Lần đầu biết đến Bù Gia Mập từ một chương trình trên đài VTV2, tôi chỉ thấy... buồn cười với cái tên gọi. Vậy mà nhiều năm sau, tôi được đặt chân đến đây để rồi phải lòng vùng đất này. Bù Gia Mập, không rõ cái tên có từ đâu. Có người nói là nói trại từ ngôn ngữ S’tiêng thường có tiếng Bù Gia và Gia Mác, cũng có thông tin Bù là “làng”, còn Gia Mập là tên riêng.
Vườn Quốc Gia Bù Gia Mập nằm ở địa phận tỉnh Bình Phước, cách thành phố Hồ Chí Minh gần 200 km về phía bắc, chia sẻ một phần diện tích rừng với tỉnh bạn Đăk Nông và cách biên giới Campuchia bằng con đường Tuần tra biên giới, chạy song song với biên giới tự nhiên là con sông Đắk Huýt.
Suối, thác và hệ động thực vật phong phú
Với diện tích khoảng 26.000 hecta, "đặc sản" của Bù Gia Mập là những con suối và thác đẹp hút hồn. Có lẽ cũng nhờ rừng có nhiều cây cổ thụ to lớn và nhiều tầng thực vật, giúp giữ những hạt nước trời cho để rừng cây sử dụng quanh năm - một đặc điểm quý báu của rừng thường xanh mưa ẩm nhiệt đới. Hàng trăm kilomet suối len lỏi khắp rừng, vừa tạo thành một đường đi mới thú vị, lại vừa tránh được đám vắt háo ăn đang chờ sẵn dưới những lớp lá khô trên nền đất.
Bạn có biết vì sao đi trong suối thú vị hơn hẳn đi trên đất liền không? Nếu bỏ qua cái cảm giác mát rượi của dòng nước, thì đi dưới nước hẳn còn khối thứ hấp dẫn, khiến cho tôi có đi cả ngày trong suối vẫn không hề thấy chán. Đi trong nước, bạn không nhìn thấy bước chân tiếp theo sẽ gặp điều gì, có thể là trũng nước sâu, có thể là một đám rêu trơn trượt, cũng có thể là một cây gỗ mục hay hòn đá sắc cạnh. Bởi vì không biết điều gì phía trước, nên bạn sẽ phải đi thật chậm, thật vững chãi. Cái cảm giác đó giống như bạn đang thực hành thiền định, đặt toàn bộ ý thức vào từng bước chân và luôn trong tâm thế sẵn sàng đón nhận một thử thách phía trước.
Bù Gia Mập cũng là một khu bảo tồn nhiều loài động thực vật có nguy cơ tuyệt chủng như voọc ngũ sắc, vượn đen má vàng, các loài lan quý hiếm của Việt Nam và châu Á. Hiện theo thống kê đa dạng sinh học năm 2012, Vườn Quốc gia Bù Gia Mập đang có hơn 1.100 loài thực vật cùng với hơn 100 loài thú, 240 loài chim, 270 loài côn trùng. Trong đó, có những loài đặc hữu được đặt tên theo chính Vườn Quốc gia này như Cyrtodactylus bugiamapensis, Camellia bugiamapensis…
Những bình minh sương phủ, những buổi săn đêm
Bạn có thể chọn một vị trí cao hơn hẳn để nhìn ngắm khu rừng giàu có này từ trên cao, trong buổi sớm sương giăng lành lạnh và văng vẳng tiếng voọc hú gọi nhau lanh lảnh, thưởng thức một tách trà nóng và hít thở không khí trong lành. Không có sóng điện thoại, không có Internet, bỏ lại những bộn bề nơi phố thị. Năm giác quan của bạn như hòa lẫn trong cái không gian nguyên thủy này.
Ban đêm, không có điện, chúng tôi cầm vài cái đèn pin đi dọc con đường gần trạm kiểm lâm để “săn thú đêm”, hay chính xác hơn là săn bằng mắt vì không ai đem theo camera. Chỉ nhìn, để cảm nhận cái sự sống vẫn diễn ra mạnh mẽ, đầy màu sắc vào buổi đêm.
Bữa ăn trong rừng của người S’tiêng
Đến với Bù Gia Mập, cũng là cơ hội để thưởng thức những món ăn đặc sắc của người S’tiêng như món canh thụt, nấu bằng cách cho các nguyên liệu vào ống lồ ô và dùng cây thụt nhiều lần cho các nguyên liệu hòa lẫn với nhau. Ống lồ ô là công cụ nấu canh và các món kh, còn nứa là công cụ nấu món cơm lam thơm ngon vô cùng. Món cơm lam này thường được ăn kèm với thịt heo hoặc gà nướng cũng đặc sắc không kém với lớp da chín vàng giòn rụm. Hoặc cũng có thể dành một phần cơm lam cho buổi đi rừng ngày hôm sau để ăn kèm với muối lạc, sau vài chục kilomet băng rừng thì quả là sướng như tiên.
Bù Gia Mập như một người chủ nhà hiếu khách và hào sảng, đem tặng mọi thứ sản vật quý giá của mình cho khách phương xa. Những anh kiểm lâm thân thiện, những người S’tiêng chất phác, hiền lành khiến mỗi chuyến đi về lại hứa hẹn một chuyến đi khác, cùng nhau được ôm ấp bởi Mẹ thiên nhiên.
Thông tin thêm
Để tham quan VQG Bù Gia Mập, có thể liên hệ văn phòng Ban quản lý Vườn tại xã Bù Gia Mập, huyện Phước Long, tỉnh Bình Phước.
Các cung thác phổ biến: Cung thác Lưu Ly, Cung thác Đăk Manh, Cung thác Đăk Bô
