Ấn Độ cũng không phải là ngoại lệ, tất cả dường như chỉ có thể gói gọn trong một từ: "Lạ thường". Lạ thường vì mọi thứ từ cảnh vật, đến con người, phong tục, tín ngưỡng, ẩm thực, âm nhạc đều rất “Ấn Độ” mà không thể tìm thấy, bắt chước hay trộn lẫn ở bất cứ nơi nào khác trên hành tinh này.
Phải chăng vì vậy mà tôi cũng như hàng triệu người từng có cơ hội được đặt chân lên cái nôi của văn minh nhân loại - Ấn Độ, đều không thể cắt nghĩa cho bằng hết những xúc cảm của mình, đồng thời mang về một Ấn Độ với những trải nghiệm không thể nào quên. Đó là một Ấn Độ đầy kiêu hãnh khi khoác trên mình những sắc màu rực rỡ của hàng trăm lễ hội, hàng ngàn tín đồ Hindu trong trang phục lộng lẫy. Nhưng đó cũng là Ấn Độ còn mâu thuẫn với ranh giới phân chia giữa con người, thần linh và thiên nhiên. Đó là một đất nước mà khoảng cách phân biệt giàu nghèo hằn sâu rõ rệt.
Tôi chọn chủ đề cho chuyến đi của mình là: "Colorful India".Có lẽ tôi sẽ không bao giờ quên cái màu "Vàng" của những chiếc xe taxi cũ (duy nhất tại Ấn), hay xe điện bon chen giữa thành phố đầy khói bụi và ồn ào ở Kolkata. Màu "Đỏ" của ánh mặt trời lúc xế tà ở Varanasi, nơi mà dòng sông Hằng huyền bí đã chứng giám cho những buổi lễ rửa tội từ lúc sinh ra, cho đến lúc chết đi trong suốt hàng ngàn năm qua của những tín đồ Hindu mộ đạo. Màu "Trắng" cho sự tinh khiết, cho quyền lực và tình yêu chung thủy của nơi đã làm cho cả thế giới phải kinh ngạc vì sự tráng lệ - Taj Mahal ở Arga. Màu "Xanh" bao phủ những khu phố nhấp nhô dưới pháo đài hùng vĩ ở Jodpur. Hay có phải màu "Cam" của đất, cát ở nơi cằn cõi đầy dấu chân lạc đà dưới khí hậu khắc nghiệt ở Jaisalmer. Và màu "Xám" của thủ đô Delhi đầy năng động và hội nhập… Đất nước rực rỡ này sẽ còn đón tôi trở lại một ngày không xa để “vẽ” cho hết những cung bậc màu sắc “rất Ấn Độ” này.
Kolkata (Yellow) – Cú lừa đảo nhẹ nhàng
Kolkata (hay tên cũ là Calcutta) không phải là địa danh mà tôi kỳ vọng nhất trong chuyến hành trình. Đây là nơi mà bắt buộc cả nhóm phải vượt qua để chuẩn bị tinh thần cho một cuộc hành trình đầy thú vị. Nếu không có chuyến delay máy bay của Jet Airway để đi Varanasi thì chắc có lẽ tôi sẽ không bao giờ hiểu được và chứng kiến tận mắt mình hình ảnh của một thành phố đầy khói bụi đến thế. Không biết phải cảm ơn hay trách móc nhưng khám phá Kolkata một ngày cũng đủ làm tôi hít đủ một lượng khói kha khá mà cứ tưởng như sương mù giữa ban trưa thế này. Thành phố đã đón tiếp chúng tôi không phải là tiếng vỗ tay nồng nhiệt mà bằng một tràng âm thanh inh ỏi: kèn xe, tiếng người la hét, tiếng xe chết máy cũng đủ sức gây ấn tượng. Trên con đường di chuyển từ sân bay đến sân ga Howrah, chúng tôi đã chứng kiến biết bao nhiêu con người, những số phận trôi nhanh giữa làn xe đông đúc và vô trật tự.
