Suốt ba ngày trời, chiếc xe nhỏ màu trắng của tôi lang thang trên con đường hư ảo như trong cổ tích, bên bờ của khe nước biển lặng sóng như hồ, thăm thẳm dưới chân núi đá - sâu nhất và xa nhất vùng Đông Nam Âu.
Lăng mộ cô đơn trên đỉnh núi
Cho đến giờ tôi vẫn nhớ như in cái cảm giác lạ lùng khi xe chạy xa khỏi cố đô Cetinje của Cộng hòa Montenegro - đất nước có ít dân thứ tư ở châu Âu. Đang háo hức ngắm quang cảnh núi non hùng vĩ trước mặt, bỗng tiếng động cơ và tiếng bánh xe chạy trên đường dường như biến mất hẳn, âm thanh như bị hút vào mặt biển đang chìm sâu xuống phía dưới các dốc núi rất nhanh. Ngoài một tấm bảng chỉ dẫn “rẽ trái là tới Lovcen và đi thẳng là tới thành cổ Kotor”, con đường trước mặt rỗng không.
Cảm giác trống trải ấy vẫn bám theo khi chúng tôi tới chân núi có bãi đậu xe xuất hiện đột ngột như thể từ trên trời rơi xuống. Ngửa mặt nhìn lên cao chót vót, chúng tôi thấy một tòa kiến trúc nom thật xa xôi - lăng mộ của lãnh chúa Petar Petrovic Njegos (1813 - 1851) nằm chon von trên đỉnh núi rất cao. Vị lãnh chúa có tâm hồn thi sĩ và bộ óc triết gia đã chọn đỉnh núi cao 1.749 m trên mực nước biển làm nơi an nghỉ cho mình, và cho đến nay, đây vẫn là lăng mộ cao nhất thế giới. Công trình xây dựng trong không gian mở trên cao này có bố cục vừa chặt chẽ vừa thoáng đãng, hay theo ngôn ngữ phương Đông là có phong thủy đẹp. Dù là người không thích đến đền đài lăng mộ, tôi cũng không cảm thấy nơi này bí hiểm hay u ám.
Từ trên đỉnh nhìn xuống, du khách có thể quan sát những dải núi trùng điệp ở dưới, mặt cao nguyên êm đềm xa xa và mây bay lãng đãng ở giữa. Thật đúng là một đại dương đá trùng điệp vô bờ bến như được mô tả trong một đoạn du ký của Bernard Shaw. Nếu mắt còn tinh, hoặc có ống nhòm của dân leo núi chuyên nghiệp, bạn có thể nhìn thấy cả đất Ý trong một buổi trưa trong veo thế này. Nhớ đến những dòng ngắn ngủi giới thiệu Công viên Quốc gia Lovcen trong một tờ hướng dẫn du lịch, chúng tôi vội vàng xuống núi, sau khi ghé qua một tiệm đồ lưu niệm nhỏ.
Thị trấn di sản Perast: Thời oanh liệt nay còn đâu?
Xe lướt khá nhanh qua nhiều nhà thờ và tượng đài dọc theo những ngôi làng như Njegusi, Ivanova Korita. Vì phải đến thị trấn di sản Perast trước khi mặt trời lặn, chúng tôi không có thời gian để dừng lại quá lâu trước từng di tích. Tôi chỉ có suy nghĩ mông lung: Không hiểu ở đây nhà thờ và tượng đài có nhiều hơn số người thật hay không? Sự tĩnh lặng ban trưa càng về xế chiều càng trở nên ma mị.
Khi tới Perast thì những tia nắng chói lọi như rút thẳng lên trời và mây lại phủ mờ mọi vật như lúc sáng sớm. Thị trấn chưa có tới 700 dân này quả là vắng lặng ghê người, dù luôn được coi là một trong những nơi đẹp nhất trong vùng Boka Kotorska. Những đường phố nhỏ hẹp như thu mình dưới chân các dinh thự có tường đá cũ kỹ. Những tu viện hay nhà nguyện đóng cửa im ỉm. Thật khó mường tượng ra đây từng là một nơi tụ tập sầm uất của các lái buôn, thuyền trưởng và thủy thủ mấy trăm năm trước.
