Lịch sử tráng lệ của Nhà hát Bolshoi

Những biến động

Là một công trình mang ý nghĩa biểu tượng của Moscow, Nhà hát Bolshoi đã trải qua nhiều thăng trầm. Liên tục gặp hỏa hoạn, nhà hát đã được xây lại không ít lần và trải qua nhiều cuộc thay đổi chế độ ở Nga. Dù vậy, đến nay, nó vẫn được xem là một trong những nhà hát lâu đời và vĩ đại nhất thế giới.

Tháng 3 năm 1776, được Nữ hoàng Catherine II Đại đế cho phép, Hoàng tử Pyotr Urusov bắt tay vào xây dựng Nhà hát Bolshoi với mục tiêu làm đẹp cho thành phố cũng như phục vụ nhu cầu thưởng thức văn hóa, nghệ thuật của người dân. Không may, tòa nhà mới xây dựng bị cháy và dự án được bàn giao lại cho Michael Maddox, nhà toán học kiêm doanh nhân trong lĩnh vực sân khấu.

Dù quá trình xây dựng thành công, Michael Maddox lại vượt quá ngân sách tới 50.000 rúp và không thể thoát khỏi cảnh nợ nần. Vì thế, ban quản trị đã giao cho Hoàng tử Volkonsky trách nhiệm quản lý nhà hát.

Sau cuộc Chiến tranh Vệ quốc năm 1812, một kiến trúc sư người Nga gốc Italy khác là Joseph Bove đã được chọn để giám sát việc tái xây dựng Nhà hát Bolshoi. Vị kiến trúc sư chỉ sử dụng bức tường còn lại trong công trình của Maddox để xây lên tòa công trình cao 37 m như ngày nay. Năm 1824, nhà hát tái sinh từ đống đổ nát được khánh thành với vở kịch “Triumph of the Muses”, giới thiệu huyền thoại của chủ nghĩa lãng mạn Nga Pavel Mochalov.

Khi công trình một lần nữa bị lửa tấn công vào năm 1805, kiến trúc sư người Nga gốc Italy Carlo Rossi đã cho xây dựng một tòa nhà bằng gỗ mới thay thế công trình cũ trên Quảng trường Arbatskaya. Tuy nhiên, nó cũng bị thiêu rụi trong trận đại hỏa hoạn ở Moscow năm 1812.

Sau đó, các kiến trúc sư dựng nên một tòa nhà dành cho nghệ thuật trên nền đất cũ. Nhà hát Bolshoi mới này còn trải qua một vụ hỏa hoạn lớn nữa vào năm 1853.

Trải qua 200 năm lịch sử với nhiều thăng trầm biến động, nơi đây từng gắn với những tên tuổi nghệ sĩ nổi tiêng trong giới âm nhạc cũng như nghệ thuật múa ballet. Năm 2005, chính phủ Nga đã quyết định cho trùng tu lại nhà hát và nâng cấp hệ thống âm thanh và ánh sáng đồng thời làm mới lại những thiết bị nội thất cũ trước đây.

Các yếu tố của Hoàng gia Nga theo thiết kế ban đầu dần được khôi phục. Nền móng cũng như thiết kế chống đỡ của tòa nhà được làm lại hoàn toàn. Việc cải thiện âm thanh trong nhà hát cũng được quan tâm. Các yếu tố văn hóa của Pháp và Xô Viết bị gỡ bỏ.

Đồ đạc và các văn hóa trang trí được ốp gỗ thông quý hiếm và dát vàng thay cho xi măng và đồng như trước. Hệ thống thảm thêu đã được dệt lại, những miếng thủy tinh trong chiếc đèn trần khổng lồ nặng hai tấn được thay thế hoặc tu sửa, còn dãy ban công được dát vàng lá. Tổng cộng hơn 5 kg vàng đã được sử dụng cho 150 tác phẩm dát vàng bên trong nhà hát.

Tấm màn sân khấu cũ với các họa tiết trang trí kiểu Xô viết đã được dỡ bỏ, thay thế nó là một tấm màn mới cao khoảng 20 m và nặng gần 900 kg, có các chữ viết tắt của Liên bang Nga và họa tiết đại bàng như vốn có từ năm 1856.

