Sau đại dịch COVID-19 năm 2021, khoảng 10 triệu người Mỹ đang muốn chuyển từ làm việc toàn thời gian sang làm việc tự do, và 73% trong số họ lấy lý do là muốn tiếp tục được làm việc từ xa và linh hoạt, theo một khảo sát gần đây của mạng việc làm Upwork. Tại Việt Nam, xu hướng làm việc tự do ngày càng phát triển khi các công ty đã "thắt lưng buộc bụng" với nhân viên toàn thời gian và có thêm các cơ chế “nới lỏng” cho cộng tác viên.
Tôi chọn công việc tự do từ năm 2021 đầy biến động cả về kinh tế lẫn cuộc sống nói chung sau một thời gian dài ảnh hưởng vì dịch bệnh. Xuất thân từ vị trí nhân viên marketing trong một công ty quảng cáo, không quá khó khăn để tôi tìm những công việc làm tại nhà.
Thói quen của không chỉ tôi mà rất nhiều bạn trẻ làm freelance khác là đem theo laptop tới các tiệm có không gian đẹp để làm việc.
Quá trình ban đầu gian nan khi không còn nhận được mức lương 8 triệu đều đặn hàng tháng, thay vào đó là những công việc nhỏ lẻ mà tôi “hunt” (săn) được trên các nhóm cung cấp và trao đổi công việc cho những người hoạt động tự do, độc lập như tôi.
Công việc từ ít trở nên đều đặn hàng tuần khi tôi đã tích lũy được đủ “vốn liếng” về kinh nghiệm chuyên môn cũng như cách chăm sóc khách hàng, cách thuyết phục họ sử dụng dịch vụ của bản thân. Là một người lao động tự do, tôi sắm vai trò của một phòng ban thu nhỏ với đầy đủ các vị trí vì tôi biết nếu mình không nhanh, tôi sẽ trắng tay với con cá lớn tuột khỏi giỏ, buổi đi câu “việc” trở nên công cốc.
Chiều tàn, trong quán cafe nhỏ ở phố Hàng Tre, Hà Nội, không gian vừa đủ kê bốn cái bàn nước thêm vài ba cái ghế, tôi gặp Dương Giang (25 tuổi). Anh hiện là lao động tự do đang phấn đấu trở thành một travel blogger trong tương lai:
- Tôi có ước mơ đi khám phá nhiều nơi, đang làm việc văn phòng cứ phải ngồi 1 chỗ, không biết mục tiêu của mình là gì, nhất là sau covid được dấy lên cảm giác phải khám phá và đi khắp nơi.
Dương Giang - chàng trai trẻ với niềm đam mê sản xuất các video liên quan tới thiên nhiên, du lịch.
Anh cho biết bản thân sẽ “lên kế hoạch nghiên cứu công việc để được đi nhiều và sống cuộc sống mình mong muốn”. Thời gian gần đây, xu hướng tự làm việc tại nhà, làm việc tự do của giới trẻ đang ngày một tăng cao. Một phần vì ảnh hưởng của đại dịch, một phần do thói quen làm việc và tư duy của các bạn trẻ đã thay đổi rất nhiều.
Trước khi trở thành một người sáng tạo nội dung trên các nền tảng như TikTok, facebook, Dương Giang cũng ra trường và đi làm văn phòng như bao bạn trẻ khác. Tuy nhiên, cuộc sống văn phòng đều đặn 8 tiếng mỗi ngày như “vắt tranh” khiến anh chàng chán nản và cảm thấy mỏi mệt. Càng ngày, quyết định ra làm riêng càng nhen nhóm khiến anh quyết định từ bỏ môi trường công sở ổn định.Tôi hỏi:
- Tại sao Giang lại chọn làm tự do?
- Từ ngày xưa đã tự buôn bán kiếm tiền, tự do quen rồi - Dương Giang trả lời.
Giang luôn cố xây dựng tập thể nơi mọi người cùng nhau học hỏi, làm việc và sản xuất.
Trở thành một freelancer, việc được gì và mất gì là những bài toán của mỗi cá nhân. Làm freelancer cho tôi được rất nhiều thời gian, đồng thời thúc đẩy bản thân mình phải nhanh, nhanh hơn nữa trong việc trau dồi các kỹ năng của bản thân cũng như việc chủ động tìm kiếm các cơ hội việc làm. Còn Dương Giang thì nghĩ về tự do:
- Được sự tự do nhưng cũng mất chính sự tự do ấy. Vì phải kiểm soát được kỷ luật, lúc nào cũng phải bám đuổi mục tiêu, chỉ cần ham chơi, lơ là sẽ dễ bị tuột khỏi cái mục tiêu mình mong muốn.
Anh còn nhấn mạnh:
- Mục đích vẫn là tự do nhưng sung túc. Lúc mới làm, khởi nghiệp với 7 triệu, không đủ mua điện thoại đẹp để quay phim, mình phải tận dụng mọi khả năng để học. Mình làm thêm để trang trải cuộc sống. Dù sao thì nghề song song để nuôi nghề đam mê thì tốt hơn.
Càng về sau, Dương Giang càng tập trung với nghề. Anh trở nên đam mê và hào hứng hơn sau những thử thách ban đầu. Anh cũng bỏ hẳn những nghề tạm thời để tập trung xây dựng một tập thể mới. Trong ba năm tới, nhóm anh đặt mục tiêu sản xuất được 999 video để đưa lên các kênh.
Anh đặc biệt quan tâm đến tình yêu thiên nhiên. Thông qua các video du lịch, anh mong muốn mọi người có ý thức hơn về những vấn đề chung của thiên nhiên như rác thải, khí hậu…
Cát Bà - nơi mà Dương Giang chọn để sản xuất rất nhiều video của mình.
Mong rằng qua hai câu chuyện trên, quý độc giả của Travellive có thể đưa ra những nhận định và quan điểm riêng về xu hướng làm việc tự do. Dù là đi làm toàn thời gian, làm hành chính hay trở thành “freelancer” thì việc tự chủ động trong sự nghiệp nói riêng và cuộc sống nói chung mới là điều giúp chúng ta trở nên “ổn định” thực sự, thay vì chọn cho mình một công việc ổn định giữa thời buổi bão giá.
