Morocco – Điều kỳ diệu là có thật

Đa dạng đến… chóng mặt

Trước khi khởi hành, hình dung của tôi về Morocco là một đất nước của mặt trời nóng bỏng – hẳn nhiên là nóng rồi, thuộc Bắc Phi và sở hữu một phần sa mạc nóng rộng lớn nhất thế giới kia mà. Phải đến khi đi hết một vòng qua những điểm đến không thể bỏ qua của Morrocco, tôi mới nhận ra rằng 80% hình dung ban đầu của mình là… sai bét.

Kết thúc chuyến bay dài từ Hà Nội, transit ở Istanbul rồi bay tiếp tới đích đến là sân bay quốc tế Mohammed-V ở thành phố Casablanca huyền thoại, tôi còn phải vượt qua đoạn đường hơn 200 km đến Marrakesh mới tới được khách sạn đã đặt trước. Hành trình kéo dài hơn một ngày nhưng không quá mệt mỏi như tôi lo lắng, có lẽ phần là nhờ dịch vụ bay hoàn hảo của hãng hàng không Turkish Airlines, phần là nhờ thời tiết dễ chịu ở Morocco và phần là nhờ cảnh quan hai bên đường đẹp như họa.

Thời điểm này là mùa đông ở Morocco, nắng vẫn rực rỡ nhưng chẳng hề nóng mà còn lạnh như mùa đông Hà Nội với nhiệt độ ban ngày xê dịch từ 10 độ C – 19 độ C. Ngồi trên xe về khách sạn mà tôi chẳng dám ngủ vì phải cố gắng căng mắt nhìn thật kỹ, chỉ sợ bỏ sót những điều đẹp đẽ đang lướt nhanh qua ô cửa sổ: những cánh đồng lúa mì, đồi thấp, những trũng đất mọc đầy cây bụi, đây đó là những căn nhà thấp màu đỏ nhạt xây dựng theo lối kiến trúc truyền thống của người Ả Rập… Cái gì cũng thật hấp dẫn mắt nhìn, có chút hoang dại gợi lên cảm xúc thật phấn khích cho những người yêu vẻ đẹp tự nhiên và sự bình yên, giản dị như tôi.

Nhưng sự phấn khích lúc này chính xác chỉ là khởi đầu. Nào có ngờ Morocco được mẹ thiên nhiên ưu đãi và ban tặng nhiều điều kỳ diệu đến thế. Nếu bạn đã quen với thông tin Morocco sở hữu vùng đồng bằng ven biển rộng lớn thì này nhé, bạn có bao giờ mơ ước được ngắm tuyết rơi ở châu Phi? Nếu bạn đã biết danh tiếng của Morocco gắn liền với sa mạc Sahara thì bạn có tin rằng, giữa mùa đông nơi đây bạn có thể chạm tay vào mùa thu châu Âu?

Trong chuyến đi lần này, tôi chưa có cơ hội khám phá những cảng cá nổi tiếng cũng như cuộc sống vùng ven biển nên chẳng có gì để huênh hoang. Về Sahara, tôi sẽ hầu chuyện các bạn ở phần sau bởi chẳng thể nhắc về nó bằng vài câu ngắn ngủi.

Ở đây, tôi muốn nói về Atlas, dãy núi hùng vĩ trải dài 2.500 km từ tây nam đến đông bắc. Theo thần thoại Hy Lạp thì dãy núi này được sinh ra từ tay và vai của vị thần khổng lồ Atlas, cây và rừng chính là râu tóc của thần. Atlas chia thành ba phần ấn tượng gồm High Atlas có những dãy núi cao vút cùng thung lũng hoa hồng rực rỡ, Middle Atlas với thành phố Fes và Anti Atlas với nhiều cao nguyên núi lửa.