Tôi vẫn còn shock với hình ảnh một thành phố đầy rác, đầy phân, đầy khói bụi. Tôi chưa bao giờ cảm nhận và hình dung Kolkata như vậy (mặc dù đã được các bạn Ấn cảnh báo). Ngồi trong chiếc xe taxi vàng - loại taxi duy nhất màu vàng ở Ấn Độ và nhìn mọi thứ như một thước phim quay nhanh giữa rừng người và xe trên đường phố. Tôi đã thấy những con người nông dân lên thành phố lam lũ mưu sinh bên cạnh cái thong dong của những vị khách qua đường. Tôi đã thấy hằng hà những khu ổ chuột bao quanh thành phố với những ánh mắt đầy khắc khổ.
Lướt qua trước mắt tôi là những công trình kiến trúc của Anh vẫn còn còn lưu giữ. Dấu ấn thời gian còn in hằn trên những khung cửa sổ đi cùng với năm tháng. Xa xa có những chiếc xe ngựa gợi nhớ về thuở vàng son của vương triều năm xưa hay đâu đó là hình ảnh của những chiếc tàu điện cũ bon chen giữa dòng người qua lại. Và cũng từ đó, hình ảnh của chiếc cầu Howrah đã xích lại gần với chúng tôi hơn, báo hiệu cho tôi biết là đã tới sân ga, kết thúc hành trình 2 tiếng đồng hồ lang thang Kolkata.
Cái cách mà Kolkata đón tiếp chúng tôi quả thật không bao giờ quên được. Ở đó có những mánh mung, những cú lừa nhẹ nhàng mà cũng đau đớn lắm. Nhưng thành phố vẫn tiếp diễn những sắc thái trái ngược song song nhau và Kolkata sẽ còn mãi trong ký ức của tôi. Ở đó, tôi hiểu ra rằng đôi khi cứ nhìn nhịp sống chầm chậm trôi để khám phá những góc khuất tâm hồn, và ngỡ ngàng nhận ra cuộc sống trở nên thi vị hơn giữa những điều bình thường nhất. Đừng trách móc và than thân khi mà xung quanh mình còn có những số phận và con người đầy bất hạnh. Hãy khám phá bằng tâm hồn của bạn.
Varanasi (Red) - Tiếng kinh cầu nguyện hồn ai
Varanasi được mệnh danh là thành phố tâm linh, là kinh đô ánh sáng, là trung tâm của tư tưởng và học thuật cao nhất của Ấn Độ. Một trong những thành phố có nhiều cái "nhất" nhất. Một - đây là một trong những thành phố cổ nhất Ấn Độ, cũng như trên thế giới. Hai - nơi đây từng được xem là thánh địa của Phật giáo. Ba - đây cũng là nơi mà hàng ngàn tín đồ Hindu ao ước ít nhất phải tới đây ít nhất một lần trong đời, thành phố gắn liền với con sông Hằng huyền thoại.
Quả thật không sai khi nói Varanasi là thánh địa của đạo Hindu. Có lẽ do may mắn mà chúng tôi đã có dịp chiêm ngưỡng một buổi hành lễ lớn nhất trong suốt 50 năm ở đây. Chính vì vậy mà thành phố phải dành ra một đoạn đường dài để làm phố đi bộ, đón tiếp các tín đồ hành hương. Varanasi trở nên nhộn nhịp và đông đúc hơn mọi ngày, vốn dĩ đã đông nay càng đông và lộn xộn hơn.
Điểm đặc biệt mà ta có thể thấy được trong các con đưởng nhỏ chính là màu sắc của những bức tranh, hình quảng cáo, đa số được sơn bằng tay rất đẹp và ấn tượng. Việc buôn bán, ăn uống, sinh hoạt hầu như đều diễn ra song song xuyên suốt dọc con đường. Khách hành hương ngày một đông, chúng tôi phải đi bộ từ đầu đoạn đường để cố len lỏi vào khu trung tâm Varanasi. Tôi có gắng hòa theo dòng người như kiến mong cố gắng chạy vào khách sạn thật nhanh. Ba bạn nữ theo sau tôi có lẽ thấm mệt do phải mang theo hành lý quá nhiều cùng với việc tập trung làm sao không đạp phải phân bò.
