Bên cạnh Pasta và Pizza, nước Ý còn là cái nôi của rất nhiều đặc sản ẩm thực thú vị khác. Ngay giữa thủ phủ nghệ thuật Florence, có một món ăn độc nhất vô nhị đã tồn tại từ hàng trăm năm lịch sử, len lỏi trong mọi ngõ ngách cổ kính của thành phố và trở thành một phần thân quen của những người dân bản địa. Đó là Panino con Lampredotto - món bánh mì kì lạ với phần nhân được làm từ dạ dày bò.
Tinh túy ẩm thực của người lao động
Ngược thời gian về thế kỷ 15, tầng lớp người lao động tại Florence trăn trở tìm kiếm một loại thức ăn với nguyên liệu rẻ, thơm ngon, thuận tiện để mang đi mà vẫn đầy đủ dinh dưỡng cho ngày dài làm việc. Lúc bấy giờ, nội tạng không phải một nguyên liệu phổ biến trong các nền ẩm thực trên thế giới. Tuy nhiên, người dân lao động đã tận dụng và biến loại nguyên liệu này trở nên thịnh hành khắp Florence.
Nguyên liệu chính của món ăn này được làm từ khoang cuối cùng của dạ dày bò (dạ múi khế) - phần nội tạng thường ít được dùng đến và do đó có giá thành rẻ nhất. Người ta làm sạch, nấu chín kĩ và thái nhỏ để có phần nhân mềm mượt, mọng nước và ngập tràn hương vị. Ít ai biết rằng, cái tên Lampredotto được lấy cảm hứng từ một món ăn thượng lưu mà giới quý tộc săn lùng lúc bấy giờ: cá mút đá (lampreda). Do giá thành đắt đỏ, những người lao động không có đủ điều kiện để tiếp cận với loại thực phẩm cao cấp này. Vì vậy, họ tạo cho mình một "phiên bản" riêng. Tình cờ thay, phần dạ dày bò lại có hình dáng khá giống với miệng của loài cá mút đá, đó là lý do họ chọn cho nó một cái tên tương tự: Lampredotto.
Trong suốt nhiều thế kỉ, bánh mì Lampredotto đã trở thành món ăn quen thuộc của tầng lớp bình dân. Những công nhân trong các nhà máy, tiểu thương buôn bán tại các chợ hay những nghệ sĩ lang thang trên các con phố... đều là những thực khách trung thành góp phần bảo toàn nét đẹp ẩm thực này đến tận ngày nay. Người ta còn đồn rằng, đây cũng là món ăn yêu thích của các nghệ sĩ huyền thoại như Michelangelo và Dante. Hình ảnh của Lampredotto thậm chí còn xuất hiện trong tiểu thuyết Inferno của nhà văn Dan Brown.
Có thể nói, bánh mì Lampredotto trở thành món ăn biểu tượng và được người dân tại đây trân trọng như một sản vật, một nét văn hóa đặc trưng không thể thay thế.
Một biểu tượng ẩm thực đường phố
Len lỏi qua những con đường lát đá, những nhà thờ nguy nga cổ kính, khu chợ trung tâm đông đúc hay dạo chơi dọc bờ sông Arno, bạn có thể bắt gặp rất nhiều kiosk di động bày bán bánh mì Lampredotto. Những hàng dài người bản địa lẫn du khách chờ đợi tại đây vào giờ ăn trưa đã là một khung cảnh đặc trưng của Florence.
Để nói về văn hóa thưởng thức bánh mì Lampredotto, người ta không thể quên vai trò của những người đầu bếp, hay còn gọi là Lampredottaio. Hầu hết họ đều là những người bản địa sinh sống ngay trong vùng hoăc tại những ngôi làng liền kề, giao tiếp với khẩu ngữ địa phương đặc biệt và có hiểu biết rộng về văn hóa lịch sử khu vực. Họ cởi mở, thân thiện và nhiệt thành như tính cách của người Ý, vui vẻ trò chuyện với khách mua hàng trong khi bàn tay vẫn thoăn thoắt chế biến các loại nguyên liệu.
Quan sát quá trình làm ra một chiếc bánh mì Lampredotto mới thấy đó là cả một nghệ thuật với quy trình đầy phức tạp. Các loại rau củ như cà rốt, cần tây, hành tây, cà chua được hầm trong nhiều tiếng đồng hồ cùng phần dạ dày đến khi chín nhừ. Khi có khách, đầu bếp sẽ gắp miếng Lampredotto lên một chiếc thớt to và nhanh chóng băm chúng thành những miếng nhỏ.
Về phần bánh mì, họ sử dụng loại bánh tròn ruột trắng với lớp vỏ ngoài giòn thơm. Bánh được cắt đôi để đặt phần Lampredotto đã băm nhỏ vào giữa trước khi rưới sốt Salsa Verde trứ danh vùng Florence cùng một chút muối và tiêu để hương vị thêm đậm đà. Cuối cùng, nửa còn lại của chiếc bánh được nhúng vào phần nước hầm để tạo sự độ mọng nước và thấm đẫm những hương vị tinh túy nhất. Ngắm nhìn những đôi tay thuần thục xử lý các nguyên liệu, hít hà mùi thơm nồng nàn tỏa ra từ nồi nước sốt đun liu riu trên bếp, lắng nghe âm thanh náo nhiệt của những vị khách xếp hàng chính là một trải nghiệm đúng chất đường phố Florence.
Thông thường, bánh mì Lampredotto được phục vụ chỉ trong một túi giấy đơn giản, hoặc nhiều khi chỉ với một vài tờ giấy ăn. Gói ghém sơ sài như vậy là bởi đa số thực khách sẽ vừa thưởng thức món ăn này ngay tại chỗ khi còn nóng hổi, vừa trò chuyện rôm rả với đồng nghiệp, bạn bè. Còn đối với khách du lịch, chiếc bánh nhỏ bé và giản dị ấy mang theo cả một câu chuyện văn hóa, dẫn dắt người ta lại gần hơn với cuộc sống đời thường ở thành phố cổ kính xinh đẹp này.