Khí trời ở đây quanh năm mát dịu, nếu hít một hơi thật sâu, có thể cảm nhận được dư vị hào hoa của một chốn thượng lưu thời kỳ hậu Phục Hưng còn lại đâu đây. Không biết gác chuông nào là gác chuông được xây nên từ việc bán vàng ròng do dân Perast quyên góp, nhưng tiếng chuông ngân vẫn uy nghiêm lắm. Dừng lại cố lắng nghe, có thể nghe thấy cả tiếng bước chân thời xa xưa lẫn trong tiếng gió thổi, bỗng thấy nơi này thật kỳ bí.
Đi vòng theo bờ biển từ thị trấn trở ra, sẽ thấy hai hòn đảo nhỏ và trên đó là hai lâu đài mái ngói đỏ au cổ kính - Sveti Dorde (St. Geogre) và Gospa od Skrpjela (Đức Bà bằng đá). Nghe nói Gospa od Skrpjela là đảo nhân tạo duy nhất trên vùng biển Adriatic, rộng khoảng 3.000 m2, được dân địa phương xây đắp nền trên một tảng đá ngầm sau khi hai thủy thủ người Venezia đi từ Perast tới và tìm thấy một bức chân dung Mary Đồng trinh trên tảng đá đó.
Thành phố chìm sâu trong ký ức
Trời càng tối, mọi vật càng trở nên vắng lặng. Về tới một khách sạn gia đình, khi nhìn thấy những ô cửa có bày các chậu hoa xinh xắn đã lên đèn vàng ấm áp và mùi thức ăn thơm lừng tỏa ra từ căng tin của khách sạn, những cảm giác hồi hộp của chúng tôi mới dần tan biến. Phòng nghỉ của khách sạn giống như một căn phòng trong nhà dân, giường đệm tuy sạch sẽ nhưng bàn viết vẫn bừa bộn. Trong một ngăn kéo còn có cuốn hộ chiếu Montenagro của ai đó để quên, hay cố tình bỏ lại. Cũng may mà cơn buồn ngủ tới rất nhanh sau một ngày dài chạy xe để tôi khỏi băn khoăn nghĩ ngợi gì.
Rời khách sạn vào lúc tang tảng sáng, trong tiếng chim hót đầu ngày trong trẻo và làn gió mát lạnh, nỗi âu lo ban tối chỉ thoảng qua lần nữa khi chúng tôi tìm cách trả chìa khóa cho chủ nhà nhưng không tìm thấy ai ngoài phòng khách. Ngó sang phòng bên cạnh thì thấy một cụ già ngoại bát tuần đang ngủ gật gù trên ghế bánh, choàng dậy và làu bàu gì đó. May mà có một người hàng xóm đi qua, tôi vội giúi vào tay bà chiếc chìa khóa phòng và tự nhiên cảm thấy cả cụ già kia và bà hàng xóm nọ như người của thế kỷ trước.
Xe bon bon tới thành cổ Kotor - chiếc áo giáp của Montenegro. Thành cổ Kotor là một công trình rất đặc trưng cho kiến trúc phòng vệ thời Venezia, với nền đường lát đá nhỏ và xám, những nhà thờ và tu viện dáng dấp không khác nhiều các thành cổ lân cận, mà nổi bật nhất là Dubrovnik. Vẫn những lan can rêu phong, những quán cà phê kiểu cách, những quảng trường nhộn nhịp. Tôi sẽ quay lại nơi này khi kể về những di sản phòng vệ ở châu Âu. Còn lúc này, tôi chỉ muốn nhắc đến một hình ảnh khác biệt ở đây: những cây chổi của phù thủy treo lủng lẳng trên các lối đi dẫn ra ngoài cổng thành. Hình ảnh ấy có gì liên quan đến sự tích những món độc dược gây ảo giác làm từ bánh mì lúa mạch đen lên mốc? Đêm đêm có ai cưỡi chổi bay đi đâu không? Tôi rất muốn kể tiếp, nhưng sợ rằng bạn lại mường tượng một Boka Kotorska ma quái hơn ngoài đời.
Sự thực thì, nhìn qua lớp mây mù, vịnh Kotor vẫn rất xanh và rất trong.
Một số hình ảnh khác về cuộc sống ở Kotor
Thông tin thêm
Visa: Không thuộc khối EU nhưng Montenegro vẫn miễn visa cho du khách có multiple schengen visa hoặc schengen residence permit. Bạn có 15 ngày để khám phá vô cùng nhiều thắng cảnh tuyệt đẹp của quốc gia hùng vĩ này.
