Dịch bệnh Chikungunya, một bệnh truyền nhiễm do virus Chikungunya (CHIKV) gây ra, đang trở thành mối đe dọa y tế toàn cầu với sự bùng phát mạnh mẽ tại nhiều khu vực. Theo các chuyên gia, bệnh không lây trực tiếp từ người sang người mà lây truyền qua trung gian là muỗi Aedes, cùng loại muỗi truyền bệnh sốt xuất huyết.
Loài muỗi này hoạt động chủ yếu vào ban ngày, với đỉnh điểm đốt người vào sáng sớm và chiều muộn, tạo điều kiện thuận lợi cho virus lan truyền.
Cảnh báo toàn cầu và tình hình dịch bệnh đáng lo ngại
Ngày 22/7, Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) đã phát đi cảnh báo khẩn cấp về tốc độ lây lan đáng báo động của Chikungunya. Nhiều đợt bùng phát lớn đã được ghi nhận tại các đảo thuộc Ấn Độ Dương như La Réunion và Mayotte. Từ những ổ dịch ban đầu này, virus đã lan rộng sang nhiều vùng khác của Châu Phi, Nam Á và thậm chí là Châu Âu.
Dịch Chikungunya đang bùng phát nhiều nước do khí hậu bất thường, muỗi Aedes mở rộng phân bố, đô thị hóa dày đặc và miễn dịch cộng đồng thấp.
Theo Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Châu Âu (ECDC), tính đến giữa năm 2025, dịch bệnh đã khiến hơn 240.000 người nhiễm và 90 người tử vong trên toàn cầu, được ghi nhận tại ít nhất 16 quốc gia và vùng lãnh thổ. Một trong những đợt bùng phát lớn nhất trong năm nay xảy ra tại tỉnh Quảng Đông, Trung Quốc.
Trong nửa đầu năm 2025, tỉnh này đã ghi nhận hơn 4.800 ca mắc, đánh dấu đợt dịch lớn nhất từ trước đến nay tại khu vực này. Mặc dù đến ngày 10/8, số ca mắc mới đã giảm mạnh, nhưng tổng số ca nhiễm tại Trung Quốc đã vượt mốc 7.000, cho thấy quy mô và mức độ nghiêm trọng của dịch bệnh.
Từ đầu năm 2025 đến nay, nhiều quốc gia ghi nhận đợt bùng phát dịch bệnh chikungunya, với hàng trăm nghìn ca mắc gây sốt và đau khớp, đau cơ
Sau khi bị muỗi mang mầm bệnh đốt, người bệnh thường có các triệu chứng xuất hiện từ 4 đến 8 ngày (dao động từ 2 đến 12 ngày). Các dấu hiệu đặc trưng của Chikungunya bao gồm sốt cao đột ngột, cứng khớp, viêm khớp, đau đầu, mệt mỏi và phát ban. Các chuyên gia y tế khuyến cáo người dân khi có bất kỳ dấu hiệu nghi ngờ nào phải đến ngay cơ sở y tế gần nhất để được thăm khám, tư vấn và điều trị kịp thời, tránh những biến chứng không mong muốn.
Một trong những đợt bùng phát lớn nhất xảy ra ở vùng Quảng Đông, Trung Quốc, nhất là thành phố Phật Sơn
Sự lan rộng của Chikungunya được các chuyên gia phân tích là hệ quả của sự kết hợp giữa nhiều yếu tố phức tạp. Thứ nhất, biến đổi khí hậu đóng vai trò then chốt khi thời tiết ấm hơn và lượng mưa bất thường kéo dài tạo điều kiện thuận lợi cho muỗi Aedes sinh sôi và phát triển.
Các chuyên gia phân tích đây là hệ quả của những điều kiện bất lợi như thời tiết mưa bão kéo dài, hệ thống thành phố đông đúc và mức miễn dịch cộng đồng với virus chikungunya còn rất thấp.
Thứ hai, quá trình đô thị hóa nhanh chóng với mật độ dân cư cao và hệ thống vệ sinh chưa được kiểm soát chặt chẽ tạo ra môi trường lý tưởng cho virus lây lan. Cuối cùng, miễn dịch cộng đồng thấp tại những khu vực trước đây chưa từng ghi nhận dịch bệnh khiến virus dễ dàng lây lan nhanh chóng.
Trước tình hình này, việc tăng cường các biện pháp phòng chống và kiểm soát dịch bệnh là vô cùng cấp thiết, bao gồm các chiến dịch diệt muỗi, vệ sinh môi trường, và nâng cao nhận thức cộng đồng.