Con đường từ Marrakesh tới Ouarzazate chính là đường đi qua vùng High Atlas và cũng đi qua các thung lũng có người Berber sống trong những Kasbah làm từ đất đỏ nện chặt và dày. Dọc theo con đường này, tôi đã được lặng ngắm đỉnh Jebel Toubkal phủ tuyết cao 4.167 m - vốn được coi là nóc nhà của vùng Bắc Phi. Hẻm núi đẹp và hùng vĩ nhất thế giới Todra cũng nằm trong khu vực này, gần thị trấn Tinerhir. Hẻm núi hẹp dần tới khi chiều rộng chỉ còn khoảng 10 m với vách núi hai bên cao tới 160 m tạo thành cảnh tượng kỳ vĩ khiến mọi du khách đều mê say. Chẳng thế mà Todra được xếp hạng kỳ quan thiên nhiên của thế giới.

Nằm trong khu vực Middle Atlas, ở độ cao khoảng 1.664 m so với mực nước biển là Ifrane, thị trấn nhỏ được mệnh danh là Thuỵ Sĩ của Morocco, cũng là nơi cho tôi cảm giác được khẽ chạm vào mùa thu châu Âu. Được xây dựng bởi người Pháp vào năm những năm 1930, Ifrane mát mẻ suốt mùa hè và nhiệt độ tụt xuống dưới mức đóng băng vào mùa đông. Nhưng khi tôi tới đây mới ở giai đoạn đầu đông nên Ifrane đang được phủ kín lá vàng. Với những căn nhà mái đỏ vườn nở đầy hoa, các khu công viên rải rác hồ nước, những rừng cây thuộc họ tuyết tùng xanh tốt…, thị trấn này khác nào một thị trấn châu Âu. Tôi tin rằng, nếu được trải nghiệm, bạn cũng xúc động chẳng kém gì tôi.

Tôi lạc mất tôi ở medina

Nếu bạn sống ở một thành phố hiện đại đầy rẫy những quán bar, nhà hàng lộng lẫy với đầy đủ các tiện nghi công nghệ, xe hơi và xe gắn máy thì bạn sẽ giật mình ngỡ rằng đã lỡ chân rơi vào thế giới khác khi đặt chân vào medina ở Morocco. Bởi ở đây, bạn sẽ chẳng tìm thấy chút hơi hướng nào của cuộc sống hiện đại. Vậy mà medina tồn tại ở khắp các thành thị trên vương thổ Morocco và là niềm tự hào của người dân nơi đây.

Medina là tên gọi chung của những khu phố cổ có bức tường thành dầy và cao chót vót bao quanh. Điểm chung của các medina là không gian bên trong tường thành được lấp đầy bằng những khu chợ, những con đường hẹp đan xen, hẻm nhỏ lắt léo, ngõ cụt, nhà thờ Hồi giáo, trường học… Theo sự tìm hiểu của tôi thì mục đích ban đầu của medina khi sử dụng kiến trúc này là để ngăn chặn những đội quân xâm lược. Dần dần, theo dòng thời gian, medina trở thành không gian sinh hoạt, không gian văn hoá hết sức náo nhiệt, tràn ngập hơi thở dân gian và cũng hết sức độc đáo của Morocco. Điều đáng phải quan tâm là mỗi medina ở mỗi địa phương lại tự hình thành cho mình một bản sắc riêng, khác biệt và đầy sức hấp dẫn.

Học theo những người đi trước, tôi gọi Marrakesh là Thành phố Đỏ bởi dù xoay dọc hay liếc ngang, dù ngước lên hay cúi xuống thì tôi cũng chỉ gặp những kiến trúc màu đỏ quen thuộc do được đắp từ đất đỏ. Từng là kinh đô của Morocco một thời và giữ vị trí quan trọng trên con đường tơ lụa, lịch sử hình thành và phát triển của Marrakesh trải qua nhiều thời kỳ hưng - phế nhưng những nét văn hóa đặc trưng vẫn được bảo tồn nguyên vẹn. Tường thành của medina ở Marrakesh dài tới 9 km và có 9 cổng thành cực lớn dẫn vào quảng trường lớn Jemaa el Fnaa ở trung tâm – nơi diễn ra nhiều hoạt động mua bán, giải trí. Dạo bước ở đây, tôi được tận mắt chứng kiến cả nghìn lẻ một những chuyện thú vị: người người mặc djellaba (áo trùm đầu) truyền thống đi lại trên lối ngõ ngoằn ngoèo; những tấm thảm rực rỡ treo dọc tường thành; các quầy bán đồ lưu niệm, đồ da, đồ trang sức ở khắp nơi; người huấn luyện đại bàng mời chào du khách chụp ảnh cùng “vị vua của bầu trời” đã được thuần phục; những cánh cổng chạm trổ tuyệt đẹp; xe bán nước trái cây hay bán quả khô bày biện bắt mắt có những anh chàng đẹp trai đứng bên mời khách bằng giọng nói du dương như hát; rất nhiều quán trà bạc hà và café nhỏ xíu; xe ngựa dọc ngang đi giữa quảng trường và những lối xe đi lọt… Và tin được không, tôi còn thấy cả những người thổi sáo dụ rắn múa, những người kể chuyện mà tôi cứ ngỡ chỉ còn tồn tại trong truyền thuyết. Tất cả những âm thanh trong không gian ấy hợp lại thành một bản hòa thanh đặc trưng chỉ tìm thấy ở các phiên chợ Ả Rập khiến tôi vừa ngơ ngác và bị cuốn hút mạnh mẽ.

