Từ nhà hàng đến nơi dừng chân của một vị vua
Ít ai biết rằng, trước khi trở thành biệt điện mang tên vị vua cuối cùng, nơi đây từng là một nhà hàng có tên Maison Lefévre (trước năm 1905). Đến năm 1914, địa điểm được chọn để xây dựng Tòa Đại lý quận trưởng dưới thời công sứ Sabatier, rồi tiếp tục được công sứ Giran cải tạo vào năm 1926, trở thành tòa công sứ mà dân địa phương gọi là Sang Ae Prong (Nhà ông lớn).
Biệt điện Bảo Đại nhìn từ khuôn viên của Bảo tàng Đắk Lắk
Năm 1947, khi Pháp đưa Bảo Đại trở lại Việt Nam với danh nghĩa Quốc trưởng, ông đã chọn Buôn Ma Thuột làm chốn dừng chân. Từ tháng 11/1947 đến tháng 5/1948, nhà vua ở và làm việc tại tòa nhà này gần 8 tháng. Về sau, ông thường trở lại vào mỗi đầu mùa mưa để nghỉ ngơi và đi săn bắn. Chính từ những dấu ấn ấy, công trình được gọi bằng cái tên Biệt điện Bảo Đại - một trong số những biệt điện mà vị vua này sở hữu trên khắp cả nước.
Kiến trúc giao hòa, không gian xanh mát
Trải rộng trên diện tích gần 6,5 ha, quần thể biệt điện gồm một tòa nhà chính và một nhà nài voi, được xây dựng trên cồn đất nhân tạo cao gần 2 m so với sân. Nhìn từ xa, bậc tam cấp dẫn vào biệt điện thoai thoải như nâng bước chân du khách, gợi cảm giác khoan khoái giữa núi rừng.
Điểm độc đáo của công trình nằm ở sự kết hợp giữa kiến trúc truyền thống Tây Nguyên với chất mộc mạc của ngôi nhà dài Ê-đê và sự tinh tế của phong cách châu Âu. Với diện tích xây dựng 1.514 m2, biệt điện vừa toát lên vẻ cổ điển của núi rừng, vừa giữ nét sang trọng của chốn hoàng gia.
Biệt điện được xây dựng theo lối kiến trúc nhà dài Ê-đê
Dấu ấn hoàng gia trong từng căn phòng
Bước qua từng gian phòng, du khách như cảm nhận được hơi thở của một thời vàng son còn vương lại. Nhiều không gian vẫn giữ gần như nguyên trạng với những vật dụng gắn liền cùng sinh hoạt của vị vua cuối cùng. Trên chiếc giường lớn phủ chăn ga gối nệm tinh xảo, từng đường may và hoa văn đều gợi nhắc về sự cầu kỳ, sang trọng của chốn cung đình.
Phòng ngủ của vua trong biệt điện
Trong phòng khách, hai bức chân dung vua Bảo Đại và Nam Phương hoàng hậu được treo trang trọng cùng nhiều kỷ vật quý như sách quân sự, quốc kỳ các nước hay bức ảnh trao trả kim bảo. Bộ ghế gỗ được chạm khắc tỉ mỉ, điểm xuyết hoa văn gắn ngà voi, tạo nên vẻ quyền quý nhưng vẫn hòa hợp với núi rừng Tây Nguyên.
Không gian phòng khách trong biệt điện với hai bức chân dung của vua Bảo Đại và Nam Phương hoàng hậu
Trên tường, những chiếc đầu hươu cùng súng săn và những bức ảnh ghi lại chiến lợi phẩm được treo trang trọng, minh chứng cho thú vui săn bắn của vua Bảo Đại. Bên cạnh đó là những bộ ấm chén bằng vàng, bằng sứ men trắng ngà, hoa văn tinh tế, từng được sử dụng trong những buổi tiếp khách quan trọng.
Đặc biệt, trong không gian ấy, người ta còn thấy sự hòa quyện với văn hóa bản địa: chiếc gùi mây giản dị dựa bên góc nhà, bộ ghế mây thanh thoát hay vài vật dụng quen thuộc của người Tây Nguyên, tất cả tạo nên sự giao thoa độc đáo giữa hoàng gia và đời sống dân dã.
Gian phòng bếp trong biệt điện với những vật dụng quen thuộc của đồng bào Tây Nguyên
Những chi tiết nhỏ nhặt ấy khiến du khách như được bước vào câu chuyện lịch sử sống động, nơi dấu ấn hoàng gia và hơi thở của đại ngàn cùng hòa quyện.
Cây long não di sản và lá phổi xanh giữa đô thị
Không chỉ là công trình lịch sử, biệt điện còn nổi bật với hệ sinh thái đa dạng. Trong khuôn viên rợp bóng cây, có nhiều cổ thụ hàng trăm năm tuổi như long não, bằng lăng, cà chít. Điểm nhấn đặc biệt là cây long não ngay cổng vào, trồng từ năm 1930, cao gần 30 mét, thân cây rộng 2,5 m. Năm 2014, cây được công nhận là Cây di sản Việt Nam, trở thành điểm dừng chân yêu thích của nhiều du khách trong và ngoài nước.
Biệt điện được bao bọc bởi khuôn viên xanh mát với những cây long não nhiều năm tuổi
Với hệ thực vật phong phú, biệt điện chẳng khác nào một “lá phổi xanh” giữa lòng Buôn Ma Thuột, nơi du khách có thể tạm lánh cái ồn ã đô thị để đắm mình trong không gian mát lành, tĩnh tại.
Từ di tích lịch sử đến điểm đến văn hóa hấp dẫn
Ngày nay, Biệt điện Bảo Đại đã được công nhận là di tích lịch sử quốc gia và trở thành điểm tham quan không thể bỏ qua khi đến Buôn Ma Thuột. Lãnh đạo Bảo tàng Đắk Lắk cũng đang triển khai kế hoạch trùng tu, nhằm mở cửa đón khách với diện mạo hoàn thiện hơn, kết hợp trưng bày cùng Di tích Quốc gia đặc biệt Nhà đày Buôn Ma Thuột và các không gian bảo tàng, hình thành tuyến tham quan khép kín để du khách vừa khám phá lịch sử, vừa tìm hiểu con người và thiên nhiên Đắk Lắk.
Biệt điện Bảo Đại ở Buôn Mê Thuột ít người biết nhưng lại là nơi sở hữu cả giá trị cảnh quan và văn hoá - lịch sử Tây Nguyên
Dừng chân tại Biệt điện Bảo Đại, du khách không chỉ khám phá nơi từng in dấu bước chân một vị vua, mà còn được hòa mình vào bức tranh giao thoa giữa văn hóa, lịch sử và thiên nhiên Tây Nguyên. Đây chính là điểm đến lưu giữ hơi thở của một giai đoạn lịch sử và vẫn đang tiếp tục được gìn giữ, để kể lại cho thế hệ mai sau câu chuyện về vị vua cuối cùng của triều Nguyễn giữa đại ngàn Buôn Ma Thuột.
