Trong bối cảnh bức tranh kinh tế toàn cầu vẫn còn tiềm ẩn nhiều biến động khó lường, cùng với những thay đổi sâu sắc trong tâm lý tiêu dùng và sự điều chỉnh trong các ưu tiên chi tiêu cá nhân, du lịch quốc tế đối với một bộ phận đáng kể người dân Nhật Bản trong giai đoạn hiện tại đang dần trở thành một mục tiêu xa vời, một "giấc mơ đắt đỏ" mà không phải ai cũng có đủ điều kiện để theo đuổi.
Theo kết quả khảo sát mới nhất được thực hiện bởi công ty nghiên cứu thị trường uy tín Intage, bên cạnh những yếu tố mang tính cá nhân như mong muốn tránh xa sự ồn ào và náo nhiệt của các địa điểm du lịch đông đúc, gánh nặng tài chính vẫn nghiễm nhiên giữ vị trí là nguyên nhân hàng đầu, chi phối quyết định không mặn mà với các chuyến đi ra nước ngoài của nhiều người dân xứ sở mặt trời mọc.
Thực tế này càng trở nên đáng chú ý hơn khi xét đến thói quen du lịch nội địa vốn dĩ không quá sôi động của người Nhật, khiến cho lựa chọn du lịch quốc tế, vốn từng được xem là một phần không thể thiếu trong việc mở rộng tầm nhìn và trải nghiệm văn hóa, nay đang dần trở thành một "thứ xa xỉ không thể đạt được" trong bối cảnh kinh tế hiện tại.
"Tuần lễ vàng" tại Nhật theo truyền thống, là một trong những kỳ nghỉ lễ dài nhất năm, nhiều người tận dụng cơ hội này để đi du lịch trong và ngoài nước nhưng năm nay lại khá ảm đạm
Sự suy yếu đáng kể của đồng yen Nhật trong thời gian qua, một mặt, đã mang đến một luồng gió mới, giúp Nhật Bản trở thành một điểm đến hấp dẫn, thu hút một lượng khách du lịch quốc tế khổng lồ. Kể từ năm ngoái, quốc gia này đã chứng kiến sự tăng trưởng vượt bậc về số lượng du khách nước ngoài ghé thăm, cho thấy sức hút văn hóa và cảnh quan độc đáo của Nhật Bản trên bản đồ du lịch thế giới.
Tuy nhiên, chính sự gia tăng đột biến về lượng khách quốc tế này lại vô tình tạo ra những hệ lụy không nhỏ đối với túi tiền của người dân bản địa. Giá cả các dịch vụ du lịch, đặc biệt là giá phòng khách sạn tại các thành phố lớn, đã chứng kiến sự leo thang chóng mặt. Thống kê cho thấy, riêng trong dịp Tuần lễ Vàng năm nay, giá phòng khách sạn tại năm thành phố trọng điểm du lịch của Nhật Bản đã tăng hơn 16% so với cùng kỳ năm trước, một con số không hề nhỏ và gây ra không ít khó khăn cho những người có ý định du lịch trong nước.
Ngoài các yếu tố như muốn tránh đám đông, xu hướng không đi du lịch do gánh nặng tài chính vẫn là nguyên nhân chủ yếu của người Nhật
Một nghịch lý đáng chú ý là các chủ khách sạn dường như không có nhiều động lực để giảm giá phòng, bởi lẽ công suất phòng luôn được đảm bảo bởi dòng khách du lịch quốc tế ổn định và dồi dào, những người có xu hướng chi tiêu mạnh tay hơn cho các dịch vụ lưu trú. Điều này vô hình trung đã tạo ra một môi trường cạnh tranh không cân bằng, đẩy người dân địa phương vào thế bất lợi khi muốn tận hưởng những kỳ nghỉ ngay tại đất nước mình.
"Lạm phát đã trực tiếp hạn chế mong muốn chi tiêu của người dân", Giáo sư Atsushi Tanaka, một chuyên gia nghiên cứu về du lịch tại Đại học Yamanashi, nhận định. Sự gia tăng chung của giá cả hàng hóa và dịch vụ thiết yếu đã khiến người dân phải thắt chặt chi tiêu, và các khoản chi cho du lịch, đặc biệt là du lịch quốc tế với chi phí thường cao hơn, trở thành một trong những mục tiêu cắt giảm hàng đầu.
