Người phục vụ mang ra trên khay bạc những ly Champagne mờ hơi nước vì được để trong tủ mát, với chai rượu Champagne ánh màu hổ phách hấp dẫn lạnh tới 6-7 độ C, để rồi khi rót ra ly rượu huyền ảo như sương như khói, với những bọt rượu nhí nhảnh vui tươi ào ạt xô như sóng biền vào bờ ly trước khi tan ra trong vòm miệng. Không cần phải nói nhiều, dân sành điệu sẽ hiểu ngay rằng mỗi loại vang đòi hỏi một loại ly đặc biệt nhằm giúp cho người uống vang thưởng thức được tốt nhất hương và vị của vang.
Trước đây, chuyên gia thử rượu vang thường dùng một loại tách đặc biệt bằng bạc (Taste-vin) để thử. Ngày nay, ly thủy tinh hoặc pha lê đã hoàn toàn thay thế dụng cụ truyền thống đó và các chuyên gia làm ly còn dành tâm huyết nghiên cứu sự kết hợp tốt nhất giữa ly với rượu vang, bởi sự cảm nhận về hương vị và chất lượng rượu vang phụ thuộc rất nhiều vào hình dáng ly, dung tích và chất liệu làm ly (thủy tinh hay pha lê).
Có rất nhiều yếu tố quyết định tới chất lượng ly uống rượu vang. Thứ nhất, chân ly phải cao để tạo thuận lợi cho người uống cầm ly, lắc ly trước khi đưa lên mũi và mồm. Chất lượng và độ dày, mỏng của thủy tinh hoặc pha lê sẽ làm cho môi và lưỡi cảm nhận tốt hơn cấu trúc và hương vị của rượu vang. Hình dáng của ly không chỉ quyết định tới mối quan hệ giữa vẻ đẹp của ly và tính cách của rượu vang mà còn là nhân tố tác động tới việc rượu vang “thở”, nói cách khác đi là trao đổi với khí ôxy như thế nào. Cũng vì thế mà mỗi loại vang trắng, vang đỏ, vang hồng, vang sủi hay rượu champagne đòi hỏi các loại ly có hình dáng khác nhau.
Rượu champagne phải được phục vụ trong những ly thon, chân dài như kiểu hoa tulíp để người uống có thể chiêm ngưỡng dòng bọt sủi lăn tăn bám theo thành ly như một chuỗi ngọc trai ôm ấp chiếc cổ cao nõn nà của một phụ nữ sắc nước hương trời. Miệng ly champagne khép lại nhằm giúp người uống cảm nhận tốt nhất hương vị tươi mát của rượu tập trung trên bề mặt. Dung tích của ly champagne dao động từ 165 – 185ml tới 210ml.
Rượu vang đỏ nhẹ cần được phục vụ trong những ly hình hoa tulíp có dung tích nhỏ từ 230 - 255ml. Các loại rượu vang có độ đậm đặc cao và hương vị phức hợp cần được phục vụ trong những ly lớn có dung tích từ 315 – 425ml. Rượu Bordeaux và Burgundy danh tiếng thường được phục vụ trong những ly có dung tích cực lớn, tới 600ml (ly Bordeaux) và 650ml (ly Burgundy).
Rượu vang trắng nhẹ cần được phục vụ trong những ly hình hoa tulíp có dung tích nhỏ từ 195 - 200ml. Rượu vang trắng đậm đặc, rượu nuôi trong thùng gỗ sồi hoặc vang trắng danh tiếng thường được phục vụ trong những ly có dung tích từ 240 tới 350 ml.
Trên thế giới, có rất nhiều hãng làm ly thủy tinh hoặc pha lê danh tiếng như Ocean (Thái Lan), Enoteca và Club des Sommeliers (Pháp), Schott Zwiesel (Đức) hay Spiegelau và Riedel (Áo). Riệng tôi, tôi sẵn sàng bỏ ra một khoản tiền không nhỏ để mua ly chất lượng cao Riedel, bởi với loại ly này ta sẽ dễ dàng cảm nhận sự thuần khiết, tinh tế hay mức độ đậm đặc của hương vị rượu vang cũng như độ trong, độ sáng và màu sắc của áo rượu.
Như vậy, câu nói cửa miệng của dân sành vang “bạn sẽ tìm ra sự thật dưới đáy ly” quả không ngoa, bởi tôi tin chắc rằng, những người vốn tự cho mình là dân sành điệu nếu không rành về ly uống rượu vang thì sẽ không bao giờ có cảm nhận sâu sắc về vang.
Bài: Tô Việt
