Thắng Nghiêm Quốc Tự - Mật tông hơn 1.000 năm tuổi tại Hà Nội

Giải mã nguồn gốc lịch sử chùa Thắng Nghiêm

Theo Đại Việt sử ký toàn thư, chùa Thắng Nghiêm được xây dựng vào thời vua Lý Thái Tổ. Vua Lý Thái Tổ sau khi dời đô từ Hoa Lư về Đại La (nay là Hà Nội) đã cho xây dựng nhiều công trình Phật giáo, trong đó có chùa Thắng Nghiêm.

Tương truyền, trước khi xây dựng chùa Thắng Nghiêm, vua Lý Thái Tổ đã đi vãn cảnh trên sông Nhuệ Giang và thấy một ngôi cổ tự ẩn hiện. Sau khi vào lễ Phật, vua thấy cảnh trí trang nghiêm, thế đất đẹp như rồng bay phượng múa, nên đã đặt tên nơi đây là Trang Khúc Thủy và cho xây dựng chùa Thắng Nghiêm.

Theo truyền thuyết dân gian, chùa Thắng Nghiêm được xây dựng từ rất sớm, vào khoảng những năm 200 sau Công nguyên, do hai nhà truyền giáo người Ấn Độ là Tôn Giả Kim Quốc và Tôn Giả Kim Trang dựng lên để truyền bá Phật pháp.

Chùa Thắng Nghiêm qua các thời kỳ có nhiều tên gọi khác nhau như: chùa Bụt, chùa Pháp Vương (thời nhà Đinh), chùa Thắng Nghiêm (thời nhà Lý), chùa Trì Long, chùa Trì Bồng (thời nhà Trần), chùa Liên Trì (thời nhà Lê), chùa Phúc Đống (thời nhà Nguyễn). Ngày nay, người dân địa phương thường gọi là chùa Khúc Thủy vì chùa tọa lạc trên địa phận thôn Khúc Thủy.

Trong hai cuộc kháng chiến chống Pháp và Mỹ, chùa Thắng Nghiêm đã bị tàn phá nặng nề. Hầu hết kiến trúc, di vật và tài liệu của chùa đều bị mất mát.

Năm 2010, chùa Thắng Nghiêm được xây dựng lại với diện mạo mới, khang trang và hiện đại. Kiến trúc chùa tinh xảo thu hút đông đảo du khách đến tham quan và vãn cảnh.

Chốn bình yên trong tâm hồn

Ngôi chùa gây ấn tượng với du khách bởi gam màu vàng chủ đạo, điểm xuyết bởi những chi tiết màu nâu và đỏ, tạo nên một tổng thể hài hòa, trang nghiêm. Với vẻ đẹp kiến trúc độc đáo, không gian thanh tịnh và những giá trị văn hóa tâm linh sâu sắc, chùa Thắng Nghiêm đã trở thành điểm đến thu hút du khách thập phương.

Bước vào cổng chùa, du khách sẽ choáng ngợp bởi vẻ đẹp của Tam Bảo. Nơi đây là nơi thờ tự chính của chùa với những pho tượng Phật được tạc bằng gỗ mít và sơn son thiếp vàng vô cùng tinh xảo. Mang đậm dấu ấn kiến trúc Phật giáo đồng bằng Bắc Bộ thời Lý, Tam Bảo là nơi lưu giữ những bức tượng Phật đại diện cho các triết lý tôn giáo khác nhau. Xung quanh Tam Bảo là 100 tượng Phật nhỏ hơn cũng được sơn màu vàng sáng chói, tượng trưng cho sự giác ngộ và trí tuệ của Đức Phật. Đặc biệt, bức tượng Phật Thích Ca Mâu Ni cao 5 m, nặng 10 tấn tọa lạc trên tòa sen cao 3 m nổi bật giữa hồ cá là điểm nhấn thu hút mọi ánh nhìn.

Phía sau Tam Bảo, nhà chùa cho xây dựng hội trường nơi diễn ra các hoạt động giảng kinh, thuyết pháp và các nghi lễ Phật giáo. Với sức chứa hàng trăm người, hội trường là nơi diễn ra các buổi lễ lớn của chùa như Lễ Phật Đản và Lễ Vu Lan.

