Câu chuyện sống lại qua ống kính điện ảnh
Trong buổi họp báo ngày 23/6 tại Đại sứ quán Argentina ở Hà Nội, đạo diễn Ricardo Preve chia sẻ: “Chúng tôi không đến Việt Nam để làm một bộ phim lịch sử. Chúng tôi đến để đi ngược dòng thời gian, đi đến những nơi Ignacio từng đi, cảm nhận những điều anh từng cảm".
Ignacio Ezcurra - phóng viên chiến trường trẻ tuổi người Argentina đã rời quê hương vào năm 1968 để đến Việt Nam giữa khói lửa chiến tranh, mang theo sứ mệnh của một người kể chuyện. Ông không sống sót để trở về nhưng những bài viết, thước phim và hình ảnh ông để lại đã trở thành chứng tích sống động về sự khốc liệt của chiến tranh và lòng dũng cảm của một nhà báo.
Dự án phim tài liệu nhiều tập mang tên “Cái giá mà chúng ta phải trả” (A Price We Have to Pay) do đạo diễn Ricardo Preve thực hiện
Ignacio Ezcurra - phóng viên chiến trường trẻ tuổi người Argentina đã rời quê hương vào năm 1968 để đến Việt Nam giữa khói lửa chiến tranh
Bộ phim “Cái giá mà chúng ta phải trả” (A Price We Have to Pay) không dựng lại chiến tranh, không tái hiện sự khốc liệt bằng máu và tiếng súng, mà qua lăng kính cá nhân - một phóng viên trẻ đã ngã xuống, một linh hồn băn khoăn vẫn còn lưu lại đâu đó giữa những tàn tích lịch sử. Đạo diễn Ricardo Preve năm nay 68 tuổi, bị cuốn hút bởi sự gan dạ của Ignacio - không chỉ trong tư cách một nhà báo, mà là một con người dám đối diện với cái giá mà sự thật phải trả.
Cái giá ấy chính là tựa đề của bộ phim, lấy từ chính lời của Ignacio trong một đoạn clip được quay trước khi ông mất tích. Trong đó, ông nói: “Đây là cái giá mà chúng ta phải trả để thế giới biết chuyện gì đang diễn ra tại đây". Câu nói trở thành mệnh đề đạo đức cho cả dự án phim.
Trong dòng chảy dồn dập và dữ dội của chiến tranh, có những con người chọn đi vào trung tâm bão tố, không phải để trở thành anh hùng, mà để kể lại sự thật. Ignacio Ezcurra - phóng viên chiến trường người Argentina là một trong những con người như thế. Sinh năm 1939 tại thị trấn San Isidro yên bình của Argentina, Ignacio có thể đã chọn cho mình một cuộc sống an toàn với nghề báo trong nước.
Nhưng ông lại quyết định dấn thân vào một cuộc chiến khốc liệt cách quê hương nửa vòng trái đất - cuộc chiến tranh Việt Nam. Đó không chỉ là hành trình nghề nghiệp, mà còn là hành trình của lòng dũng cảm, lý tưởng và sự hiến dâng.
Đạo diễn Ricardo Preve (bên trái)
Năm 1962, Ignacio chính thức làm phóng viên cho La Nación - tờ nhật báo uy tín bậc nhất Argentina. 6 năm sau, giữa lúc chiến tranh Việt Nam đang bước vào giai đoạn ác liệt, Ignacio quyết định lên đường sang Việt Nam. Tháng 4/1968, ông đặt chân đến Sài Gòn, mang theo máy ảnh, máy quay, sổ tay và một trái tim khao khát sự thật. Không ai ép buộc Ignacio. Ông đến đây vì một thôi thúc cá nhân phải tận mắt chứng kiến những gì đang diễn ra, phải kể lại một cuộc chiến không đơn thuần bằng súng đạn, mà bằng cả thân phận con người.