Sau khi đã hoàn tất mọi thủ tục nhận phòng ở khách sạn, tôi và các bạn nhanh chân chạy xuống thuyền để tranh thủ đón ánh bình minh và chiêm ngưỡng dòng sông Hằng huyền thoại. Do địa thế khách sạn gần sông nên việc di chuyển cũng khá thuận tiện. Phải tốn ít nhất 100 Rs/người cho một chuyến du hành xuôi theo dòng sông huyền thoại.
Thành phố xưa hơn lịch sử này đã có tới 5000 năm tuổi, ấy vậy mà giờ đây chúng tôi mới có dịp hòa vào không khí bí ẩn và mông lung của nó. Đã có biết bao nhiêu người hằng mơ ước một lần trong đời được đến thăm dòng sông này để chiêm ngưỡng cảnh cầu kinh, hỏa táng, tắm sông hằng ngày, cùng hướng về tâm linh, về sự vĩ đại của thời gian. Mỗi một ngày có hai buổi tắm chính vào sáng sớm và chiều tối nhưng hầu như các tín đồ tắm nguyên cả ngày, ngay tại nơi vẫn diễn ra những sinh hoạt thường ngày của người dân, từ giặt giũ đến những nghi thức cúng bái. Tất cả đều được diễn ra tại các Ghat - Ghat (nôm na là bến sông), mỗi Ghat đều có tên gọi riêng do được các vị vua hay nhà thương gia giàu có đặt cho. Vì vậy, có rất nhiều phong cách xen kẽ tạo cho kiến trúc đa dạng quanh khu vực sông Hằng.
Trong mọi “khung hình” sinh động của thành phố diễn ra trước mắt, điều ấn tượng và thu hút nhất ở nơi đây lại là tiếng kinh cầu nguyện. Không phải cảnh thiêu xác, cảnh người tắm sông mà chính tiếng kinh cầu ấy như đã giữ một phần linh hồn của tôi thắt chặt tại con sông Ganga (sông Hằng) này. Tôi không hiểu vì sao lại như vậy. Phải chăng một phần tâm thức của tôi đã thuộc về con sông linh thiêng này chăng?
Ấy vậy mà cũng đúng, trong tất cả các giấc mơ của tôi về Ấn Độ, dòng sông Hằng huyền thoại cũng là nơi mà tôi ao ước phải tới cho bằng được. Có thể tôi không dũng cảm để nhảy xuống sông tắm như các bạn Tây được nhưng với tôi dòng sông Hằng đã mang cho tôi một cảm xúc khó tả về một vùng đất, một dòng sông nơi được coi là đích đến của các tín đồ Ấn giáo trong các cuộc hành hương.
Bỏ qua những điều vụn vặt, những cảnh tượng chưa hay như mùi hôi, cảnh chen lấn, sinh hoạt mất vệ sinh ở đây, Varanasi đối với riêng tôi vẫn mang nặng một tình cảm thiêng liêng. Bạn phải tận mắt chứng kiến cảnh bình minh hay hoàng hôn ở đây, để lắng lòng mình, để về với thế giới tâm linh, nơi con người cũng chỉ là một hạt cát nhỏ bé giữa một dòng chảy của thời gian, nơi con người khi mất đi sẽ trở về với đại ngã bao la. Đó cũng là dòng chảy của những cánh hoa trôi huyền ảo, cùng với ánh đèn cầy tỏa sáng cả khúc sông. Là chốn biên thuỳ giữa trần gian và thiên giới…
Agra (White) - Nơi có thiên tình sử, nơi có tình yêu bất diệt, nơi ta và ta...
Thành phố Arga đón tiếp chúng tôi vào lúc mà những cư dân ở đây vẫn còn trong giấc ngủ. Giữa một làn sương khói mờ ảo, cái se lạnh của sớm hôm đã khiến cho những lữ khách như chúng tôi nỗi bâng khuâng, xao xuyến vô vàng.
