Besançon không ngủ Đông

Bài: Trang Ami

Nơi cái lạnh đã thành “đặc sản”

Trong lớp học về truyền thông địa phương, vị giám đốc truyền thông của Besançon khi đó cho rằng mỗi nơi chốn đều có thể được gọi tên bằng một từ vựng. Ông đã đưa ví dụ cụm từ “nước mắm” khi nhắc đến Việt Nam. Còn với Besançon, rất nhiều người đồng thanh nói “lạnh”!

Ngày 17 tháng 1 năm 1985, dân làng Mouth (cùng nằm trong tỉnh Doubs với Besancon) từng phải sống qua cái lạnh âm 41,2 độ C. Con số kỷ lục này đã mang lại cho ngôi làng biệt danh “vùng tiểu Siberia” của nước Pháp. Besançon thì không lạnh đến mức ấy, nhưng đã có những mùa Đông tôi thấy mình bước đi với đầu gối chạm tuyết vì xe buýt cũng chịu thua. Ở đây, những ngày âm độ được chờ mong hơn là những ngày có tuyết, bởi tuyết rơi trong khoảng nhiệt độ zero, còn nếu âm thì không rơi nổi. 

Càng sống qua những ngày giá lạnh ở đây, tôi càng yêu hơn “những ngày cả thành phố cùng nhau giặt giũ và phơi phóng”. Đó là khi tất cả những khoảng xanh trong và ngoài thành phố được lấp đầy bằng những cuộc picnic chóng vội, tranh thủ. 

Tất cả những nét đẹp của mẹ thiên nhiên đều được hội tụ nơi này. Đó là vẻ đẹp pha trộn giữa cao nguyên, thác nước, sông ngòi và rừng. Rừng ở khắp mọi nơi, những khu rừng sâu và bí ẩn. Có đến hai dãy núi danh tiếng giáp ranh hoặc nằm trong vùng lãnh thổ Franche-Comté, Jura và Vosges. Vào mùa Đông, những dãy núi phủ tuyết mang lại nguồn lợi rất lớn cho người dân trong vùng. Đến hẹn lại lên, dân trượt tuyết và những kẻ viễn du bộ hành (randonneur) năm nào cũng đổ về đây nghỉ dưỡng và tham gia những trò thể thao mùa Đông. Trong số đó có cả những khách du lịch từ Áo, Hà Lan hay những nước Trung Âu cách Besançon cả chục tiếng lái xe.

Vào mùa Đông, dân trượt tuyết và những kẻ viễn du bộ hành đổ về đây nghỉ dưỡng và tham gia những trò thể thao mùa Đông trên những dãy núi phủ tuyết.

Chưa hết, những cánh rừng trong dãy Jura còn mang lại một nguồn lợi rất lớn cho nền công nghiệp sản xuất đồ chơi làm bằng gỗ - một ngành công nghiệp nổi bật kéo dài từ thế kỷ 13 đến tận bây giờ. Vì lẽ này, khu chợ Noël hàng năm luôn dành vị trí trang trọng nhất để triển lãm ngôi nhà gỗ của ông già Tuyết. Tại đó, bạn sẽ được gặp những nhân vật hoạt hình và các vật dụng được chế tác hoàn toàn bằng gỗ. Và Noël cũng chính là khoảng thời gian tôi thích nhất trong suốt những tháng ngày cư ngụ phố núi miền Đông. 

Thành phố của vẻ đẹp ẩn mình 

Tôi tự tin đã đi bộ qua tất cả những con phố lớn nhỏ trong khu trung tâm, và chẳng cần nhìn bản đồ cũng có thể chỉ được những con hẻm tắt để đến đích nhanh nhất. Nhưng đây chỉ là một sự thông thuộc mang tính bề nổi. Để khám phá vẻ đẹp của kiến trúc địa phương, trước hết sẽ phải ngắm nhìn mặt tiền của những tòa nhà mà hầu hết đều được xây từ đá chailluz. Được khai thác từ khu rừng cùng tên, đá chailluz có hai màu xanh da trời lẫn xám và có đặc tính thú vị là liên tục đổi màu theo thời tiết và các thời khắc trong ngày. Tuy nhiên, đó chỉ là lớp lang ngoài cùng của vẻ đẹp Besançon.

Sự cuốn hút nằm trong những khoảng sân khuất, bên kia cổng lớn, nơi mà rất nhiều khả năng bạn sẽ được nhìn ngắm những chiếc cầu thang lộ thiên kiều diễm, uyển chuyển tựa lưng vào những bức tường rợp lá, trổ hoa. Ở khu Battant có một khoảng sân như vậy, đó là khoảng sân của Hôtel de Champagney ngụ ở số 37 rue Battant. Nếu không được chỉ dẫn từ trước, có lẽ bạn sẽ vô tình bỏ qua tòa nhà lịch sử này. Có quá nhiều thứ để nói về nó. Đầu tiên là những chiếc máng xối hình mặt thú có từ thời thế kỉ 16 vẫn ở đó trấn giữ khoảng tường mặt tiền. Không nhiều những tòa nhà ở Pháp còn giữ được những chiếc máng xối này, mà nổi bật nhất phải kể đến Nhà Thờ Đức Bà Paris. Đừng dừng chân, hãy bước tiếp vào con hẻm tối nằm sát bên cửa hàng bán nhạc cụ. Chào mừng bạn đã đến được với chiếc cầu thang đôi truyền thống nổi tiếng và cổ nhất thành phố!

