Nơi những cơn mưa hiếm khi nào chấm dứt
Nằm ở khu vực xa xôi hẻo lánh, thị trấn miền núi Sangkhlaburi ở miền tây Thái Lan có mối liên hệ không thể xóa nhòa với "nước". Những đỉnh núi đá lởm chởm bao quanh thị trấn bị bủa vây bởi những đám mây khổng lồ màu mận, kết hợp với các khối không khí mát mẻ thổi vào đất liền từ biển Andaman qua biên giới Myanmar, gây ra mưa gió liên tục trong khu vực ít nhất 300 ngày một năm. Mưa nuôi sống ba con sông qua hàng thiên niên kỷ đã tạo ra Thung lũng sông Kwai.
Thị trấn bị nhấn chìm
Đập thủy điện đầu tiên của Thái Lan được hoàn thành vào năm 1982, nhằm bổ sung cho nhu cầu điện ngày càng tăng của đất nước và tạo ra một nguồn nước ổn định phục vụ cho việc tưới tiêu trên khắp tỉnh Kanchanaburi. Khi con đập hoàn thành, nó đã tạo ra hồ chứa Khao Laem rộng 120.000 km2, nhấn chìm thị trấn nằm trong thung lũng nhỏ Sangkhlaburi. Người dân đã di chuyển nhà cửa và công việc kinh doanh của họ đến những vùng đất cao hơn cách đó vài ki-lô-mét, xuất phát từ Wang Ka - một ngôi làng mà bộ lạc Môn trước đó định cư - những người đã di cư vào Thái Lan từ Myanmar để thoát khỏi cuộc đàn áp trên đất Miến Điện lúc bấy giờ.
Hai thị trấn trở thành một
Sau khi một phần ngôi làng bị nhấn chìm, cộng đồng người dân ở Sangkhlaburi đã chia thành 2 nhóm: một là nhóm những người đã thực hiện công cuộc tái định cư lên khu vực cao hơn và hai là nhóm còn bám trụ ở ngôi làng cũ. Họ đối mặt với nhau qua hồ chứa nước mà con sông Sangkalia chảy vào. Một bên là khu vực cư dân nói tiếng Môn, Karen và Miến Điện, với những con đường nhỏ được phủ lấp bởi những ngôi nhà bằng tre và gỗ truyền thống. Trong khi bờ sông đối diện chủ yếu là người Thái. Tại đây, các nhà nghỉ và khách sạn ôm lấy vành hồ chứa trong khi các cửa hàng tiện lợi và nhà hàng máy lạnh lại nằm cạnh các quầy hàng thực phẩm và cửa hàng buôn bán.
Một số gia đình ở hai bên thị trấn sống trong những ngôi nhà nổi và kiếm sống từ nghề đánh cá và nuôi trồng thủy sản. Giống như những người du mục trôi nổi, họ di chuyển nhà cửa xung quanh hồ chứa khi mực nước thay đổi trong suốt cả năm.
Một huyết mạch quan trọng
Trước tình trạng cách ngăn này, một cây cầu gỗ tếch được xây dựng hoàn toàn bằng tay đã được khởi công xây dựng vào năm 1986 để nối kết hai cộng đồng người. Với cấu trúc đơn giản, thẳng thớm và không có nhiều các bộ phận hỗ trợ, đây là cây cầu gỗ tự do dài nhất ở Thái Lan và dài thứ hai trên thế giới với chiều dài 850m. Nó chính là huyết mạch thông thương giữa hai cộng đồng, giúp thương nhân, học sinh và khách du lịch đi từ bên này sang bên kia của thị trấn bằng cách đi bộ.
Một người không quốc tịch
Môn là một trong những nhóm dân tộc đầu tiên sống ở vùng đồng bằng phía đông Myanmar (trước đây gọi là Miến Điện) sau khi di cư từ Trung Quốc hơn 1.000 năm trước. Trong nhiều thế kỷ, nhiều người Môn đã di cư qua biên giới vào Thái Lan để thoát khỏi cuộc xung đột liên tục giữa chính phủ Miến Điện và các nhóm sắc tộc khác nhau. Vài nghìn người Môn đã bị chính phủ Thái Lan buộc phải quay lại Myanmar vào giữa những năm 1990, nhưng họ đã nhận được sự cho phép của chính phủ Thái Lan để sống ở Sangkhlaburi và một số khu vực khác trên khắp đất nước, cho dù nhiều người không được công nhận là công dân Thái Lan.