Không có quá nhiều thời gian để dạo chơi Agra như ở Varanasi mà chỉ có duy nhất một ngày tại đây. Vì lẽ đó, chúng tôi đã phải chọn những điểm du lịch chính để khỏi mất quá nhiều thì giờ. Cũng đáng tiếc phải bỏ qua một số nơi như Agra Fort, Sikandra, Rambagh… nhưng trong lòng, tôi cũng hứa sẽ quay trở lại nơi này, để khám phá những công trình vĩ đại ở đây.
Fatehpur Sikri là đích đến đầu tiên của chúng tôi sau đoạn đường dài mất 1 giờ 30 phút đi từ Agra đến thành phố bỏ hoang rộng mênh mông. Agra từng là kinh thành của vương triều Mughal, dưới thời vua Akbar, sau đó bị bỏ hoang với lí do nào đó không rõ. Một điều khá thú vị là Buland Darwaza (Victory Gate) được xem là cổng lớn nhất ở châu Á khiến chúng tôi há hốc mồm và chỉ dám thốt trong lòng: "Mèn ơi, to dữ bây!".
Được xây dựng bằng sa thạch đỏ, chạm khắc rất công phu, kết hợp giữa nền văn hóa Ba Tư và Ấn Độ, Buland Darwaza là sự kết hợp giữa giá trị văn hóa Hindu và Hồi Giáo. Những công trình kiến trúc ở Farehpur Sikri được mệnh danh là Châu thành của mọi thời đại. Giá trị ngoại hạng của nó không phải chỉ ở khía cạnh nghệ thuật mà còn thể hiện sự giàu có vô biên của các vị vương triều, hoàng gia, và quyền lực vô song của thượng đế.
Taj Mahal - Lăng mộ vĩ đại nhất và diễm lệ nhất của mọi thời đại - nổi tiếng đến nỗi được xem là biểu tượng mà hễ ai nhắc tới đều phải nhớ đến Ấn Độ, nơi mà con người ta ao ước chỉ đến đây một lần trong đời chỉ để ngắm và ngẫm…
Không còn từ nào để nói về Taj Mahal nữa, quá tráng lệ, quá vĩ đại. Lăng tẩm kỳ vĩ này được xây bằng đá cẩm thạch trắng - biểu tượng cho sự thanh khiết, là di sản của lối kiến trúc Ấn - Hồi cao quý, lộng lẫy, tinh tế.
Mối tình đam mê đầy kiêu hãnh của vị vua Shah Jahan dành cho người vợ quá cố Mumtaz Mahal đã trở thành thiên tình sử nổi tiếng ở Ấn Độ nói riêng và cả thế giới nói chung. Thế nên hàng trăm năm sau đó, người đời vẫn phải thốt lên rằng: "Taj Mahal là thánh đường cùa tình yêu bất diệt, là sự kết tinh của tình yêu vĩnh cửu, là giọt lệ trên đôi má thời gian…". Taj Mahal đã bóp nghẹt trái tim thổn thức của cả nhân loại… Đó là sự chắt lọc đỉnh cao, là sự đúc kết tinh tế giữa quyền lực và tình yêu. Câu chuyện về khúc tình ca bất tử Taj Mahal này vẫn mãi là một câu chuyện dài mà người đời truyền nhau cho đến tận bây giờ.
Jodhpur (Blue) - Thành phố của mặt trời.
Lại một lần nữa chúng tôi lên đường trên chuyến tàu đêm, sau một ngày khám phá vùng đất Agra. Sau một đêm ngon giấc trên tàu, chúng tôi đã được gia đình Vinay (một người bạn Ấn tốt bụng đã giúp chúng tôi rất nhiều trong chuyến đi này, cho ngủ nhờ 1 đêm ở Jodhpur) đón tiếp ngay tại sân ga Jodhpur rất nồng hậu, làm cả đám cũng ấm lòng trong cái lạnh giá của màn sương mờ ảo.
