Đi vào hoạt động chính thức từ ngày 17/4/2022, bảo tàng gốm cổ sông Hương mở cửa đón khách tham quan tại 120 Nguyễn Phúc Nguyên, phường Hương Long, thành phố Huế. Đây là bảo tàng ngoài công lập thứ 3 ở tỉnh Thừa Thiên Huế, sau bảo tàng đồ sứ ký kiểu thời Nguyễn của nhà nghiên cứu Trần Đình Sơn và bảo tàng Thêu XQ.
Bên trong bảo tàng gốm cổ sông Hương. Ảnh: Minh An
Với vị trí nằm cạnh sông Hương và gần chùa Thiên Mụ, không gian trưng bày gốm cổ có diện tích khoảng 700 m2 , trưng bày gần 5.000 hiện vật, trong đó phần lớn là gốm cổ được vớt từ dưới lòng sông Hương có nhiều niên đại, từ gốm Chàm, gốm Sa Huỳnh, Tiền sử, Sơ sử, Lê sơ... và cả những hiện vật gốm từng được sản xuất tại làng cổ Phước Tích, Mỹ Xuyên.
Bảo tàng gốm cổ sông Hương có hơn 5.000 hiện vật. Ảnh: Internet
Trong lần ra mắt đầu tiên này, không gian chính của bảo tàng là nơi trưng bày 108 hiện vật gốm tiêu biểu thời tiền Sa Huỳnh - Sa Huỳnh (cách đây 2.500 năm - 3.000 năm), thời Champa (thiên niên kỷ 1 đầu Công nguyên), thời Lý - Trần đến thời Nguyễn (thế kỷ 19 - 20) với chủ đề "Sông Hương - nơi gặp gỡ các nền văn hóa".
Bảo tàng Gốm cổ Sông Hương ra đời sẽ giúp nhà nghiên cứu hiểu hơn về đời sống của người dân bản địa trong tiến trình phát triển của lịch sử. Ảnh: Nguyễn Phúc Bảo Minh
Các hiện vật được trưng bày nhiều nhất là vật dụng trong đời sống hằng ngày như lu, hũ, bình, chén, bát bồng, bình vôi làm bằng các chất liệu khác nhau như đất nung, sành, gốm men... Niên đại của các hiện vật trong bảo tàng kéo dài từ thế kỷ 5 trước Công nguyên đến thế kỷ 20, bao gồm các hiện vật gốm, sành thời Lê Trung Hưng (thế kỷ 17, 18), và nhiều nhất là sản phẩm của các làng nghề gốm cổ truyền Phước Tích và Mỹ Xuyên.
Tất cả đều là những hiện vật gắn bó với đời sống sinh hoạt của cư dân qua các thời kỳ lịch sử, đồng thời thể hiện sự giao thoa, thông thương giữa Huế với các tỉnh, thành ở ba miền Bắc, Trung, Nam. Mỗi hiện vật được trưng bày tại đây xâu chuỗi nên câu chuyện về dòng sông Hương trong suốt chiều dài lịch sử.
Bảo tàng gốm cổ sông Hương ra đời do GS.TS Thái Kim Lan và anh trai là cố họa sĩ Thái Nguyên Bá dày công gần 40 năm sưu tầm, cất giữ, và có cả những cổ vật của cố nhà nghiên cứu Hồ Tấn Phan.️
GS.TS Thái Kim Lan chia sẻ: "Từng chiếc lu, bình vôi đều mang trong mình một câu chuyện xứ sở, một giai đoạn lịch sử của dòng sông Hương. Những hiện vật này sẽ tự thân kể về câu chuyện của nó, kể về những giai đoạn hình thành xứ sở thơ mộng này, giúp chúng ta hiểu thêm về những giá trị văn hóa, lịch sử của vùng đất cố đô". Ảnh: Internet
Những hiện vật trưng bày được tìm thấy dưới dòng sông Hương. Ảnh: Minh An
Tiến sĩ khảo cổ học Nguyễn Anh Thư, cố vấn chuyên môn của Bảo tàng Gốm cổ sông Hương cho biết: “Ở Việt Nam, các hiện vật gốm được phát hiện ở các dòng sông rất nhiều, nhưng sau đó chúng bị phân tán đi khắp nơi và chưa có ai lập thành bảo tàng chuyên đề về gốm từ một vài dòng sông như ở đây. Người ta thường chỉ biết nhiều đến Huế giai đoạn từ sau thế kỷ 14 và nhất là triều Nguyễn, nhưng lịch sử vùng đất Huế còn dài và xa hơn thế. Những hiện vật gốm cổ trong bảo tàng này sẽ giúp nhiều nhà nghiên cứu hiểu hơn về đời sống của người dân bản địa sống trong chiều dài hàng ngàn năm lịch sử”.
Bảo tàng còn tổ chức một số hoạt động ngoài trời phục vụ du khách đến tham quan. Ảnh: Nguyễn Phúc Bảo Minh
Trong thời gian tới, bảo tàng sẽ ứng dụng công nghệ 3D và trải nghiệm thực tế ảo để giới thiệu rộng rãi hơn về những hiện vật tiêu biểu và có giá trị của bảo tàng, đồng thời tạo điều kiện cho những người yêu thích cổ vật ở xa có thể dễ dàng thưởng thức. Việc ứng dụng công nghệ 3D trong trưng bày cũng là điều kiện để mở rộng các chương trình giao lưu với các bảo tàng khác trong nước và trên thế giới.
Bảo tàng gốm cổ sông Hương sẽ tổ chức đón khách tham quan vào các ngày thứ Bảy và Chủ nhật từ ngày 17/4 - 17/8/2022. Các ngày trong tuần, với số lượng khách tham quan từ 5 người đến 20 người có thể đặt trước lịch. Sau thời gian trên, du khách có thể đến tham quan tất cả các ngày trong tuần từ 8h đến 17h.