Một cộng đồng kiểu mẫu
"Tôi là người Môn và tôi cũng là người Thái Lan", Luk Luk Wah vừa nói vừa chuẩn bị các món ăn truyền thống của người Môn như súp cà ri cá trong cửa hàng của cô ở phía gần chân cầu, thuộc khu vực người Thái. Mẹ cô, một người Môn, đã đến thị trấn này sau khi nhà cô bị hồ chứa nước nhấn chìm, và cũng vì vậy mà Luk Wah đã có được quyền công dân Thái Lan. Cô và chồng mình là Tong - người mà cô gặp sau khi anh chuyển đến Sanghlaburi từ Bangkok, xem thị trấn là một cộng đồng kiểu mẫu, nơi nhiều nền văn hóa có thể tồn tại cùng nhau mà không có tranh chấp.
"Tôi lớn lên ở vùng ngoại ô Bangkok. Đối với hầu hết bạn bè và gia đình tôi, việc rời khỏi thành phố sầm uất đó là điều không tưởng, nhưng tôi hạnh phúc ở đây, trong một thị trấn yên tĩnh, học cách sống của người Môn", anh Tong cho biết.
Một ngọn hải đăng hòa bình
Ngay cả khi cư dân Sangkhlaburi với gốc gác người Môn đã hòa nhập với cộng đồng Thái Lan, những học sinh người Môn học tại trường công lập Thái Lan và cha mẹ chúng thường xuyên trao đổi làm ăn với nhau, tộc người hai bên vẫn rất tự hào giữ cho văn hóa của họ tồn tại. Khi rời khỏi trường học về nhà, trẻ em người Môn vẫn được dạy ngôn ngữ, các bài hát và các câu chuyện của tộc người mình.
Giấy phép cho người Môn cư trú trong khu vực thậm chí đã thu hút các dân tộc thiểu số từ Pakistan đến tìm kiếm một nơi yên bình để sinh sống. Sự đa dạng văn hóa này được thể hiện rõ rệt ở khu vực sinh sống của người Thái, nơi có vô số ngôn ngữ được sử dụng và các quầy hàng thực phẩm có khả năng phục vụ các món từ đậu lăng, roti cho đến cà ri Thái xanh.
Một địa điểm du lịch đang phát triển
Vào năm 2013, khi mưa lũ tràn về dòng sông Sangkalia, nền móng của cây câu đã bị sụp đổ ở nhịp 70m. Nỗ lực lớn để xây dựng lại cây cầu đã được thông tin trên phạm vi cả nước, nâng cao hình ảnh của thị trấn và khiến nó được nhiều người biết đến, kết quả là tạo ra sự gia tăng về lưu lượng khách du lịch tới đây. Ngày nay, du khách bị cuốn hút bởi vẻ đẹp tự nhiên và các địa điểm kiến trúc của vùng đất xa xôi và còn lắm hoang sơ này.
Tàn dư của một khu định cư đã biến mất
Một trong những địa điểm thu hút khách du lịch nhất trong vùng là Wat Saam Prasob - một ngôi đền Môn đã bị nước nhấn chìm 40 năm trước cùng với khu vực Sangkhlaburi cũ. Trong mùa khô từ tháng 11 đến tháng 2, khi nước của hồ chứa rút đi, ngôi đền lại nổi lên từ lòng hồ. Trong thời gian này, một bàn thờ tạm được dựng lên ở lối vào dành cho những người muốn tới thờ cúng. Hương bị đốt cháy, những lời cầu nguyện được hô vang và những đứa trẻ Môn hăm hở bán những con cá nhỏ, lươn và rùa cho người sùng đạo. Họ thả chúng trở lại hồ như một hành động để làm công đức, một thực hành Phật giáo trong đó các tín đồ làm những việc tốt để đưa họ đến gần với sự giác ngộ .
Hai cộng đồng song song tồn tại
Mặc cho dòng chảy du lịch ngày một tăng, Sangkhlaburi vẫn giữ được đặc trưng "kép" độc đáo của mình, với nhịp gỗ nối liền cộng đồng người Môn và người Thái. "Biên giới chỉ là một đường kẻ, không giống như một ngọn núi, vì thế không khó để vượt qua", Pe Win, một người Môn cho biết.