Lớn hơn và cũng nổi tiếng hơn Marrakesh nhưng theo cảm nhận của tôi thì khu phố cổ của thành phố Fes – Fes el Bali - lại có phần tĩnh lặng hơn. Ở đây thiếu bóng dáng của những trò giải trí nhưng biểu lộ rõ nét hơn hơi thở của đời sống và văn hóa cổ xưa. Nếu ai đó nói medina ở Marrakesh là mê cung thì Fes el Bali còn mê cung hơn cả mê cung với khoảng 9.000 con đường nhỏ chạy dọc ngang. Vậy nên chuyện lạc lối ở đây cũng thật dễ hiểu. Người dẫn đường địa phương mách rằng, nếu bạn lạc lối, hãy đi theo hướng mặt trời, bạn sẽ tìm được đường ra khỏi medina.

Tôi tới Fes el Bali khi trời còn khá sớm nên những nhà mở cửa đầu tiên là những tiệm bán bánh mỳ - món ăn thiêng liêng của người Morocco. Chiếc đồng hồ mặt trời có cùng tuổi đời với khu phố cổ (một trong số hiếm hoi những đồng hồ cổ xưa nhất thế giới còn tồn tại) vẫn chưa nhận được vệt nắng nào. Hầu hết những cánh cửa hai bên đường còn đóng chặt với khóa và then cài lớn đến ngạc nhiên. Nhiều tòa nhà gánh trên mình cả ngàn năm tuổi đời đã trở nên già cỗi, tối tăm và phải dùng các cọc gỗ để chống đỡ. Những lối đi còn quạnh quẽ, hầu hết là người đưa con đến trường, một số người đi giao hàng cho các tiệm đồ ăn. Bên vòi nước công cộng nằm rải rác khắp medina có vài người chờ hứng nước...

Nhưng cùng với những bước chân đi sâu vào trung tâm của Fes el Bali, nhịp sống của một ngày mới dần dần bừng lên sôi động từ lúc nào mà tôi không hay. Chỉ khi nghe tiếng thét yêu cầu tránh đường cho một chú lừa lặc lè thồ những tấm da mới thuộc đi qua, tôi mới nhận ra xung quanh mình đã trở nên đông đúc thế nào. Đừng ngạc nhiên khi thấy tôi nhắc đến lừa vì những chú lừa thồ là một nét đặc trưng tồn tại cực kỳ đặc biệt ở Fes el Bali. Thay cho các phương tiện cơ giới, lừa và la thồ là những phương tiện phổ biến, ngoài ra còn có xe ngựa. Không chỉ chở hàng, những chú lừa còn kiêm luôn nhiệm vụ của xe thu gom rác.

Một nét đặc trưng khác của Fes el Bali là tannery – các xưởng thuộc da lâu đời nhất thế giới vẫn hoạt động theo phương thức cổ truyền. Người dẫn đường dẫn tôi qua các cung đường hẹp rồi đột ngột đi vào một khu bán đồ da nằm ở cuối ngõ cụt với đủ các sản phẩm mang đủ màu sắc sặc sỡ. Ở đây, tôi được dẫn tới ô cửa sổ “thần thánh” nằm trên tầng 4, nơi nhìn thẳng xuống xưởng thuộc da đang hoạt động và chính là nơi để các nhiếp ảnh gia bấm máy, cho ra đời những tấm bưu thiếp nổi tiếng biểu trưng cho Morocco.