Đặt chân đến chùa Thắng Nghiêm, du khách có thể tản bộ và tận hưởng bầu không khí trong lành, thanh tịnh. Chùa được bao bọc bởi những hàng cây xanh rì, tạo nên một không gian yên bình và tĩnh lặng. Một trong những điểm nhấn của ngôi chùa chính là hồ sen nơi du khách có thể thả hồn mình vào khung cảnh thanh bình và tĩnh lặng. Ngắm nhìn những bông hoa sen nở rộ giữa hồ nước trong xanh, du khách sẽ cảm nhận được sự thanh thản và bình yên trong tâm hồn.

Bài liên quan

Về thăm chùa Bằng cổ kính hơn 400 năm tuổi giữa phố thị Hà Nội

Đầu năm đi lễ đền Bạch Mã - Trấn Đông của kinh thành Thăng Long

Viên ngọc Mật tông giữa lòng Hà Nội

Chùa Thắng Nghiêm được xây dựng theo phong cách kiến trúc Mật tông pha trộn với kiến trúc Phật giáo Việt Nam truyền thống. Ngôi chùa là một trong số ít những ngôi chùa Mật tông tại Việt Nam. Đến đây, du khách không chỉ được chiêm bái Phật pháp mà còn có cơ hội tìm kiếm sự bình yên trong tâm hồn và khám phá những nét đẹp văn hóa của Phật giáo Mật tông.

Được biết, Mật tông là một nhánh phái đặc biệt của Phật giáo Đại Thừa, ẩn chứa nhiều điều huyền bí và thu hút sự tò mò của nhiều người. Nổi tiếng với những nghi lễ trang trọng cùng pháp khí độc đáo, Mật tông mang đến một thế giới tâm linh đầy màu sắc và ý nghĩa sâu sắc.

Là một trong những pháp khí phổ biến nhất của Mật Tông, Chày Kim Cương, hay còn có tên gọi Chày Yết Ma, tượng trưng cho sự chiến thắng trước những chướng ngại và phiền não. Hình ảnh chày ba cạnh đặt giao nhau tạo thành hình chữ thập tượng trưng cho trí tuệ và sức mạnh của chư Phật. Khi tu tập, bốn góc trên đàn lớn đều đặt một yết ma kim cương với ý nghĩa phá trừ 12 nhân duyên và đưa con người đến giác ngộ.

Dạo quanh khuôn viên chùa, du khách sẽ bắt gặp Kinh Luân, hay còn được gọi bánh xe cầu nguyện, là một pháp khí đơn giản nhưng mang ý nghĩa vô cùng to lớn. Bánh xe được chạm khắc những lời kinh, mantra và hình ảnh thiêng liêng. Khi xoay bánh xe, những lời kinh sẽ được tụng niệm, tạo ra năng lượng tích cực giúp thanh lọc tâm hồn, tịnh hóa nghiệp xấu và mang lại sự an lạc cho con người.

Những dải cờ Lungta nhiều màu sắc tung bay trong gió là một hình ảnh đặc trưng của Mật tông xuất hiện tại mọi ngóc ngách trong chùa Thắng Nghiêm. Trong tiếng Tây Tạng, Lungta nghĩa là “ngựa gió”, biểu tượng cho sự chuyển hóa của cái ác thành thiện, những điều không may thành cát tường. Màu sắc của cờ Lungta cũng mang ý nghĩa riêng, tượng trưng cho 5 trí tuệ của Phật.

Lần đầu đặt chân đến Thắng Nghiêm Quốc Tự, Nguyễn Hồng Hạnh (quận Đống Đa, Hà Nội) chia sẻ: "Tận hưởng cảnh vật trong khuôn viên chùa Thắng Nghiêm, mình cảm thấy thật thoải mái, thanh tịnh bởi những hàng cây xanh rì, hồ sen thơm ngát và không gian Phật giáo độc đáo".

Ngoài ra, khi đến chùa Thắng Nghiêm, du khách cũng có cơ hội tham gia vào các nghi lễ Mật tông được tổ chức tại chùa. Đây là những nghi lễ đặc biệt, mang đậm dấu ấn văn hóa và tâm linh của Phật giáo Mật tông. Hành trình khám phá chùa Thắng Nghiêm không chỉ giúp du khách hiểu thêm về giáo lý mà còn mang đến những trải nghiệm tâm linh đầy mới mẻ và sâu sắc.

Phương Mai là phóng viên của tạp chí du lịch Travellive Magazine tại Hà Nội.

Bài và ảnh: Phương Mai