Sau 6 năm trùng tu và nâng cấp với số tiền lên đến gần 25,5 tỷ rúp (700 triệu USD), Nhà hát Bolshoi bắt đầu được mở cửa lại vào ngày 28/10/2011.

Những sự thật thú vị

Ngoài những lần biến động, lịch sử Nhà hát Bolshoi cũng có không ít điểm thú vị. Nhà hát Bolshoi của Maddox sở hữu một khán phòng với 1.000 ghế, một sân khấu cùng một hố dàn nhạc. Ngay phía bên trên sân khấu là những chiếc hộp nơi “người yêu hòa nhạc” ngồi và hầu hết họ đều thuộc giới quý tộc.

Họ cũng là người đưa ra các tín hiệu cho một số “khán giả”. Ví dụ, nếu họ đưa hai ngón tay lên, tất cả mọi người phải hoan hô nhiệt liệt. Những vị quý tộc này có thể được xem là chủ của “dàn tung hô”, hay những người được thuê để vỗ tay vào những khúc nhất định trong màn biểu diễn.

Đoàn kịch Nhà hát Bolshoi đầu tiên chỉ có 42 người, trong đó có 8 nữ diễn viên, 13 nam diễn viên, 13 nhạc sĩ, ba nam vũ công và 4 nữ vũ công.

Vua Alexander III và gia đình ông coi Nhà hát Bolshoi là một trong những địa điểm ưa thích. Họ thường tới đây để xem những vở diễn ballet hay các vở opera mới dù thực tế là thủ đô của Nga và cung điện Hoàng gia lúc bấy giờ đặt ở St. Petersburg.

Thời Thế chiến II, Nhà hát Bolshoi, giống như bao công trình biểu tượng khác của Moscow, được nguy trang thành một căn nhà bình thường. Bằng cách này, chính quyền cố gắng bảo vệ di tích trước các cuộc đánh bom.

Hàng năm, chính quyền Moscow thường trồng thêm hoa tulip phía trước Nhà hát Bolshoi. Đây là truyền thống được khởi xướng bởi một người Hà Lan tên Lefeber. Sau lần đầu tiên tới thăm nhà hát vào những năm 1950, Lefeber quá ấn tượng bởi màn trình diễn của các vũ công ballet Nga nên đã chuyển giao cho nhà hát hai giống hoa tulip mới mang tên “Nhà hát Bolshoi” và “Galina Ulanova” (tên của một nữ vũ công ballet nổi tiếng nước Nga).

Trong lịch sử lâu dài của nhà hát, sân khấu nơi đây đã có sự góp mặt của trên 700 vũ công ballet, diễn viên, ca sĩ opera.

Những bê bối

Hồi năm 2013, Bolshoi từng khiến cả nước Nga chấn động với vụ tấn công bằng acid nhằm vào Sergei Filin, giám đốc nghệ thuật của nhà hát. Sau sự việc, Filin đã tiết lộ những góc khuất phía dưới vẻ hào nhoáng của nhà hát này.

Nguyên nhân dẫn tới vụ tấn công có thể là do những đấu đá nội bộ của nhà hát, những cuộc tranh giành vai diễn và tình trạng này không phải là điều gì quá mới mẻ mà nó đã tồn tại suốt hàng chục năm.

Cũng trong năm 2013, Anastasia Volochkova, cựu nghệ sĩ nổi danh một thời của Boshoi, bị sa thải năm 2003 với lý do hình thể quá to lớn, đã lên tiếng tố cáo nhà hát là một “nhà thổ lớn”, nơi các nữ nghệ sĩ ballet trẻ thường bị buộc tham gia những bữa tiệc tối và quan hệ tình dục với các nhà bảo trợ giàu có.

Đáp lại, Tổng giám đốc nhà hát Anatoly Iksanov khẳng định những lời tố cáo của Volochkova là “bẩn thỉu và điên khùng”, hoàn toàn vô căn cứ.

Hương Thảo