Khi Cohen & Lorca "gặp nhau" ở Tây Ban Nha

Cuộc gặp gỡ năm 1993

Omega xuất phát là tên gọi của một album, kết hợp giữa âm nhạc Leonard Cohen và thơ của García Lorca, được làm mới theo phong cách Flamenco đặc trưng của Tây Ban Nha.

Năm 1993, nghệ sĩ Flamenco tài năng người Tây Ban Nha Enrique Morente đã có dịp gặp gỡ đầu tiên với Leonard Cohen - người khi đó được coi như một "huyền thoại" âm nhạc của thế giới.

Từ sau cuộc gặp gỡ, Enrique Morente bắt đầu làm việc với nhóm nhạc 4 thành viên Lagartija Nick, họ cùng nhau tìm cách đưa âm nhạc Cohen vào với thơ Lorca.

Hai năm "ăn ngủ" cùng những chất giọng Flamenco, âm thanh của guitar điện, những tràng vỗ tay và tiếng trống dồn dập, đến năm 1996, Morente chính thức hoàn thành album Omega - nơi ông khoác chiếc áo Flamenco cho âm nhạc của Leonard Cohen, như một cách để ghi nhớ và tri ân mối liên kết giữa hai người.

Sau khi Omega phát hành, album đã nhanh chóng tạo ra tiếng vang lớn trong nước lẫn quốc tế. Những nghệ sĩ Flamenco truyền thống dường như phản đối album táo bạo này một cách kịch liệt, trong khi người nghe nhạc Rock lại cực kỳ yêu thích và đón nhận nó.

"Omega là album đột phá nhất từng được sản xuất tại Tây Ban Nha" - Javier Pouso, Giám đốc Tiếp thị Chiến lược và Kinh doanh tại Universal Music Spain nhận định, "Nó là một album khiến cho người ta phải bàn tán, dù họ chưa hề lắng nghe. Tương tự như cách người ta luôn bình luận về Don Quixote dù cho họ chưa hề đọc".

Bản thân Leonard Cohen, vào cuối năm 1996, đã chia sẻ rằng: "Tôi rất xúc động khi các ca khúc của mình được biểu diễn bằng phong cách Flamenco. Trước giờ, chưa một ai từng biểu diễn các ca khúc của tôi theo cách này".

OMEGA, nơi những người Tây Ban Nha gặp... nhau

Đó là Granada, thành phố cổ kính nằm ở miền Nam Tây Ban Nha, nơi Enrique Morente và Leonard Cohen lần đầu gặp nhau. Phòng thu âm của Morente cũng nằm trong thành phố này.

Dự án Omega ban đầu được bắt nguồn từ một ý tưởng đơn giản hơn: Morente muốn thu âm một số bản nhạc nhằm tri ân nghệ sĩ Leonard Cohen, ca khúc đầu tiên ông lựa chọn là Take This Waltz. Tình cờ, Take This Waltz lại là ca khúc được Leonard Cohen phổ nhạc dựa trên một bài thơ của Lorca - vốn là nhà thơ, họa sĩ xuất chúng của Tây Ban Nha, người đã chết trong chiến trận khi mới 38 tuổi.

Nhà thơ Lorca cũng sinh ra từ chính thành phố Granada, với một tinh thần Flamenco độc đáo được thể hiện rõ trong sự nghiệp nghệ thuật sau này. Nhiều bài thơ của Lorca lấy cảm hứng từ Flamenco và ngược lại, nhiều tác phẩm của Lorca cũng trở thành nguồn cảm hứng cho các nghệ sĩ Flamenco đương đại ngày nay.

Bản thân Leonard Cohen cho biết, ông đọc thơ Lorca lần đầu khi 15 tuổi, và thậm chí đã đặt tên con gái mình theo tên cố nhà thơ.

Trong những ngày làm việc tại phòng thu âm ở Granada, Morente đã tìm ra được điểm khởi đầu chung giữa những người nghệ sĩ: đó là tập thơ A Poet in New York của Lorca, hoàn toàn phù hợp với âm nhạc của Cohen, cũng như phù hợp với dự án Omega mà chính ông ấp ủ.

"Là Leonard Cohen đã đưa tôi đến với Lorca" - Morente nói như vậy trong một cuộc phỏng vấn.

Một cánh cửa mở ra cho âm nhạc Tây Ban Nha

Trước khi có Omega, Enrique Morente vẫn là một trong những nghệ sĩ Flamenco tiếng tăm nhất lúc bấy giờ. Sau khi phát hành Omega, nhiều nghệ sĩ Flamenco gạo cội đã không ngần ngại dành hai chữ... "rác rưởi" cho album của ông. Nhưng bù lại, Omega được đón nhận ngay lập tức bởi những người yêu nhạc Rock. Từ những sân khấu Flamenco truyền thống với sức chứa một, hai nghìn khán giả, giờ đây Morente trình diễn trong những concert nhạc Rock quy mô lớn khắp Tây Ban Nha, Mỹ Latin và cả trên đất Mỹ.

Năm 2016, một bộ phim tài liệu cùng tên được ra mắt công chúng, kể lại toàn bộ quá trình hình thành và thành công của album Flamenco-Rock Omega. Bộ phim sau đó được đề cử giải Goya cho Phim tài liệu hay nhất.

"Omega là câu chuyện về cách một bản thu âm gây chấn động âm nhạc thế giới đã được tạo ra như thế nào" - nhà sản xuất Gervasio Iglesias chia sẻ về bộ phim, "Đó cũng là thời điểm âm nhạc Tây Ban Nha được mở ra những cánh cửa mới".

Năm 2010, bốn năm sau khi bộ phim Omega ra mắt và 14 năm sau khi album Omega phát hành, nghệ sĩ Enrique Morente qua đời. Và như vợ của Morente từng nói về đứa con tinh thần của chồng mình, "Omega là một album mà dù qua 20 năm nữa, nó sẽ vẫn đương đại, sẽ vẫn hợp thời".

Vào ngày 7/4/2022 tới đây, nhân chuyến thăm chính thức của Đại sứ Tây Ban Nha tại miền Trung Việt Nam, họ cũng sẽ gửi đến cho khán giả Việt bộ phim Omega - một niềm tự hào văn hóa của đất nước Tây Ban Nha.

Buổi chiếu phim diễn ra lúc 19:00 tại Rạp Lê Độ (TP. Đà Nẵng); sự kiện hoàn toàn miễn phí và mở cửa tự do cho đến khi kín chỗ.

Lâm Oanh