Trên đường ra chỗ đậu xe gần đó, một hình ảnh khá nhức nhối lọt vào mắt tôi là cả trăm người chờ tàu nằm dọc hành lang không một tấm phủ bảo vệ. Làm sao họ có thể chịu được cả mấy tiếng đồng hồ dưới nền gạch lạnh giá như vậy? Nhưng nó là sự thật, người nghèo thường không có sự lựa chọn nào khác. Tôi cảm thấy chạnh lòng và xót xa cho những phận người đầy những bất hạnh. Cái khắc nghiệt của thời tiết cũng không sánh bằng cái khắc nghiêt của sự phân chia giàu nghèo rõ rệt. Ấn Độ đẹp đó, kiến trúc đẹp đó nhưng sự đối nghịch giữa các tầng lớp xã hội vẫn còn tồn tại. Đó là ranh giới vô hình hay hữu hình, là gương mặt lạnh lùng hay nồng ấm? Đó vẫn còn là câu trả lời mà con người ta chưa bao giờ vươn tới được.
Chúng tôi được ở tại gia đình của bạn Vinay. Sự nhiệt tình và hiếu khách của gia đình Vinay thể hiện ngay qua cách họ chào đón các vị khách là chúng tôi, khiến chúng tôi vừa vui vừa áy náy vì không mang nhiều quà từ Việt Nam qua để biếu tặng. Gia đình Vinay theo đạo Phật, cha Vinay là nhà văn nổi tiếng và được mọi người trong vùng rất kính trọng. Mẹ và em gái thì rất dễ thương, chỉ cho chúng tôi cách làm Chai (trà của người Ấn), Roti rất thú vị. Không biết các bạn đi du lịch bên Ấn có được dịp chứng kiến cảnh tượng sinh hoạt của người Ấn như thế nào không nhỉ?
Nếu nhắc tới Jodhpur, mọi người khách đi du lịch sẽ nhớ ngay cái tên của nó thành phố mặt trời hay Blue City. Tôi không hiểu sao gọi là thành phố mặt trời? Phải chăng là nơi đón mặt trời đẹp nhất chăng? Cảm giác ngồi nhâm nhi tách Chai đón ánh mặt trời lặn thật tuyệt cú mèo. Từng ngắm mặt trời lặn ở các nơi tôi đã đi qua nhưng quả thật ở nơi đây cho tôi một cảm giác thật khó tả. Cái se lạnh lúc chiều tà, ánh mặt trời lóa sáng cả một vùng đất mà bên dưới là nhấp nhô những tòa nhà được sơn màu xanh biển rất đặc biệt đã tạo ra một bức tranh sống động với nhiều gam màu khác nhau. Tôi đã nghe ở đâu đó nói rằng: "Có những vẻ đẹp chỉ nên thưởng thức hơn là chụp nó". Tôi không biết là mình ghi có đúng với nội dung đó hay không, nhưng thực sự vẻ đẹp đó quá sức tưởng tượng, khiến tôi lâng lâng sảng khoái ngay vào lúc này, khi đã xa Ấn Độ hàng ngàn dặm đường.
Jaisalmer – Bữa tiệc chưa trọn vẹn
Cũng giống như Jodhpur, Jaisalmer nằm trong bang Rajasthan là một trong những thành phố lâu đời và có nhiều nét văn hoá đặc trưng riêng biệt của vùng sa mạc. Việc di chuyển từ thành phố này tới thành phố khác cũng đã trở nên dần quen đối với chúng tôi. Từ Jodhpur di chuyển tới Jaisalmer không quá xa như tôi nghĩ nhưng có lẽ tôi và những người bạn đồng hành đã thấm mệt từ những ngày rong ruổi nơi đất khách này.
Jaisalmer đón chúng tôi không phải là ánh hoàng hôn rực rỡ hay buổi bình minh trong trẻo mà là cái lạnh buốt đến thấu sương lúc giữa khuya. Hai tay co quắp vừa đi lang thang giữa cái thành rộng lớn mà vắng tanh, vừa phải kiếm cho ra cái khách sạn nghe rằng đẹp lắm. À! Cuối cùng thì thiên đường cũng đã hiện ra trước mắt chúng tôi. Khách sạn rất đẹp nằm giữa Golden Fort trên một ngọn đồi Trikuta, nghe nói khách sạn này là nhà của một vị quan hay tướng gì đó có công lớn nên được xây dựng rất công phu và tỉ mỉ, có phần hoành tráng. Đa số tất cả công trình kiến trúc ở vùng này đều được làm bằng sa thạch vàng, hòa lẫn với gió cát, đã tạo nên một gam màu nóng riêng biệt. Chúng tôi đang đứng giữa lòng thành phố, nơi trái tim và niềm tự hào của những chiến binh, của những thương nhân người Raiputs. Bạn sẽ dễ dàng bắt gặp những chiếc thảm đẹp tuyệt trần, hay những chiếc rương đầy màu sắc được bầy bán dọc tất cả các con hẻm lớn nhỏ trong thành.