Trong vòng chưa đầy một tháng, Ignacio đã lặn lội đến những nơi khốc liệt nhất, thu thập hình ảnh, tư liệu, bài viết từ chiến dịch Mậu Thân, trận càn ở thung lũng A Sầu (Huế), đến những khu dân cư bị cày nát bởi bom đạn. Những bài viết ông gửi về từ chiến trường không màu mè, không mang tư tưởng chính trị cực đoan. Chúng chỉ đơn giản là sự thật về nỗi sợ của lính Mỹ, sự gan dạ của người dân Việt Nam, và sức chịu đựng phi thường của con người trong nghịch cảnh.
Đạo diễn Ricardo và Đại sứ quán Argentina tại Việt Nam
Ngày 8/5/1968, Ignacio mất tích tại Sài Gòn. Thi thể ông được tìm thấy không lâu sau đó, nhưng dấu hỏi về những giờ phút cuối cùng của Ignacio vẫn còn bỏ ngỏ. Khi mất, ông chỉ mới 28 tuổi. Quá trẻ để ra đi, nhưng cũng quá sâu sắc để lãng quên. Di vật của ông - máy quay, sổ ghi chép, vài bức ảnh trở thành những chứng nhân quý báu cho một thời kỳ máu lửa và u tối.
Trong tháng 2-3/2025, tập đầu tiên đã được quay tại Argentina. Các cảnh quay tại Việt Nam sẽ bắt đầu vào mùa hè, tại Đồng bằng sông Cửu Long và TP. Hồ Chí Minh - những nơi Ignacio từng ghé qua. Dự kiến phim sẽ hoàn thành vào năm 2026 và gửi đi nhiều liên hoan phim quốc tế.
Hậu trường làm phim của Ricardo Preve
Nhịp cầu văn hóa Việt - Argentina
Không chỉ là một tác phẩm điện ảnh, dự án này còn là một biểu tượng của giao lưu văn hóa và tình hữu nghị. Đại sứ đặc mệnh toàn quyền Argentina tại Việt Nam, ông Marcos Antonio Bednarski, khẳng định: “Đây là bộ phim cần được kể để mọi người biết tới. Nó góp phần đưa hai đất nước tiến lại gần nhau hơn".
Trên thực tế, mối duyên văn hóa giữa Việt Nam và Argentina không mới. Năm 2019, đúng dịp kỷ niệm 50 năm ngày mất của Ignacio, một triển lãm đặc biệt mang tên “Câu chuyện từ máy ảnh” đã được tổ chức tại Bảo tàng Chứng tích Chiến tranh, phối hợp cùng Đại sứ quán Argentina.
Đạo diễn Ricardo Preve giao lưu cùng báo chí tại buổi họp báo ngày 23/6 ở Đại sứ quán Argentina, Hà Nội
Triển lãm trưng bày những bức ảnh do chính Ignacio chụp trong chiến tranh, cùng với ảnh của cháu gái ông - Luisa Duggan chụp tại Việt Nam thời bình. Cả hai bộ ảnh đều được chụp bằng cùng một chiếc máy ảnh. Cách nhau nửa thế kỷ, hai thế hệ - một trong chiến tranh, một trong hòa bình cùng kể về Việt Nam từ những góc nhìn chân thành và cảm động.
Ignacio Ezcurra có thể đã ra đi khi còn quá trẻ, nhưng sự dấn thân của ông đã vượt khỏi thời gian. Những gì ông để lại - các bài báo, thước phim, hình ảnh không chỉ là tư liệu quý giá về chiến tranh Việt Nam, mà còn là một tuyên ngôn nghề nghiệp cho các phóng viên chiến trường. Trong một thời đại mà tin tức có thể bị bóp méo, trong một thế giới mà người ta dễ dàng quay lưng với sự thật vì an toàn hay lợi ích, Ignacio chọn con đường khó - con đường của sự trung thực, dấn thân và dũng cảm.
Bộ phim “Cái giá mà chúng ta phải trả” dự kiến hoàn thành vào mùa hè năm 2026.
