Tọa lạc tại xã Phước Hiệp, huyện Tuy Phước, tỉnh Bình Định, Tháp Bánh Ít là một quần thể kiến trúc Chăm Pa cổ kính, thu hút du khách bởi vẻ đẹp độc đáo và giá trị lịch sử, văn hóa to lớn. Nơi đây được xem là một trong những di tích quan trọng bậc nhất của người Chăm Pa còn sót lại trên đất nước, là niềm tự hào của người dân Bình Định và thuộc điểm đến không thể bỏ qua cho những ai yêu thích khám phá di sản văn hóa.
Đây là một quần thể tháp được xây dựng bên trên một ngọn đồi nhỏ, nơi có nhiều nhánh sông Kôn chảy qua.
Kiến trúc độc đáo mang đậm dấu ấn Chăm Pa
Tháp Bánh Ít bao gồm 4 ngọn tháp chính: Tháp Cổng (Gopura), tháp bia (Posah), đền thờ chính (Kalan hay còn gọi là lăng) và cuối cùng là tháp Hỏa (Kosagrha). Mỗi ngọn tháp mang một vẻ đẹp riêng biệt, thể hiện sự tinh tế và sáng tạo trong nghệ thuật kiến trúc của người Chăm Pa.
Được bao phủ bởi đồi núi xanh rì, Tháp Bánh Ít sừng sững như một ẩn tích cổ tích, mang đậm dấu ấn lịch sử qua thời gian.
Tháp Cổng là lối vào chính của quần thể, cao khoảng 13 m, được xây dựng bằng gạch nung màu đỏ sẫm với hình dáng vuông vức và các lớp tầng xếp chồng. Vòm cửa tháp được thiết kế theo hình mũi giáo xếp lớp tạo nên sự độc đáo và ấn tượng.
Tháp Cổng là nơi các bạn trẻ đến check-in nhiều nhất khi có view hướng thẳng lên đền thờ chính.
Tháp Bia cao khoảng 7 - 8 m, cũng được xây dựng theo hình vuông với các góc cạnh bo tròn. Nơi đây lưu giữ nhiều tác phẩm điêu khắc tinh xảo về các vị thần và văn hóa tôn giáo của người Chăm Pa.
Đền Thờ Chính là tâm điểm của quần thể tháp, cao 29,6 m, được xem là kiệt tác kiến trúc Chăm Pa tại Bình Định. Nổi bật với vòm mái hình mũi nhọn, bên trong đền thờ là tượng thần Shiva được chạm khắc tinh tế, nơi diễn ra các hoạt động tôn giáo linh thiêng của người Chăm Pa.
Dù trải qua thời gian, chiến tranh, Tháp Bánh Ít vẫn lưu giữ nét nghệ thuật điêu khắc tinh xảo của người Chăm Pa cổ xưa.
Đỉnh của đền thờ chính.
Tháp Hỏa cao khoảng 10 m, được xây dựng theo hình chữ nhật với các góc cạnh bo tròn. Nơi đây từng được sử dụng như kho chứa hàng hóa, nhưng ngày nay trở thành điểm tham quan hấp dẫn du khách với những tác phẩm điêu khắc cổ kính trên tường tháp.
Tháp Hỏa còn được biết đến với tên gọi khác là tháp Yên Ngựa do cấu trúc phần mái có tạo hình cong và lõm ở phần giữa trông như hình dáng của một cái yên ngựa.
Giá trị lịch sử và văn hóa to lớn
Tháp Bánh Ít được xây dựng vào cuối thế kỷ XI, đầu thế kỷ XII, là minh chứng cho sự phát triển rực rỡ của nền văn hóa Chăm Pa trong giai đoạn này. Quần thể tháp là nơi thờ cúng các vị thần linh thiêng, thể hiện niềm tin tôn giáo và quan niệm sống của người Chăm Pa.
Trải qua hàng thế kỷ, Tháp Bánh Ít đã chứng kiến bao thăng trầm lịch sử, là điểm hội tụ văn hóa, tín ngưỡng của người Chăm Pa. Ngày nay, Tháp Bánh Ít được UNESCO công nhận là Di sản văn hóa thế giới, là niềm tự hào của người dân Bình Định và là điểm đến thu hút du khách trong và ngoài nước.
Điêu khắc tinh xảo trên tháp.
James (31 tuổi, du khách người Mỹ) chia sẻ: "Tôi và bạn gái đã ngồi ở đây suốt 2 tiếng đồng hồ. Tháp ở trên cao nhìn xuống bên dưới là khung cảnh đồng ruộng cùng cuộc sống nông thôn vô cùng bình yên. Tháp Bánh Ít có kiến trúc giống với đa phần các tháp Chăm khác, nhưng phần nào đó vẫn mang một nét riêng mà chỉ khi đứng ở đây, bạn mới cảm nhận rõ được".
Đến với Tháp Bánh Ít, du khách không chỉ được chiêm ngưỡng kiến trúc độc đáo mà còn có cơ hội tìm hiểu về lịch sử, văn hóa của người Chăm Pa. Du khách có thể tham gia các lễ hội truyền thống của người Chăm Pa được tổ chức tại đây vào các dịp đặc biệt.
Bên cạnh đó, du khách còn có thể tham quan các làng nghề truyền thống của người Chăm Pa như dệt thổ cẩm, làm gốm, đan lát... và thưởng thức những món ăn đặc sản của người Chăm Pa.
Tham quan tháp Bánh Ít, bạn cần “bỏ túi” những kinh nghiệm dưới đây để có một chuyến đi trọn vẹn và ý nghĩa:
- Nên lựa chọn đi du lịch Tháp Bánh Ít từ tháng 1 đến tháng 8, lúc này tiết trời nắng ráo, ít mưa, thuận lợi cho việc tham quan.
- Du khách nên mang theo trang phục gọn nhẹ, thoải mái, phù hợp với thời tiết nắng nóng. Nên mang theo mũ, nón, kem chống nắng và nước uống để bảo vệ sức khỏe.
- Do Tháp Bánh Ít nằm trên đồi núi cao nên du khách cần mang theo thuốc chống muỗi, côn trùng để đảm bảo an toàn.
- Nếu đi theo đoàn đông, du khách nên liên hệ với ban quản lý di tích trước để được hỗ trợ sắp xếp hướng dẫn viên.
- Du khách cần giữ gìn vệ sinh chung tại khu vực di tích, không xả rác bừa bãi, góp phần bảo vệ cảnh quan môi trường.