Bạn đã được cưỡi lạc đà bao giờ chưa? Bạn đã bao giờ đi trong sa mạc rộng lớn nhất nhì thế giới chưa? Ấy vậy mà “buổi tiệc” chúng tôi mong đợi lại không được trọn vẹn bởi vì: Mưa! Một cơn mưa rất lớn có phần lạnh buốt giữa một khu sa mạc đồng không hiu quạnh này thì quả thật ngàn năm có một. Nhưng chúng tôi cũng may mắn vì được biết lạc đà là gì, được nếm chút vị cát của sa mạc (dù cũng không mấy khác cát ở Mũi Né quê nhà).
Tạm biệt Jaisalmer, tạm biệt em - đóa hồng sa mạc, nơi có ánh hoàng hôn hắt nắng, chiều dần loang trên những mái nhà, thành phố rực rỡ với màu nâu vàng tinh khiết làm nhạt nhòa cả vầng mặt trời…
Thông tin thêm
Visa: Bạn có thể dễ dàng xin visa Ấn Độ trực tuyến.
Hành trình: Từ Việt Nam đi Ấn chưa có hành trình bay thẳng nhưng có rất nhiều hang hàng không khai thác đường bay từ TP. HCM/ Hà Nội đi Ấn Độ qua 1-2 điểm trung chuyển.
Di chuyển: Rẻ nhất là rickshaw (xe người kéo), nhưng tiện nhất vẫn là auto rickshaw. Mọi người có thể đi xe bus công cộng hoặc taxi đều được nhưng nhớ thoả thuận giá trước để không bị lật kèo.
Tiền tệ: Tuỳ vào thời điểm mà check giá ở các ngân hàng, tốt nhất nên đổi ở Việt Nam hoặc ở sân bay Ấn. Tuy nhiên, phải kiểm tra giá và tiền đổi được thật cẩn thận tránh bị lừa đảo.
Mua sắm: Luôn mặc cả và cẩn thận tiền bạc.
Sim 3g/4g: Việc đăng ký sim ở Ấn khá phức tạp, tốt nhất nên thuê (hoặc mua) cục phát sóng wifi từ Việt Nam hay mua sim từ Việt Nam sẽ rẻ và tiện hơn nhiều.
Khách sạn: nên đặt trước khi đi. Khách sạn ở Ấn có rất nhiều mức giá và loại hình để du khách lựa chọn.
Ẩm thực: Rất ngon và thú vị, tuy nhiên vì người Ấn chủ yếu ăn chay nên ít có thịt, kiêng thịt heo, thịt bò, chỉ ăn thịt gà hoặc dê nhưng cũng rất hạn chế. Đồ ăn cay nồng và có phần khó ăn đối với ai chưa quen. Nên chuẩn bị thuốc tiêu chảy, men tiêu hóa để phòng rủi ro hoặc mang theo lương khô. Tuy nhiên, nên kín đáo ăn vì ăn trước mặt họ là điều tối kỵ.
Văn hoá và điều tối kỵ: Không chỉ tay vào đền thờ hay thần linh nơi công cộng; không mặc quá hở hang và luôn có sự tôn nghiêm; nhập gia tùy tục. Luôn chuẩn bị sẵn những số điện thoại lãnh sứ quán hay những nơi tin cậy phòng trường hợp bất trắc.
Thời tiết, khí hậu: Thời điểm tốt nhất là từ cuối năm đến đầu tháng 4, lúc này thời tiết mát mẻ. Mùa hè nóng bức từ tháng 4 đến hết tháng 6. Từ tháng 7 trở đi rất nguy hiểm vì có mưa to và sấm sét.