"Lạm phát đã hạn chế mong muốn chi tiêu của người dân", Atsushi Tanaka, giáo sư nghiên cứu du lịch tại Đại học Yamanashi, nói
Kết quả khảo sát được thực hiện bởi hãng lữ hành lớn JTB vào tháng trước cũng đã cho thấy một xu hướng đáng lo ngại: chỉ có 21% số người được hỏi xác nhận "có thể sẽ đi du lịch trong dịp lễ sắp tới", giảm gần 6% so với tỷ lệ ghi nhận vào năm ngoái. Điều này cho thấy sự thận trọng và dè dặt ngày càng gia tăng trong kế hoạch du lịch của người dân Nhật Bản. Tương tự, khảo sát của Intage cũng chỉ ra sự sụt giảm 2% trong tỷ lệ những người có kế hoạch đi nghỉ lễ so với năm trước, củng cố thêm nhận định về sự ảnh hưởng của yếu tố kinh tế đến quyết định du lịch của người dân.
Một chi tiết đáng chú ý khác từ khảo sát của Intage là ngân sách trung bình mà người Nhật dự kiến chi cho các chuyến đi trong năm nay đã có sự điều chỉnh tăng nhẹ, từ 192 USD lên 201 USD. Điều này không đồng nghĩa với việc người dân trở nên dư dả hơn, mà ngược lại, nó phản ánh một thực tế phũ phàng rằng do sự suy yếu của đồng yen, chi phí cho mọi hoạt động, bao gồm cả du lịch, đều trở nên đắt đỏ hơn. "Họ chấp nhận thực tế là năm nay làm gì cũng tốn kém hơn", đại diện của Intage chia sẻ, cho thấy một tâm lý chấp nhận sự gia tăng chi phí nhưng đồng thời cũng ngầm báo hiệu sự hạn chế trong tần suất và quy mô của các chuyến đi.
Nhật Bản đón gần 37 triệu lượt khách quốc tế năm 2024, vượt qua kỷ lục 32 triệu lượt của năm 2019 - năm hoàng kim du lịch thế giới
Trong một diễn biến song song, Nhật Bản đã ghi nhận một cột mốc ấn tượng trong ngành du lịch khi đón gần 37 triệu lượt khách quốc tế trong năm 2024, vượt xa kỷ lục 32 triệu lượt được thiết lập vào năm 2019, thời điểm được xem là "năm hoàng kim" của du lịch toàn cầu. Chính phủ Nhật Bản thậm chí còn đặt ra một mục tiêu đầy tham vọng là đón 60 triệu lượt khách quốc tế vào năm 2030, cho thấy sự kỳ vọng lớn vào tiềm năng phát triển của ngành du lịch trong việc thúc đẩy tăng trưởng kinh tế và quảng bá văn hóa quốc gia.
Tuy nhiên, sự tăng trưởng mạnh mẽ của lượng khách du lịch quốc tế cũng mang đến những thách thức không nhỏ, đặc biệt là vấn đề "du lịch quá mức" (overtourism). Tương tự như các điểm đến nổi tiếng khác trên thế giới, chẳng hạn như Venice ở Italy, người dân Nhật Bản ngày càng bày tỏ sự không hài lòng trước tình trạng quá tải du khách tại các địa phương, gây ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống, môi trường và trải nghiệm du lịch của chính họ. Nhiều địa phương đã phải triển khai các biện pháp nhằm ngăn chặn tình trạng này, từ việc giới hạn số lượng du khách đến việc áp dụng các loại phí đặc biệt, nhưng hiệu quả mang lại vẫn chưa thực sự như mong đợi.
Chính phủ đặt ra mục tiêu đón 60 triệu lượt khách quốc tế vào năm 2030
Trong bối cảnh này, có thể thấy rõ một sự đối lập đang diễn ra: trong khi Nhật Bản đang nỗ lực để trở thành một cường quốc du lịch toàn cầu, thu hút hàng triệu du khách quốc tế, thì chính người dân bản địa lại đang phải đối mặt với những rào cản ngày càng lớn để có thể tận hưởng những chuyến đi, đặc biệt là những hành trình khám phá thế giới bên ngoài biên giới quốc gia. Gánh nặng tài chính, kết hợp với sự gia tăng chi phí du lịch do lượng khách quốc tế lớn và đồng yen yếu, đang biến du lịch quốc tế trở thành một "thứ xa xỉ không thể đạt được" đối với nhiều người Nhật, một nghịch lý đáng suy ngẫm trong bối cảnh ngành du lịch Nhật Bản đang trên đà phát triển mạnh mẽ.