Đối diện với chiếc cầu thang là một nhà hàng cùng tên với khách sạn. Trông bé nhỏ nhưng sẽ là thiếu sót lớn nếu bạn không đẩy cửa bước vào. Thực đơn của nhà hàng được thay đổi theo mùa, tùy thuộc vào sản phẩm tươi “của vùng trồng được” và những loại rượu đã được tuyển chọn kĩ càng bởi những người sành sỏi. Trịnh trọng và ấm cúng thuộc loại nhất nhì thành phố, nhà hàng là nơi lý tưởng cho những bữa ăn nói chuyện đại sự. 

Để điểm thêm một dấu ấn đặc biệt cho cuộc hò hẹn ở Le Champagney, hãy quẹo phải khi từ nhà hàng trở ra. Con đường đá sỏi có vẻ bí ẩn này sẽ dẫn bạn đến một chiếc cầu thang đá lộ thiên và bức tường bên của trường sư phạm (IFMT). Đừng e sợ, cổng trường rộng mở cho cả những lữ khách không phải là sinh viên đang theo học tại đây. Chỉ một vài bước chân nữa thôi, bạn sẽ đến được với Esplanade de Griffon, nơi có góc nhìn đẹp nhất xuống những mái nhà phủ tuyết.

Nhưng nếu bạn thích trèo xuống hơn là leo lên thì vẫn còn một nơi khác mà tôi sẽ không thể chịu được nếu không nhắc đến. Đó là nhà hàng “Au vieux comtois”, một nhà hàng mà mãi đến năm thứ 3 Đại học tôi mới biết đến sau một lần được người bạn địa phương giới thiệu. Quá khó để phát hiện ra nhà hàng lọt thỏm giữa siêu thị Casino và cửa hàng đồ nội thất Style trên phố Grand-rue này, dẫu cho đây có là con đường “xương sống” đông người qua lại nhất khu phố cổ. Nhà hàng này đắt khách đến nỗi bạn sẽ bị từ chối nếu không chịu đặt bàn trước, kể cả đó là một buổi trưa trong tuần. Hầm rượu là khu vực được ưa thích nhất và tất nhiên là bạn sẽ phải chui xuống để đến được đây. Và mặc kệ ngoài kia có gió mưa bão bùng hay nắng nóng tưng bừng, đây chính là thiên đường hạ giới của riêng tôi với mùi thơm của pho mát cancoillotte, lát thịt Franche-Comté thơm nức mũi ăn kèm với nấm tổ ong hay miếng xúc xích morteau óng vàng nổi tiếng. Tôi muốn nhắc đến chiến dịch truyền thông làm mưa làm gió trong các bến đợi métro giữa thủ đô năm nào. Tấm áp phích chụp thanh xúc xích hấp dẫn, đính kèm thêm dòng slogan: “Offrez-vous 20cm de pur bonheur” (Hãy tự tặng mình 20cm thuần hạnh phúc) vậy mà làm dậy sóng dư luận.

Những trái tim không ngủ Đông   

Sống ở một nơi mà tháng 4 vẫn hiếm hoi những ngày nắng, bạn sẽ tự nhiên thấy lạnh lẽo trở thành quen thuộc. Những hôm tối trời, hẹn mấy người bạn ra quán lẩu pho mát, nhấp môi vài ly rượu và chuyện gẫu cùng ông chủ nhà hàng về mùa nho làm ra nó thật là một kịch bản hay. Năm nào cũng diễn lại mà không thấy chán.

Trời càng làm khó, dân Besançon càng chân tình với nhau. Có lần, tôi cùng người yêu đã được một người phụ nữ đề nghị chở về nhà hộ vì chúng tôi lỡ chuyến buýt khuya. Khi đó bà ta chuẩn bị về đến nhà ở ngay cạnh bến xe, ngoài trời rất lạnh và chúng tôi thì sống ở tận trong trung tâm thành phố. Nhưng cuối cùng chuyến xe đó vẫn diễn ra, đơn giản vì: “Tôi không thể chịu nổi khi nhìn thấy anh chị đứng chờ buýt giữa đêm khuya lạnh lẽo như thế này”.

Sau những mùa đông ở Besançon, tôi nhận ra chẳng có bất cứ thành phố nào trên đời có thể khiến ta thất vọng nếu đôi chân được trang bị ủng tốt, đôi bàn tay được ủ ấm bởi người thương, miệng biết bắt chuyện với dân bản xứ và quan trọng là trái tim đủ cởi mở để đón nhận những trải nghiệm mùa Đông xứ khác.

Thông tin thêm:

- Besançon là thành phố thủ phủ của tỉnh Doubs, vùng Franche-Comté, nằm ở miền Đông nước Pháp. Từ Việt Nam, bạn có thể bắt chuyến bay thẳng của Vietnam Airlines đến Paris, sau đó di chuyển từ thủ đô về Besançon bằng tàu TGV. Một chuyến TGV đi thẳng từ Paris Gare de Lyon về Besançon-Franche-Comté TGV kéo dài 2 tiếng 5 phút.

- Ba điểm tham quan không thể bỏ qua của thành phố là Citadelle (tòa thành do thiên tài quân sự Vauban xây dựng vào thế kỉ 17, được UNESCO công nhận là di sản văn hóa thế giới), Musée du temps - Bảo tàng thời gian (nơi trưng bày những sản phẩm một thời oanh liệt của nền công nghiệp đồng hồ ở địa phương) và ngôi nhà số 140 phố Grande-rue, nơi đại danh hào Victor Hugo ra đời.

- Tất cả những thông tin liên quan đến các trạm trượt tuyết ở Franche-Comté có thể tìm thấy ở trang www.franche-comte.org, mục Découvrir > Montages du Jura > Hiver et ski dans le massif du Jura.

Thế Thành