Nằm trên một quả đồi nhỏ, medina của thành phố Chefchaoen thật dễ để phân biệt với những medina kể trên với nhịp sống hiện đại và sắc xanh da trời tràn ngập thành phố. Các công trình kiến trúc ở đây mang phong cách tương đồng với vùng Địa Trung Hải. Nếu không nhìn những sản phẩm đặc trưng của Morocco được giăng bán khắp nơi trong medina như thảm, chà là khô, những đồ trang sức đa sắc…, tôi sẽ nhầm tưởng rằng mình đang lang thang trên khu phố cổ của đảo Santorini. Đặc biệt, dù vẫn có những cửa hàng nối tiếp nhau ở khắp nơi, dù vẫn có những lời mời chào đầy nhiệt tình của người bán hàng nhưng medina ở Chefchaoen vẫn mang lại cảm giác yên bình. Có lẽ là nhờ màu xanh tuyệt đẹp và những bậc thang dốc khá cao khiến du khách chỉ để tâm chiêm ngưỡng đến mê mải, quên mất không gian náo nhiệt xung quanh, quên mất cả mình là ai và mình đến từ đâu.

Sahara bí ẩn

Trong những giấc mơ của tôi, sa mạc Sahara thật xa xôi và thần bí. Tôi đã từng điên cuồng lục lọi và đọc mọi thông tin về Sahara để giấc mơ hoang đường này được bồi đắp đủ xương đủ thịt: cái nắng khắc nghiệt trên những đồi cát vô tận, cái lạnh khắc sâu tới tận xương tuỷ khi màn đêm buông xuống, sự khan hiếm nước, người du mục chăn cừu, những tên cướp sa mạc hay đàn sói hung hãn rình mò... Nhưng lần gặp gỡ Sahara này lại hoàn toàn không như trong tưởng tượng.

Từ Erfoud, một ốc đảo nhỏ nằm trong sa mạc Sahara – nơi được mệnh danh là cánh cổng của Sahara, tôi bắt đầu hành trình trải nghiệm sa mạc nóng lớn nhất thế giới bằng xe jeep. Chỉ 40 phút trên xe nhưng đọan đường này quả thực là đầy phấn khích bởi cảnh quan rìa sa mạc mênh mang vun vút lướt qua, bởi ánh mặt trời đang dần ngả về chiều vàng óng như mật ong, bởi tốc độ chóng mặt và những cú ngoặt tay lái bất thình lình của anh tài phóng khoáng khiến tôi cảm giác đang gia nhập vào một cuộc đua trên sa mạc, bởi cát bụi mù mịt cuốn theo bánh xe và cả thứ âm nhạc sôi động được tài xế lựa chọn như một thứ gia vị cho hành trình thêm phần hoàn hảo.

Từ xe jeep, tôi đổi sang cưỡi lạc đà khi bắt đầu nhìn thấy những đụn cát nối tiếp nhau tới tận chân trời. Sahara bình yên và đẹp rực rỡ, không có những cơn gió táp cát vào mặt, lại càng không có bão cát. Những chú lạc đà hiền lành và hài hước bởi rất nhiều hành vi kỳ cục khiến mọi người bật cười. Trời tối dần và không gian mênh mang của sa mạc chìm dần vào tĩnh lặng dẫn lối cho tôi tới những suy tưởng bất tận và tuyệt đẹp.

Mặc dù biết trước nơi nghỉ đêm là Auberge du sud Deluxe Camp, một trong những khu trại sang trọng nhất tại Merzouga nhưng khi nhận lều tôi vẫn ngỡ ngàng bởi tiện nghi và sự sang trọng nơi đây. Căn lều trắng rộng rãi trang trí theo phong cách Ả Rập, trải kín thảm dệt thủ công với giường êm, nệm ấm và nhiều đồ nội thất sang trọng thoải mái. Bỏ qua nỗi lo thiếu nước sinh hoạt, tôi còn được tắm nước nóng để rũ bỏ mệt mỏi sau một ngày dài trên đường, dùng buffet tối với những món Morocco truyền thống tuyệt ngon.

