Trại tù Phú Sơn hay được biết đến với tên gọi khác là Lao 2, nằm sát ngay cạnh trại Phú Hải, được Thực dân Pháp xây dựng vào năm 1916. Gắn liền với lịch sử đẫm máu của nhà tù Côn Đảo, nơi đây từng lưu giữ những người chiến sĩ yêu nước kiên cường trong thời kỳ kháng chiến.
Trại tù Phú Sơn hay được biết đến với tên gọi khác là Lao 2
Kiến trúc độc đáo và sự khắc nghiệt của nhà tù
Trại Phú Sơn là một trong những trại giam khét tiếng, từng giam cầm hàng nghìn tù nhân, chủ yếu là những người tham gia kháng chiến.
Kiến trúc của trại Phú Sơn được thiết kế theo phong cách cổ điển phương Tây với các bức tường dày, các phòng giam được làm từ đá, có cửa sắt rắn chắc và hệ thống an ninh nghiêm ngặt. Mỗi phòng giam, dù nhỏ hẹp, lạnh lẽo, nhưng lại là nơi chứa đựng những câu chuyện lịch sử bi tráng. Chế độ lao động cưỡng bức, tra tấn và nhốt tù nhân trong điều kiện khắc nghiệt đã khiến không ít người chết dưới bàn tay tàn bạo của thực dân.
Khu xà lim cũng được bố trí tinh vi, nằm khuất sau một bức tường dày
Bên trong trại Phú Sơn, các phòng giam không chỉ là nơi tù nhân bị nhốt mà còn là nơi chứng kiến biết bao cảnh tượng bi đát: từ những cuộc khổ hình, tra tấn đến những cuộc nổi dậy kiên cường. Những bức tường gồ ghề, nứt nẻ dường như vẫn còn lưu giữ những âm thanh đau thương, những tiếng thét vang vọng từ quá khứ.
Mọi thứ đã nhuốm màu thời gian
Trại Phú Sơn là nhà tù khét tiếng, nơi giam giữ hàng loạt chiến sĩ cách mạng, cộng sản, chính trị từ miền Bắc và miền Trung. Dù bị giam cầm trong những điều kiện khắc nghiệt, các chiến sĩ vẫn giữ vững khí tiết, không khuất phục trước mọi đòn tra tấn của kẻ thù. Nhà tù trở thành một chiến trường đặc biệt, nơi họ không ngừng đấu tranh để bảo vệ lý tưởng và giành lại tự do. Nơi đây đã chứng kiến nhiều cuộc nổi dậy của tù chính trị, trong đó có cuộc "Mùa thu đồng khởi" năm 1970, với sự tham gia của hơn 4000 tù nhân.
Trước đó, vào mùa xuân năm 1935, tại chính sân trại này, các đồng chí Phạm Văn Đồng, Nguyễn Văn Linh, Nguyễn Kim Cương và nhiều đồng chí khác đã tổ chức thành công vở kịch "Napoleon". Sự kiện này không chỉ là một hoạt động văn hóa giải trí mà còn mang ý nghĩa ngoại giao sâu sắc, khẳng định bản lĩnh và trí tuệ của những người cộng sản. Sự nể phục của các cai ngục Pháp đối với các tù nhân đã phần nào làm dịu đi sự tàn bạo của nhà tù.
Tù nhân bị cấm cố ở đây bị ghẻ lở đầy người, mỏi mòn đi vì thiếu ánh sáng, khí trời và dinh dưỡng
Cũng chính tại đây, dưới ánh sáng tư tưởng Hồ Chí Minh, những tài năng như Nguyễn Văn Cừ, Phạm Văn Đồng, Lê Duẩn, Nguyễn An Ninh đã cùng nhau đoàn kết, trở thành những người cộng sản kiên trung, hết lòng phục vụ Tổ quốc. Bởi lẽ đó mà trại Phú Sơn còn được mệnh danh là "Vườn ươm cây cộng sản".
Di tích lịch sử gắn liền với di sản văn hóa
Trại Phú Sơn, như một phần không thể thiếu trong chuỗi các di tích của nhà tù Côn Đảo, mang trong mình một giá trị lịch sử vô cùng lớn. Đó là một chứng tích về sức sống mãnh liệt của dân tộc Việt Nam qua những cuộc chiến tranh giải phóng, nơi các chiến sĩ cách mạng đã chịu đựng vô vàn khổ cực nhưng vẫn kiên cường chiến đấu đến hơi thở cuối cùng.
Giai đoạn 1951 - 1953, nơi đây giam giữ các đoàn tù binh từ miền Bắc và miền Trung đưa ra
Ngày nay, trại Phú Sơn không chỉ là một di tích lịch sử mà còn là một điểm đến đầy hấp dẫn đối với những người yêu thích tìm hiểu về quá khứ của dân tộc. Đối với những ai đam mê lịch sử, trại Phú Sơn là điểm đến không thể bỏ qua để cảm nhận, suy ngẫm về những gì đã qua và tôn vinh những hy sinh vô giá của thế hệ đi trước.
Nguyễn Hồng (35 tuổi, du khách từ TP.HCM) chia sẻ: "Chuyến tham quan nơi đây sẽ là hành trình trở lại quá khứ để hiểu hơn về một thời kỳ đầy gian khổ và hi sinh của cha ông. Cảm giác đứng trước các bức tường lạnh lẽo, tưởng chừng như còn văng vẳng tiếng kêu than, sẽ cho du khách thấy được phần nào sự khắc nghiệt của lịch sử và lòng kiên cường của dân tộc Việt Nam".
Bên trong một phòng giam
Bếp nấu, bệnh xá vẫn còn nguyên vẹn
Khuôn viên trại Phú Sơn
