ trong thực tế cuộc sống.