Nguồn gốc, tục lệ và ý nghĩa văn hóa của Lễ hội Teej
Lễ hội Teej, bắt nguồn từ thần thoại Hindu, được tổ chức để tôn vinh lòng sùng kính của Nữ thần Parvati, người đã trải qua sự khổ hạnh khắc nghiệt để giành được tình yêu của Thần Shiva. Người ta tin rằng vào ngày này, sau nhiều năm hết lòng sùng kính, Parvati cuối cùng đã nên duyên cùng Shiva, khiến lễ hội trở thành một sự tôn vinh lòng kiên trì và sự cống hiến của bà. Do đó, Teej được coi là một ngày để phụ nữ tìm kiếm hạnh phúc hôn nhân, sức khỏe của chồng và sự thịnh vượng của gia đình.
Teej được tổ chức trong ba ngày, mỗi ngày có các nghi lễ và ý nghĩa riêng biệt:
- Dar Khane Din (Ngày Tiệc tùng): Ngày đầu tiên của Teej là ngày của sự hưởng thụ. Đây là dịp để phụ nữ tụ tập với bạn bè và người thân, thưởng thức một bữa tiệc thịnh soạn tại nhà mẹ đẻ với những món ăn đa dạng tượng trưng cho sự sung túc và niềm vui của cuộc sống. Mọi người cùng nhau ca hát, nhảy múa, chia sẻ buồn vui, tạo nên một bầu không khí ấm áp và gắn kết.
- Nirjala Brata (Ngày Ăn chay): Ngày thứ hai, ngày quan trọng nhất của lễ hội, là ngày phụ nữ thực hiện nghi thức nhịn ăn nghiêm ngặt: kiêng ăn và uống nước trong 24 giờ. Người ta tin rằng bằng cách chịu đựng sự khổ hạnh này, phụ nữ có thể đảm bảo tuổi thọ và hạnh phúc cho chồng mình, và những phụ nữ chưa kết hôn cũng có thể tham gia để cầu xin một người bạn đời lý tưởng. Ngày này được dành cho việc cầu nguyện và sùng kính. Phụ nữ mặc những chiếc sari màu đỏ rực rỡ, tượng trưng cho sự may mắn và hạnh phúc hôn nhân.
- Rishi Panchami: Ngày thứ ba được dành cho việc thanh tẩy và làm sạch. Phụ nữ thực hiện các nghi lễ để rửa sạch tội lỗi và cầu xin phước lành cho một cuộc sống thuần khiết và đức hạnh. Họ tắm trong các dòng sông linh thiêng, dâng lời cầu nguyện và dâng lễ vật cho Sapta Rishi (bảy vị hiền nhân). Ngày này nhấn mạnh khía cạnh tâm linh của Teej, nhắc nhở phụ nữ về bổn phận và trách nhiệm của họ trong gia đình và xã hội.
Teej không chỉ là lễ hội tôn giáo mà còn là dịp để tôn vinh những giá trị văn hóa truyền thống của Nepal. Đường phố và đền chùa được trang hoàng rực rỡ, phụ nữ diện những bộ trang phục đẹp nhất với các màu sắc tượng trưng như đỏ, xanh lá cây và vàng. Những bài hát Teej truyền thống (Teej Geet) được lưu truyền qua nhiều thế hệ, thể hiện những cung bậc cảm xúc của người phụ nữ. Điệu múa vòng tròn theo nhịp trống và nhạc cụ truyền thống là một phần không thể thiếu, giúp phụ nữ bày tỏ cảm xúc và gắn kết với nhau.
Vai trò của nam giới trong Lễ hội Teej
Dù Teej là một lễ hội dành cho phụ nữ, nhưng nam giới cũng đóng vai trò quan trọng trong dịp lễ này, cụ thể là trong việc giúp đỡ các thành viên nữ trong gia đình. Vào ngày Dar Khane Din, theo phong tục, nam giới sẽ chuẩn bị và phục vụ bữa tiệc, giúp phụ nữ có thời giờ thoát ly khỏi trách nhiệm gia đình thường nhật của họ. Đây được coi là một cử chỉ thể hiện sự biết ơn và tôn trọng đối với những người phụ nữ trong cuộc sống của họ.
Trong một số gia đình, nam giới cũng sẽ phụ giúp làm việc nhà trong ngày nhịn ăn để đảm bảo rằng những người phụ nữ của họ có thể tập trung vào các nghi lễ mà không bị phân tâm. Khía cạnh này của Teej làm nổi bật tầm quan trọng của sự đoàn kết gia đình và sự tôn trọng lẫn nhau giữa các giới, làm tăng thêm chiều sâu cho ý nghĩa của lễ hội.
Teej thời hiện đại và sự trao quyền cho phái đẹp
Trong những năm gần đây, Lễ hội Teej vẫn đang tiếp tục phát triển với các buổi lễ ngày càng trở nên công phu và lan tỏa rộng hơn. Đô thị hóa và mạng xã hội đã góp phần vào việc quảng bá Teej, với các sự kiện, các buổi diễn thời trang, các buổi tụ họp công cộng đã trở thành một phần của ngày lễ. Dù vậy, sự sùng kính và lòng nhiệt thành của những người phụ nữ đối với lễ hội vẫn không hề thay đổi, những nét truyền thống bản sắc vẫn được duy trì và bảo tồn.
Không chỉ dừng lại là một văn hóa tín ngưỡng truyền thống, Teej cũng đang được công nhận là một phương thức để nâng cao nhận thức về quyền và các vấn đề của phụ nữ. Nhiều tổ chức sử dụng dịp này để làm nổi bật tầm quan trọng của bình đẳng giới, sức khỏe và giáo dục đối với phụ nữ.
Những tổ chức phi chính phủ và các hội nhóm phụ nữ tận dụng dịp này để thảo luận về các vấn đề như bình đẳng giới, bạo lực gia đình và tầm quan trọng của giáo dục nữ giới. Sự thích ứng hiện đại này của Teej phản ánh một bước chuyển mình của Nepal hướng tới một xã hội tiến bộ hơn, nơi các phong tục truyền thống đang được diễn giải lại để hỗ trợ tuyên truyền các giá trị đương thời về trao quyền và công bằng xã hội.
Lễ hội Teej, với sự hòa quyện độc đáo giữa tín ngưỡng, văn hóa và tình cảm cộng đồng, không chỉ là một nét đẹp truyền thống của Nepal, mà còn là biểu tượng cho sức mạnh nội tại và tinh thần kiên cường của người phụ nữ. Dù bạn là người trực tiếp tham gia hay chỉ là người quan sát, Teej đều mang đến một trải nghiệm sâu sắc, chạm đến trái tim và kết nối mọi người vượt qua mọi ranh giới.
Lễ hội Teej là biểu tượng cho sức mạnh nội tại và tinh thần kiên cường của người phụ nữ