Hành trình: Từ Việt Nam, không có chuyến bay thẳng đến Montenegro, bắt buộc phải quá cảnh ở một số quốc gia. Hai hãng hàng không giá rẻ bạn có thể lựa chọn là Qatar Airway (quá cảnh tại Doha) và Turkish Airlines (quá cảnh tại Istanbul). Tại Montenegro, có hai sân bay là Podgorica và Tivat được trang bị hiện đại. Từ sân bay, bạn có thể về trung tâm thành phố bằng cách sử dụng các phương tiện như: taxi, xe bus, xe của các công ty du lịch…
Phương tiện di chuyển: Các địa điểm tham quan ở Montenegro thường nằm khá gần nhau nên bạn hoàn toàn có thể bộ. Với những địa điểm xa, phương tiện đi lại phổ biến giá rẻ nhất là xe bus với tần suất hoạt động 5 phút/chuyến. Bạn cũng có thể đi taxi nhưng nhớ hỏi giá trước khi đi vì họ không có taximeter.
Thời điểm: Bạn có thể du lịch Montenegro vào bất cứ mùa nào trong năm bởi mỗi mùa đều có vẻ đẹp và nét hấp dẫn riêng của nó. Tuy nhiên, thời điểm lý tưởng để đến đây là từ tháng 3 đến tháng 10, cao điểm nhất là tháng 7 và tháng 8. Lúc này, tiết trời mát mẻ, dễ chịu, không quá nóng nên thích hợp cho các hoạt động du lịch, chiêm ngưỡng và khám phá thiên nhiên tuyệt đẹp của Montenegro.
Lưu trú: Khá nhiều khách sạn ở Montenegro sẽ giảm giá cho bạn nếu đặt phòng sớm, trước khi tháng 1 kết thúc. Bạn nên tìm những khách sạn cho phép bạn hủy phòng trước khoảng 48 tiếng mà không phải chịu khoản phạt nào. Trước khi đưa ra quyết định đặt phòng, bạn hãy sử dụng nhiều ứng dụng như hostelworld, booking.com hay hostelBookers… để so sánh giá cả.
Ẩm thực: Montenegro chịu ảnh hưởng khá nhiều văn hóa ẩm thực của các quốc gia Hy Lạp, Ý và Thổ Nhĩ Kỳ. Mặc dù vậy, đất nước xinh đẹp này vẫn có rất nhiều món ăn ngon và hấp dẫn mà bạn nên thử như: salad khoai tây, súp đậu Jahni, cá hồi nướng lò, lợn sữa quay, thịt cừu nướng,… Đừng quên nếm thử một số loại thức uống đặc trưng như: trà núi (Çaj Li), Bozë, bia, vang, Raki…
Tiền tệ: Montenegro sử dụng đồng euro (EUR), 1 EUR trị giá khoảng 28.000 VND.
Một số điểm tham quan:
- Centinje: Thị trấn yên tĩnh, ngập tràn màu sắc văn hóa và kiến trúc thời Trung cổ này là thủ đô của Montenegro cho đến năm 1946. Được thành lập vào thế kỉ 15, nơi đây còn lưu giữ nhiều tu viện, nhà thờ chính thống giáo và một số bảo tàng nhỏ.
- Tu viện Ostrog cho phép du khách vào cửa tự do, nhưng cần phải chú ý trang phục. Quần áo phải phủ kín vùng vai, cánh tay và dài qua đầu gối. Phụ nữ phải che đầu bằng khăn quàng cổ. Ostrog với lối kiến trúc độc đáo chạm khắc gần như hoàn toàn trong một vách núi thẳng đứng. Dù khoác lên mình tấm áo thời gian đã 400 năm lịch sử, song tu viện vẫn giữ nguyên những giá trị cổ xưa và thiêng liêng của vùng đất này.
- Vườn Quốc gia Durmitor: Được thành lập năm 1952, các hoạt động chủ yếu trong mùa đông tại đây là trượt tuyết và lướt ván trên tuyết. Các hoạt động trong mùa hè là leo núi và du lịch giải trí. Một trong các điểm đến hấp dẫn nhất ở núi Durmitor là 18 hồ đóng băng, trong đó hồ nổi tiếng nhất là Crno. Nếu may mắn, bạn có thể thấy gấu nâu, sói, mèo rừng, đại bàng và cú tại rừng quốc gia này.