Nhưng tất cả những điều đó không thể so sánh được với trải nghiệm kỳ diệu khi mặt trời trải những tia nắng đầu tiên lên cát sa mạc. Theo cùng sự xuất hiện của ánh mặt trời là sự biến đổi màu sắc kỳ ảo của không gian, từ nhàn nhạt tối bỗng ửng hồng, đỏ sậm, vàng cam rồi vàng nhạt cho tới khi cả bầu trời sáng rực. Xa xa, ngay dưới chân là khu lều trại màu trắng nằm lặng im. Những đụn cát dường như cũng biến ảo theo sự chuyển động của ánh sáng, tạo nên những đường nét quyến rũ đến ngây người. Chẳng dám tin rằng, Morocco đã đưa tôi đi từ sự kỳ diệu này đến sự kỳ diệu khác, cho tôi được tận mắt chứng kiến vẻ đẹp siêu thực ấy!

Thông tin thêm:

Visa: Việc xin visa Morocco khá dễ dàng, nếu không muốn thuê dịch vụ, bạn có thể tự nộp hồ sơ. Thời gian xin visa là 15 ngày.

Hành trình bay: Có khá nhiều hãng hàng không cung cấp đường bay từ Việt Nam đi Morocco nhưng với tôi, Turkish Airlines là lựa chọn tốt. Đây là hãng hàng không có mạng bay rộng khắp tới 120 quốc gia và hơn 300 điểm đến trên toàn thế giới với 6 năm liên tiếp giành danh hiệu Hãng hàng không tốt nhất châu Âu.

Những điểm nên đến: Casablanca, Marrakesh, Fes, sa mạc Sahara, Chefchaoen… là những điểm bạn nhất định phải tới. Kế hoạch cho chuyến đi Morocco lần này của tôi do Cox and Kings Vietnam cung cấp.

Thời điểm: Morocco đẹp nhất vào mùa xuân, từ giữa tháng 3 đến tháng 5. Bạn cũng có thể tới Morocco vào mùa đông (từ tháng 11 đến tháng 2), lúc này nhiệt độ khá dễ chịu và có thể ngắm tuyết rơi ở High Atlas.

Lưu trú: Morocco có nhiều loại hình lưu trú, từ nhà nghỉ, khách sạn nhỏ đến các khách sạn và khu nghỉ dưỡng sang trọng.

Ẩm thực: Được xem là ngon nhất ở phương Đông và nổi tiếng trên thế giới, ẩm thực Morocco là sự kết hợp tinh tế giữa rau, quả, những gia vị hiếm và thơm, các loại cá và thịt. Thịt xiên, bánh cútcút, thịt cừu Méchoui, bánh Pastilla, súp B’ssara, Tajine, trà bạc hà, cà phê… là những món không thể bỏ qua.

Phương tiện di chuyển: taxi, xe buýt, tàu điện ngầm, tàu hỏa.

Trang phục: Morocco là nước Hồi giáo nên bạn nhớ mặc trang phục nhã nhặn. Nếu đi Morocco vào mùa đông, bạn nên mang theo áo ấm vì mùa đông có nhiệt độ dao động từ 10 – 19 độ C. Vào mùa hè, bạn nên chọn quần áo rộng và thoáng để được mát mẻ và bảo vệ bạn dưới ánh nắng mặt trời.

Những lưu ý khác:

- Không nên vứt bỏ bánh mỳ vì người Morocco ăn nhiều bánh mì và rất tôn trọng món ăn này.

- Bạn cũng không thể đổ nước nóng vào bồn rửa vì người Morocco tin rằng tất cả các nơi kết nối với nước thường xuyên có sự xuất hiện của các Thần.

- Mặc cả trong mua sắm là một nét văn hoá của dân Ả Rập nói chung. Bạn nên trả từ 1/3 giá trở lên.

- Ở những quán ăn sang trọng, việc thưởng tiền tip là điều cần thiết và thường từ 10 – 15%.

Nên xin phép trước khi muốn chụp ảnh người dân. Một số người sẽ vui vẻ nhận tiền và để bạn chụp ảnh.

Kincoi